Over enkele eeuwen bestuderen historici ons tijdperk vast vol verbazing. Hoe kon het toch dat opeenvolgende generaties dachten dat geluk alleen te realiseren is door zoveel mogelijk materieel bezit te vergaren? Dat luxe en comfort welhaast als mensenrecht werden beschouwd? Een taboe?
Pleiten voor het eten van minder vlees (en zuivel) was lange tijd taboe, ook binnen de milieubeweging. Inmiddels is dat aan het veranderen, blijkt uit het coverartikel van ons meest recente magazine. Een goede zaak, want willen we deze planeet leefbaar houden voor al haar bewoners en de generaties na ons, dan zullen we onze consumptie van dierlijke eiwitten moeten decimeren. Niet alleen die van dierlijke eiwitten overigens, hetzelfde geldt voor het gebruik van fossiele brandstoffen, fosfaat en een groot aantal grondstoffen.
Decimeren? Dat klinkt onmogelijk en is het wellicht ook. Zeker als we niet snel een nog groter taboe doorbreken: dat van onze materiële welvaart. Soms stel ik me wel eens voor hoe historici over enkele eeuwen met verbazing ons tijdperk zullen bestuderen. Hoe kon het toch dat opeenvolgende generaties dachten dat geluk alleen te realiseren is door het vergaren van zoveel mogelijk materieel bezit? Dat luxe en comfort welhaast als mensenrecht werden beschouwd?
Ja, hoe kan het? Talloze studies laten zien dat we niet eens gelukkig worden van al die spullen. Genoeg en gevarieerd eten, een dak boven je hoofd, toegang tot goede gezondheidszorg, goed onderwijs, kunst en cultuur en de mogelijkheid om zo nu en dan eens een reisje te maken buiten je eigen landgrenzen, het is genoeg voor een prettig leven. Daaraan voldoen voor alle bewoners van deze Aarde is nu al met gemak mogelijk, als we tenminste de toegang tot deze middelen gelijk verdelen.
Maar er is geen politicus die durft te zeggen dat we materieel gezien echt onze wensen en verlangens omlaag moeten bijstellen. En ook milieuorganisaties hoor je hier nauwelijks over. Zuinige en schone technologieën, circulaire productieprocessen en het aan populariteit winnende ‘delen’ moeten ervoor gaan zorgen dat we ons blijvend in onze materiële welvaart kunnen wentelen en ons tegelijkertijd de geruststellende illusie bieden dat ook de rest van de wereldbevolking ooit dit materiële welvaartsniveau kan bereiken. Geloven we dat nou echt? Ik ben bang van wel.
Een mooi onderwerp voor een artikel in een volgende editie van Down to Earth. Zelf ga ik dat niet meer schrijven. Na zeven jaar met veel plezier aan dit prachtige blad te hebben gewerkt, ben ik inmiddels als manager campagnes bij Milieudefensie aan de slag. Nog altijd met hetzelfde doel: een eerlijke en groene wereld. Met minder spullen uiteraard.
roland zegt
“Pleiten voor het eten van minder vlees (en zuivel) was lange tijd taboe, ook binnen de milieubeweging. Inmiddels is dat aan het veranderen”
– Hoe staat het met het taboe, minder vliegen door een miniem deel van de wereldbevolking, veel belastender dan vlees / zuivel?
marlijn zegt
ook aansluitend bij wat Roland zegt over het vliegen: ik vind een reisje buiten je eigen landsgrenzen eigenlijk ook al een hele luxe hoor. is niet noodzakelijk om gelukkig te zijn denk ik? het is wel nuttig voor het verbreden van je wereldbeeld, en dus wenselijk (ook in maatschappelijk opzicht). maar nodig? vrije tijd, dat is nodig, maar die kun je ook prima in je eigen omgeving besteden. (NB; zelf ga ik minstens eenmaal per jaar op vakantie, meestal vaker. want leuk is het natuurlijk wel!)
Sjoerd-Jan van Wou zegt
Fantastisch artikel. Gewoon even uit de maalstroom van onbetwiste vanzelfsprekendheid stappen en de maatschappij anno nu kritisch vanaf de ‘zijlijn’ beschouwen. Dan schrik je je wild. We zitten geheel op het verkeerde pad. Je kunt dat ook gemakkelijk meten: zodra je roept dat we met z’n allen op het verkeerde pad zitten, word je uitgelachen en als zonderling of halve gek bestempeld. Dit fenomeen is een maat voor de diepte van de valkuil waar we lachend, consumerend en hamerend op triviale vrijheidsidealen ingelopen zijn.