Op een koude winterdag je huis verwarmen met theelichtjes. Het nieuwe lowtech verwarmingssysteem klinkt goedkoop en ideaal. Maar is dat het ook?
Beeld: bluebus/Flickr
Tientallen mensen stuurden me deze winter een link door naar een “lowtech” verwarmingstoestel dat bestaat uit vier theelichtjes die onder twee of drie omgekeerde, in elkaar passende bloempotten zijn geplaatst. Het uitvindsel zou een hele kamer kunnen verwarmen voor slechts een paar eurocent per dag. Het geheim: de warmte van de theelichtjes wordt opgeslagen in de thermische massa van de bloempotten, met als gevolg dat de warmteproductie stijgt. Althans, dat is de verklaring die er meestal wordt bijgegeven. De blogposts en filmpjes (er zijn intussen tientallen versies online) zijn al miljoenen keren bekeken en gedeeld op sociale media.
Het is duidelijk dat het grote publiek geen kaas heeft gegeten van thermodynamica. De eerste wet van de warmteleer stelt dat energie niet uit het niets kan ontstaan. Dat betekent dat vier theelichtjes met twee bloempotten erover precies evenveel warmte opleveren als vier theelichtjes zonder die accessoires. Het enige voordeel van de bloempotten is dat ze het mogelijk maken om je handen door rechtstreeks contact op te warmen. Maar een warmwaterkruik doet hetzelfde en is veel praktischer.
Een theelichtje levert ongeveer 30 watt warmte op, wat voor vier theelichtjes dus overeenkomt met 120 watt – ongeveer evenveel als wat een menselijk lichaam in rust aan warmte produceert. Stel dat we een piepklein huis (4 x 4 x 2,5 meter) willen verwarmen tot 20 graden bij een buitentemperatuur van nul graden. Daar is, bij een gemiddelde isolatiewaarde van het gebouw, bijna 8.700 BTU of 2.550 watt voor nodig. Dat zijn dus 85 theelichtjes.
Gezellig, maar daarbij moet wel worden beseft dat deze “open haard” van theelichtjes niet op hout maar op petroleum werkt (de grondstof waaruit de meeste theelichtjes zijn gemaakt) en dat er een schoorsteen ontbreekt. Een schoorsteenloze open haard is erg efficiënt, maar niet bepaald gezond. Sluiten we ons “lowtech” verwarmingstoestel aan op een schoorsteen, dan is het probleem van ongezonde binnenlucht opgelost. Helaas verdwijnt nu 90 procent van de warmte via de schoorsteen.
Dat betekent dat we 10 keer zoveel theelichtjes nodig hebben om dezelfde temperatuur te bereiken: 850 theelichtjes dus. Bij Albert Heijn kosten 100 theelichtjes met een brandduur van 4 uur ongeveer 3 euro. Dat komt neer op 25 euro verwarmingskosten per 4 uur. Toch maar dat thermisch ondergoed uit de kast halen.
Peter de Voogt zegt
6 januari 2015 op 13:48Tja, iedereen zou toch moeten begrijpen dat er niet meer energie uit deze constructie komt dan het vlammetje zelf al levert. Hooguit vertraagd, en het vliegt niet gelijk naar het plafond omdat warme lucht nou eenmaal stijgt.
Thermisch ondergoed? Dat ligt wel heel dicht tegen geiten-wollen-sokken-praat.
Nee een andere zin trekt meer mijn aandacht. Nodig iemand uit! Als hij/zij gewoon stil zit levert dat al meer op dan 4 zwakzinnigen-lichtjes. Doe samen nog aan wat ‘lichaamsbeweging’ en je krijgt het heerlijk warm!
Gelukkig nieuwjaar allemaal!
Fred Schouten zegt
7 september 2015 op 23:28Nou, ik heb deze constructie met TWEE lichtjes en het geheel is na een uurtje of 3-4 bij een graadje of 60-65. Ik hzeb alle truien uit en zweet toch. Goed, voor mijn 41 m² heb ik een tweede nodig, maar daarmmee ben ik klaar voor de winter.
