Plantaardiger dieet beperkt stikstofemissies

Europese burgers kunnen de uitstoot van stikstof met maar liefst 40 procent verminderen door de consumptie van vlees en zuivel te halveren. Minder vlees eten heeft ook nog eens allerlei gezondheidsvoordelen. Dat stelt Nitrogen on the Table, een nieuw Europees rapport dat deze maand wordt uitgebracht. Stikstofemissies dragen bij aan lucht-, water- en bodemvervuiling, ze versterken het broeikaseffect en leiden tot biodiversiteitsverlies.

 

Het rapport is opgesteld door de Task Force on Reactive Nitrogen van The United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) en borduurt verder op de eerste European Nitrogen Assessment (ENA). Die ENA liet zien dat beter stikstofbeheer helpt om lucht-, water- en bodemvervuiling en emissies van broeikasgassen te verminderen, en de gezondheid, biodiversiteit en voedselzekerheid te bevorderen. De onderzoekers stelden hierin vast dat landbouw de dominante bron van stikstofemissies vormt, naar schatting  80 procent van het Europese totaal. De emissies spoelen onder meer als nitraten uit in bodem- en oppervlaktewater en komen als ammonia en lachgas vrij in onze atmosfeer.

Rundvlees

Het binnenkort uit te komen rapport Nitrogen on the Table onderzocht de invloed die onze voedselbronnen en voedselkeuzes op stikstofemissies uit de landbouw hebben door per voedselbron de stikstofvoetafdruk te berekenen. Rundvlees bleek verreweg de grootste stikstofvoetafdruk te hebben, 25 keer zo groot als die van plantaardige producten. Als de productie van veevoer wordt meegeteld blijkt de veeteelt verantwoordelijk voor niet minder dan 79-88 procent van de totale emissies in de landbouw.
Hoofdauteur van het rapport is Henk Westhoek, programmaleider Landbouw en Voedsel bij het Planbureau voor de Leefomgeving. “Indien alle inwoners van de Europese Unie hun vlees- en zuivelconsumptie halveren, nemen de emissies van broeikasgassen door landbouw af met 25 tot 40 procent en de stikstofemissies met 40 procent.”

Door een plantaardiger dieet is minder landbouwgrond nodig. De vrijgekomen grond kan gebruikt worden om meer voedsel te produceren of gewassen te telen voor energieopwekking uit biomassa. Dit heeft positieve effecten op zowel voedselzekerheid als klimaatverandering. Bijkomend voordeel is dat het dieet beter aansluit bij de door Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dagelijks aanbevolen hoeveelheid eiwitten. Over het algemeen eten Europeanen namelijk meer vlees en zuivel en daarmee eiwitten dan gezond voor ze is.

Grote impact

Consumenten kunnen veel tegen stikstofvervuiling doen, aldus co-auteur professor Mark Sutton, een milieufysicus van het Centre for Ecology and Hydrology in het Verenigd Koninkrijk. “Het menselijk gebruik van stikstof is een grote maatschappelijke uitdaging die milieu, voedselzekerheid en gezondheid met elkaar verbindt. De maatschappij kan op vele manieren haar stikstofgebruik verbeteren. Hiertoe behoren maatregelen die boeren, maar ook wijzelf als consument kunnen nemen. Onze studie toont aan dat het volgen van een demitarisch dieet (een dieet waarin de consumptie van vlees en zuivel is gehalveerd) een vergelijkbare vermindering van de stikstofvervuiling geeft, van 40 procent, als boeren kunnen bereiken met het toepassen van alternatieve landbouwmethodes.”

Professor Sutton: “Nu de EU de onderhandelingen over de National Emissions Ceiling Directive (een richtlijn die emissieplafonds stelt aan vier luchtvervuilende stoffen, waaronder stikstofoxides en ammonia, red.) heropent, blijft de vraag in hoeverre de landen de nadruk zullen leggen op technische maatregelen of op gedragsverandering. Een van de grote obstakels om actie te ondernemen is de vrees bij lidstaten dat het aanpakken van stikstofvervuiling zal leiden tot een slechtere concurrentiepositie in de internationale voedselhandel. Deze studie toont aan dat vervuiling ook kan worden tegengegaan door juist in te grijpen in de vlees- en zuivelconsumptie.”