Van chloor weten we wel dat het slecht is voor het milieu. En van veel andere chemisch ruikende, fel gekleurde schoonmaakmiddelen verwachten we niet veel beters. Waarmee maak je effectief en milieuvriendelijk schoon? De grote winnaar: koffieprut!
Heet water
Kokend heet water doodt bacteriën. Handig dus voor je aanrechtblad, of om groene terrastegels schoon te krijgen. Maar: gebruik het alleen voor schoonmaken als het écht nodig is. Want, zegt Milieu Centraal, ‘de belangrijkste milieubelasting van schoonmaken is het gebruik van warm water’. Je leest het goed: het warme water in je emmer sop heeft meer impact dan het maken, verpakken én transporteren van het dopje schoonmaakmiddel dat je erin doet.
Voordelen Geen schadelijke ingrediënten. Warm water maakt prettiger schoon dan koud.
Nadelen De poriën van je huid gaan ervan openstaan. Zo kunnen bacteriën makkelijk je huid binnendringen. Koelt je huid weer af, dan sluiten de poriën, met het vuil erin.
Impact ‘In een jaar schoonmaken verbruikt een huishouden gemiddeld 3960 liter warm water. Dat kost 834 MJ stroom en de uitstoot daarvan is 45 kilo CO2e’, laat Milieu Centraal desgevraagd weten. Het hangt er natuurlijk wel helemaal vanaf hoe je je water verwarmt. Heb je een zonneboiler, dan ligt het weer anders.
Soda (natriumcarbonaat)
Dit is echt een alleskunner. Ontvet, reinigt en ontsmet. In combinatie met heet water ontstop je er zelfs je afvoer mee. Verwijdert schimmels, vlekken en vieze luchtjes. Waar komt het precies vandaan? Dat is een vraag die producenten niet graag beantwoorden. Alle producenten die we spreken zeggen dat zij zeker weten dat de arbeids- en milieuomstandigheden in de sodamijnen goed zijn, maar de herkomst is volgens de woordvoerders “bedrijfsgeheim”. “Een deel ervan komt uit mijnen, een deel wordt chemisch geproduceerd.”
Voordelen Kost weinig. Multi-inzetbaar.
Nadelen Gebruik soda niet op aluminium of kwetsbare stoffen. Kan de kleur van wasgoed aantasten bij inweken. Vaak slordig verpakt, waardoor de rest van je boodschappen onder een laagje soda komt te zitten. Niet fijn voor je handen door de hoge pH (basisch).
Impact De herkomst is moeilijk te traceren en de impact op mens en milieu onzeker. Er zijn geen gegevens te vinden over de milieubelasting van de levenscyclus van soda. Volgens Treehugger zijn er twee manieren om soda te winnen. Eén ervan is een ‘kamer-pijler’-methode waarbij ondergrondse ruimtes worden ondersteund door pilaren. Het mineraal wordt van de muren geschraapt. De andere is een vloeistofinjectiemethode, waarbij mijnwerkers ondergronds warm water injecteren om de mineralen op te lossen, de vloeistof eruit pompen en vervolgens het water verdampen. De dichtstbijzijnde sodamijn ligt in de buurt van Ankara, Turkije (2533 kilometer).
Schoonmaakazijn
Perfect om je kranen te laten glanzen en je koffiezetapparaat mee te ontkalken. Ook te gebruiken als wasverzachter en handig bij het verwijderen van behang. Met 8 tot 15 procent azijnzuur veel zuurder dan ‘gewone’ azijn.
Voordelen Goedkoop en behoorlijk effectief.
Nadelen Tast natuursteen en aluminium aan. Ruikt niet zo lekker. Schadelijk voor in het water levende organismen en bijen, dus gebruik dit niet tegen onkruid.
Impact Schoonmaakazijn wordt – door azijnzuurbacteriën – gemaakt van alcohol. De grondstof waarvan de alcohol gemaakt wordt, wordt door producenten niet prijsgegeven. Het kan verkregen zijn door vergisting van een zetmeel- of suikerhoudend product, of als bijproduct van de raffinage van aardolie. Schoonmaakazijn wordt onder andere in Nederland geproduceerd.
Groene zeep
Deze zachte zeep met duurzaam imago werd vroeger gemaakt van hennepolie, een bijproduct uit de touwslagerij. Daar kwam de groenige kleur vandaan. Tegenwoordig worden er goedkopere oliën zoals koolraap- en sojaolie voor gebruikt en is het bruingeel. Om de olie te verzepen is loog nodig, ofwel bijtende potas of kalium hydroxide. Vandaar de waarschuwingstekens op de verpakking. “Kalium hydroxide reageert met vetzuur en is in het eindproduct niet meer te vinden. Bovendien is zeep goed biologisch afbreekbaar. Het breekt af in rioolwaterzuiveringsinstallaties.” stelt een producent. Volgens hen is het daarom niet schadelijk voor het waterleven.
Voordelen Ontvet. Voor veel mensen dé geur van schoon.
Nadelen Minder sterk dan chemische reinigingsmiddelen. Kan een laagje achterlaten.
Impact Landgebruik voor koolraap- of sojateelt (mogelijk ontbossing), bestrijdingsmiddelen, uitstoot van transport, productie en verpakking. Soja wordt bijvoorbeeld veel verbouwd in Brazilië (9100 kilometer).