De persoon, die dit artikel heeft geschreven is medewerker bij een energiebedrijf of bij de lobby daarvan en wil deze oplossing niet aanbevelen.
kris de decker zegt
15 februari 2018 op 12:28Fred
Ik ben niet verbonden aan de olie-industrie. Theelichtjes worden overigens van olie gemaakt.
Margriet Belder zegt
16 oktober 2015 op 15:08Gewoon zelf proberen dus!
M. Commandeur zegt
20 oktober 2015 op 22:49De gegeven verklaring lijkt me onzin. Vergelijkbaar met die van die fiets met lood gevulde wielen, die, als je ‘m eenmaal op gang hebt, vanzelf verder rijdt …
Er treedt hier wel een ander effect op. Nl. dat in plaats van convectiewarmte (het opwarmen en laten rondstromen van lucht) er stralingswarmte wordt overgedragen.
Net als bij vloerverwarming en de tegelkachel (http://www.de12ambachten.nl) wordt het door de stralingswarmte behaaglijk bij een veel lagere luchttemperatuur, energiebesparend dus! Vergelijk het met het behaaglijk buiten zitten onder een mooi februari-zonnetje.
Of 4 waxinelichtjes voldoende is? …
Jan van Weert zegt
9 januari 2016 op 01:49Kris de Decker lijkt zich wel erg nadrukkelijk door dit artikeltje in het NO TECH MAGAZINE te hebben laten inspireren: http://www.notechmagazine.com/2014/11/dont-heat-your-room-with-tea-candles.html, incl. de suggestie om thermisch ondergoed te gaan dragen…….
kris de decker zegt
9 januari 2016 op 10:43@ Jan
Dat klopt. No Tech Magazine is dan ook mijn eigen blog 🙂
Johan zegt
16 augustus 2017 op 11:56Maar de kaarsjes zijn wel heel gezellig en sfeervol. Geef de CV ook even een vakantie en trek inderdaad lekker een trui aan.
Annemarie zegt
23 december 2017 op 19:14Ik doe t wel met waxine lichtjes en terracota potten werkt super in een kleine ruimte zoals onze camper of kleine kamer als jij denkt dat t niet werkt zet t dan buiten en kom erachter dat t heel snel weer kouder is wel ventileer ik dus kan geen kwaad
remco zegt
12 februari 2018 op 22:17850 theelichtjes nodig om 20 graden binnenhuis te creëren? Dat lijkt mij overdreven.
Iets klopt niet aan dit rekensommetje. Zelf was ik eens op een winterdag in een stoepa in Nepal waarbij ongeveer 200 kaarsjes aanstonden en het was bloedheet binnen, dus denk niet dat dat rekensommetje klopt en er informatie mist in de berekening.
kris de decker zegt
15 februari 2018 op 11:28Remco,
Dat jij het als individu warm had op een bepaalde plek met 200 kaarsjes zegt alleen maar iets over die specifieke situatie. Misschien was het koud buiten waardoor het binnen warmer aanvoelde dan het werkelijk was.
Dat is nu net het mooie (en tegelijk beperkende) aan de wetenschap: je kan algemene uitspreken doen, die verifieerbaar zijn. De warmteproductie van een kaars is wat ze is. Daar kan geen enkele anekdote iets aan veranderen.
Maarten Visser zegt
12 januari 2019 op 16:34Conctie warmte van de kaarsjes zorgt vooral voor een luchtstroom, het kaarsje straalt nauwelijks warmte af, heeft weinig stralend oppervlakte. Door de kaarsjes de bloempot op te laten warmen neemt de temperatuur van de potten toe, en gaan ze stralen. Met een veel grote oppervlakte. Die warmte is stralingswarmte en warmt ons van binnenuit op (infrarood). De luchtstroom zorgt voor tocht, ervaren we als vervelend. Het effect van bij een vuurtje zitten als het koud is, voorkant te warm en je achterkant te koud. Dus je verwarmt met hetzelfde vermogen, maar de warmte overdracht is veel effectiever.
Het is het effect van de tegelkachel of finoven.