Als ik zeg dat ik een voorstander ben van het vrije woord, dan krijg ik in progressieve kringen tegenwoordig wat schuine blikken. Toch is het waar. De nare bijsmaak die mensen hierbij hebben, is heel logisch, maar gaat voorbij aan iets belangrijks. Iets dat ik niet als bijzaak kan beschouwen omdat het mijn werk is: journalistiek.
Wereldwijd wagen niet alleen activisten, maar ook journalisten en bloggers hun leven om dingen aan het licht te brengen die verzwegen worden. Hoe harder er iets te verbergen valt, hoe moeilijker zij het hebben. Inperken wat mensen mogen zeggen of schrijven, betekent dat machthebbers geen kritiek meer hoeven te horen. En dan blijkt het ineens heel makkelijk om gevestigde belangen en handelsrelaties te beschermen ten koste van mensen en milieu.
Wat hebben wij hier in Nederland mee maken? Hier mogen journalisten hun werk gewoon doen. Dat klopt, gelukkig maar! Maar kunnen ze dat ook? Wat is in de praktijk nu je baanvooruitzicht als journalist?
Een van de grootste paradoxen hier is de verhouding tussen journalisten en voorlichters. Wat is die momenteel, 1 op 10? Als ik ergens anders zou willen werken, mag ik achteraan sluiten in de rij ‘mensen met journalistieke achtergrond’ die koortsachtig een baan zoeken die nog iets met hun vakgebied te maken heeft. Ook in de milieubeweging hebben we persvoorlichters zat. Maar, ik schreef het al eens eerder: wat we harder nodig hebben dan persvoorlichters, is pers.
Daarom heb ik goed nieuws. Die pers, daar gaan wij zelf voor zorgen. Down to Earth financiert vanaf nu onafhankelijke onderzoeksjournalistiek: projecten op groene onderwerpen, met de complimenten van Milieudefensie. Milieudefensie wil dat de transitie naar een groenere wereld rechtvaardig verloopt. En daarvoor heb je niet alleen activisten nodig, maar ook journalisten. Oren en ogen die zoeken, graven en dingen onthullen. Die zijn er nooit genoeg, op dit moment al helemaal niet, dus wordt het tijd als beweging onze verantwoordelijkheid te nemen.
Daarom presenteren we van Down to Earth in dit nummer de resultaten van ons eerste onderzoeksjournalistieke project, waar twee onderzoekers en een wob-specialist maandenlang aan gewerkt hebben. Wat gebeurt er achter de schermen in Europa bij het bepalen van normen voor schone lucht? Lees mee hoe de landbouwlobby erin slaagt zichzelf vrij te pleiten van inspanningen. Een artikel dat we ook in het Engels hebben. En wist de EU echt niet van dieselgate? Dat valt te betwijfelen naar aanleiding van ons onderzoek dat ook in The Guardian te lezen is.
Nieuw: onderzoeksjournalistiek van Down to Earth. Omdat het moet.
Annemarie Opmeer, hoofdredacteur
Recente reacties