Recept voor democratische bonensalade

Michiel Bussink maakt zich druk over de accumulatie van kapitaal. Wat? Nou, grote bedrijven die kleine opslokken. Zoals bedrijven die handelen in zaadjes, de basis van alles wat we eten. Maar er zijn eigenwijze boeren die zich hieraan onttrekken, en jij kunt hieraan meedoen.

We mogen niet klagen in ons landje, in veel opzichten. Als je het bijvoorbeeld afzet tegen landen als Rusland, Turkije en tegenwoordig zelfs EU-land Hongarije, zijn dingen als persvrijheid, rechtsstaat en scheiding der machten – kortom: de democratie – hier toch behoorlijk goed geregeld. Dat moeten we koesteren. Maar dat wil ook weer niet zeggen dat het allemaal honderd procent koek en ei is. Behalve allerlei oprukkende xenofobe en anderszins antidemocratische partijen is daar bijvoorbeeld de accumulatie van kapitaal. Huh, wat? Grote bedrijven die kleine bedrijven opslokken, wereldwijd opereren en zich daarmee aan democratische controle onttrekken.

Neem zoiets als zaadjes, de basis van zo’n beetje alles wat we eten. Voor graan, groenten, fruit, suikerbieten, gras, veevoer, alles wat groeit: de zaadjes worden wereldwijd geleverd door een handjevol bedrijven als Monsanto, Syngenta, Bayer, DuPont en Basf, die dan ook nog eens onderling fuseren. Mede mogelijk gemaakt door de politiek van afgelopen decennia, door deregulering en liberalisering. Waardoor de politiek zichzelf steeds meer onmachtig maakt en dus de democratie ondergraaft. Want wij burgers hebben daardoor steeds minder te zeggen over zoiets cruciaals als hoe voor ons dagelijks brood te zorgen.

Het gros van het zaadgoed is hybride, oftewel de planten die er uit groeien, leveren zaad dat niet kiemkrachtig is. Waardoor je als boer elk jaar opnieuw moet aankloppen bij de agro-giganten voor hun zaadjes. Waar ze tegenwoordig ook nog eens door henzelf gemaakte gifcoating omheen hebben gedaan. Tenzij je een heel erg eigenwijze boer bent, zozeer dat je tegen de hele agro-institutionele structuur ingaat. Inclusief de biologische, want ook daar wordt tegenwoordig veel met hybride zaadgoed gewerkt (al is die uiteraard wel zonder gifcoating).

Extra eigenwijs zijn biologisch-dynamische boeren die met ‘zaadvaste’ dus ‘kiemkrachtig-doorgevend’ zaaigoed werken. Ze hebben zich verenigd in een club, De Zaderij, die dergelijke zaadvaste zaadjes ontwikkelt. Met als doel een grote diversiteit van vrij beschikbare zaden, die van zichzelf weerbaar zijn tegen ziekten en plagen en voor meer variatie zorgen op het bord. Zelf de magie beleven van vruchtbaar blijvend, oftewel ‘generatie-bestendig’ zaaigoed zaaien? Dat kan in de weekenden van oktober op tien biologisch-dynamische bedrijven. Zie Toekomstzaaien.nl. door gezamenlijk al lopend over de akker wintergraan in te zaaien. Leuk én een democratische daad.

Bonen heb je wereldwijd van oudsher in duizenden varianten en die van de biologisch moestuinzaadleverancier De Bolster zijn ook nog steeds zelf te vermeerderen.