Onmisbaar op je bord: eiwitten. Daar hoef je natuurlijk geen vlees voor te eten. De essentiële aminozuren die je lijf nodig heeft, zitten ook in eieren, peulvruchten, noten, schimmels, zeewier en zuivel. Maar daarnaast zitten in dierlijke producten ook nog wat cruciale vitaminen. Is de meest duurzame eiwitleverancier dan ook de beste vleesvervanger? Down to Earth ging op zoek en kwam tot de conclusie: de ene boon – of kaas, of vegaburger – is de andere niet. De manier waarop dieren gehouden en groenten geteeld worden, maakt nogal wat uit.
Peulvruchten
Van tofu tot falafel, van linzenburgers tot lupineworstjes: van peulvruchten kan het allemaal.
Voordelen: Peulvruchten zijn niet alleen rijk aan eiwit, maar ook aan vitamine B1 en ijzer. Veel variatie in smaak, structuur en bereidingswijze. Nuttig voor vruchtwisseling op de akkers.
Nadelen: Ze bevatten geen vitamine B12, dus kunnen dierlijke producten niet helemaal vervangen. Veroorzaken winderigheid bij sommigen.
Eiwitkwaliteit: Peulvruchten hebben gemiddeld een eiwitkwaliteit van ongeveer 0,55. Soja springt er met een eiwitkwaliteit van 0,91 met kop en schouders bovenuit (Voedingscentrum).
Impact: De impact van de productie van peulvruchten is tien keer lager dan de impact van eenzelfde portie rundvlees. Kies voor biologisch gecertificeerde tofu: de milieu-impact van niet-gecertificeerde soja is veel groter. Denk aan boskap, achteruitgang van biodiversiteit en natuurwaarde.
CO2: 1 kilo CO2eq per kilo gedroogde peulvruchten, 2,3 kilo CO2eq per kilo bruine bonen uit blik en 5,8 kilo CO2eq per kilo tofu (Blonk, 2019).
Kaas
Jammer: een beetje kaasburger heeft net zoveel milieu-impact als rundvlees. Ook andere vegaburgers bevatten soms wel 60 procent zuivel.
Voordelen: Smaak en structuur. Soms is kaas gewoon zo lekker.
Nadelen: Zuivelproductie heeft een grote milieu-impact. Dierlijk product.
Eiwitkwaliteit: 0,93
Impact: Van alle zuivel is vooral kaas de boosdoener. Voor een kilo kaas heb je zo’n 10 liter melk nodig, en melk kost weer water, land en veevoer. Je kunt ook sojamelk drinken bijvoorbeeld, dat scheelt de helft van de uitstoot.
CO2: 22,1 kg CO2eq per kilo kaasburger (Voedingscentrum).
Zeewier en algen
Wist je dat wieren en algen ook eiwitten bevatten? Behoorlijk veel zelfs. Zet het vanaf nu elke week op je boodschappenlijstje!
Voordelen: Zeewier is een echte smaakmaker. In soep en salade, om sushi of geroosterd, als snack, wij weten er wel raad mee. Rijk aan koolhydraten en vezels. Nori en bruinwieren bevatten meer ijzer dan vlees.
Nadelen: Wieren nemen alles op wat in het water zit en kunnen daardoor vervuild zijn. Kies daarom altijd voor biologisch, ASC- of MSC-gecertificeerde wieren.
Eiwitkwaliteit: De eiwitkwaliteit is vergelijkbaar met bonen: 0,55 (Voedingscentrum).
Impact: Zeewier heeft een relatief kleine impact, omdat er nauwelijks grond, zoet water of fossiele brandstof voor nodig is.
CO2: 0,8 kilo CO2eq per kilo spirulina.
Insecten
Het is omdat ze in dit lijstje thuishoren, maar de meeste mensen worden niet echt warm van meelwormen, sprinkhanen en krekels op hun bord. Gelukkig kun je ze ook verwerkt eten, in pindakaas en chocola bijvoorbeeld.
Voordelen: Mits het energiegebruik van de kweek niet te hoog is, kan dit een milieuvriendelijke optie zijn.
Nadelen: Sommige mensen gruwelen ervan.
Eiwitkwaliteit: 0,96, mits ze geen hard uitwendig skelet hebben waardoor ze moeilijk te verteren zijn.
Impact: Insecten hebben een lagere milieu-impact dan vlees. Er is minder water en minder voer nodig. In industriële kweek wordt soms veel energie gebruikt, waardoor de uitstoot wel op kan lopen.
CO2: 1,6 tot 12 kilo CO2eq per kilo krekels (Voedingscentrum).
Rood vlees
Hij mag niet ontbreken in dit lijstje: vlees. Nog steeds voor veel mensen dagelijkse kost. Met alle gevolgen van dien.
Voordelen: De smaak en structuur, aldus vleesliefhebbers.
Nadelen: De nadelen zijn bekend: dierenleed, grote klimaatimpact, boskap, en zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Eiwitkwaliteit: 0,92
Impact: Rood vlees heeft een grote impact op het milieu. Komt het uit het buitenland, dan is de milieubelasting extra zwaar.
CO2: Nederlands gangbaar rundvlees: 24,8 kilo CO2eq per kilo product. Braziliaans rundvlees: 87,11 kilo CO2eq per kilo product (Voedingscentrum).
Theo zegt
Verleden week een stukje gelezen over het “beschermen” van soja-bonen (planten)
Als dat waar is, dan zou je nooit meer een soja-product gebruiken.
Wij in Nederland maken ons druk om het gif van Bayer, maar bij de Amerikanen maken ze zich helemaal niet druk om dit gif.
Hoe kan dit??
Met vriendelijke groet.
Frank van der Weerd zegt
Hoi Merel, leuk artikel.
Ook eendenkroos wordt steeds verder ontwikkeld als nieuwe bron van proteïnen. Het schijnt dat eendenkroos bij optimale kweek ook een gunstige samenstelling van aminozuren heeft. Wellicht leuk om te onderzoeken.
Else V. zegt
Kippen in je achtertuin is geen oplossing, kippen horen niet in een stadstuin. Toen mijn zoon jong was hadden we wel eens een kip, die zorgde voor veel geluidsoverlast, en het rook ook niet lekker.
Miranda zegt
Ik lees over de eiwitkwaliteit van bonen en zeewier, dat die lager is dan dat van kippen-ei. Maar ik lees niks over granen, en dat een combinatie van granen en peulvruchten in één maaltijd de eiwitkwaliteit naar 1 brengt. En ik mis: hoeveel eiwit heb je nodig per dag! Er wordt teveel eiwit gegeten, wat naast de impact op het milieu ook een problemen voor de lever en de nieren veroorzaakt.
Barbara F zegt
Interessant en overzichtelijk artikel Merel, dank!!
Hoe zit het eigenlijk met kweekvlees – laboratorium vlees, gekweekt op basis van stamcellen? Eerst hoorden we hoopvolle verhalen. Later toch ook negatieve … over de milieu impact. Hoe zoet dat plaatje er uit?
Warme groet!!