Baksoda (zuiveringszout, E500, natriumbicarbonaat)
Een absoluut wondermiddel in het huishouden, volgens sommigen. Maar wat is het eigenlijk? Baksoda of baking soda, is een chemische bewerking van soda. Het wordt gemaakt door middel van een reactie tussen soda (natriumcarbonaat), water en CO2. Het wordt dan natriumbicarbonaat. In combinatie met een beetje citroen of azijn gaat baksoda bruisen, het wordt dan ook gebruikt voor luchtige baksels.
Voordelen Zo onschadelijk dat het eetbaar is. Van bakken tot ontstoppen tot het maken van bruisballen, met baksoda kan het allemaal. Redelijk betaalbaar.
Nadelen Baksoda is sterk basisch en verstoort de zuurgraad van de huid. Gebruik het niet op hout.
Impact Zie soda. Daaraan wordt CO2 toegevoegd. De CO2 die gebruikt wordt in voedingsmiddelen is veelal het bijproduct uit de ammoniaproductie. Ammonia wordt gemaakt door middel van een reactie tussen water en methaan. In India staat een fabriek die zijn eigen CO2 afvangt en het in de productie van baksoda verwerkt. Fabrieken staan onder meer in Polen (1090 kilometer), India (6355 kilometer).
Citroen
Deze zure vrucht maakt wit email weer wit en verwijdert vieze luchtjes. In combinatie met soda een goede hulp bij het schoonkrijgen van je wasmachinetrommel. Je schijnt er zelfs de achtergebleven lijm van stickers mee weg te krijgen.
Voordelen Puur natuur. Ruikt lekker. Wat je over hebt kun je in de salade gebruiken.
Nadelen Citroenen komen van ver. Kostbaar.
Impact Bemesting, bestrijdings- en beschermingsmiddelen, waterverbruik, uitstoot van uitlaatgassen tijdens het transport. Transportkilometers: Spanje (1480 kilometer), Zuid Afrika (8970 kilometer), Argentinië (11450 kilometer).
Koffiedik
Met een hoopje koffieprut en een drupje afwasmiddel schuur je je gootsteen of fornuis glimmend. Ook krijg je je handen er goed mee schoon nadat je je fietsketting er opnieuw hebt opgelegd. Een schaaltje gedroogd koffiedik in je ijskast absorbeert vieze luchtjes.
Voordelen Makkelijk, bij de hand, nuttig gebruik van restproduct.
Nadelen Als je geen koffie drinkt, heb je het niet bij de hand. Misschien een beetje prut van je werk meenemen?
Impact Met het gebruiken van koffieprut heb je een positieve impact, omdat je zo geen andere schoonmaakmiddelen hoeft in te zetten. Als je zelf koffiedrinkt zijn de transportkilometers 0 kilometer.
hakuun zegt
Als je de werking van groene zeep wilt versterken, meng er dan een lepel suiker in. Suikerzeep is een wondermiddel. Wetenschappeijke info heb ik er niet over maar wij hebben er jaren baat bij gehad.
Ren zegt
Bij het lezen van dit artikel, zakt me de moed (weer) in de schoenen.
Ik dacht enkele milieuvriendelijke natuurlijke schoonmaakmiddelen te hebben ontdekt, maar bij het merendeel (los van het koffiedik) zijn er toch weer veel nadelen aan verbonden.
Op welke manier/met welk product kan ik ECHT milieuvriendelijk schoonmaken???
En is ‘gewone’ azijn (que grondstoffen) wellicht beter dan schoonmaakazijn?
edith zegt
Kop op! Het betere is altijd de vijand van het goede. Het artikel is alleen maar vergeten te melden, hoeveel ellende je uitspaart door geen allesreiniger te gebruiken
Eira zegt
Nou, voor mij is het weer een fijne bevestiging dat ik het goed doe, want deze middelen gebruik ik al jaren.
Chantal zegt
Een microvezeldoekje maakt het allerbeste schoon, met alleen wat koud of lauw water. Het neemt bacteriën mee en na gebruik gooi je het gewoon in de was. Zo’n klein doekje maakt geen verschil op de hoeveelheid was. Schoonmaakmiddelen niet nodig. Hoe de productie in elkaar zit weet ik niet en dus ook niet wat de impact is, maar ik heb mijn doekjes al jarenlang dus milieuvriendelijker dan dit kan denk ik niet.
Eline Lauret zegt
Tja, je zou denken dat microvezeldoekjes het beste zijn, maar die zijn van kunststof vezels gemaakt. De doekjes slijten tijdens het wassen, waardoor minuscule deeltjes van die kunststof vezels in het afvalwater terecht komen. Die kunnen in waterzuiveringen niet eruit worden gefilterd. Zo dragen zulke doekjes bij aan de plastic soup. Alles wat je doet heeft milieu-impact, ook microvezeldoekjes. De vraag is wat de minst schadelijke milieu-impact is voor de lange termijn. Doekjes gemaakt van biologisch geteelde plantaardige vezels in combinatie met groene zeep zijn misschien beter…
Als je microvezeldoekjes blijft gebruiken kan de GuppyFriend waszak wellicht helpen meer plastic daarvan in afvalwater te voorkomen.
Natalie zegt
Bedankt voor deze lijst natuurlijke schoonmaakmiddelen. Soda gebruik ik echt voor alles, ook voor het regelmatig doorspoelen van de afvoer. Zo blijft de doorstroming goed. Ik geef de voorkeur aan gewone azijn in plaats van schoonmaakazijn. Zeker tegen kalkaanslag is het net zo goed. Koffieprut kende ik nog niet, maar dat ga ik eens loslaten op mijn kookplaten.