De discussie over schaliegas in Nederland dreigt te polariseren, zo menen commentatoren. Daarbij vaak refererend aan de discussie over kernenergie in de jaren zeventig en tachtig toen voor- en tegenstanders van atoomenergie de samenleving in tweeën spleten. Ik zou zeggen, laten we hopen dat het maatschappelijk debat en verzet dezelfde intensiteit en omvang krijgen als destijds.
De discussie toen ging over meer dan kernenergie alleen. Over de vraag of grootschalige technologie wel wenselijk was, over de gevaren van een politiestaat en de (on)wenselijkheid om steeds meer aan de vrije markt over te laten. Eigenlijk ging het debat over de vraag in wat voor samenleving we wilden wonen.
Én over hoe je die samenleving kon bereiken. Niet door je neer te leggen bij besluiten van politieke elites. Wel door je te organiseren in lokale groepen en – als het moest – gezamenlijk over te gaan tot directe actie, zoals de blokkade van de kerncentrales in Borssele en Dodewaard. En door zelf alternatieven vorm te geven, decentraal en democratisch.
Deze werkwijze van de antikernenergiebeweging is daarna door talloze sociale bewegingen overgenomen. Directe actie en burgerlijke ongehoorzaamheid werden heel normaal. Zo normaal dat ook de bedaarde en conservatieve bewoners van het Zuid-Engelse Balcombe onlangs massaal overgingen tot het blokkeren van de poorten van de schaliegasboorlocatie van het Britse bedrijf Cuadrilla in hun dorp, nadat er – naar verluidt – groen water uit hun kraan kwam en de herrie en stank van het aan- en afrijdende vrachtverkeer hen te veel werd.
Of de bewoners van beoogde boorlocaties in Nederland dat ook zullen doen, weten we nog niet. Momenteel is er nog – dankzij alerte inwoners van Boxtel en ook Milieudefensie – in ons land een moratorium op proefboringen naar schaliegas van kracht. Totdat onderzoek, dat in opdracht van minister Kamp is verricht, aantoont dat dit veilig kan. Sinds gisteren weten we dat dit – omstreden – onderzoek zegt dat dit kan. Mede ankzij de nieuwste technologieën… een argument dat we kennen van de atoomdiscussie. Inmiddels weten we beter.
Natuurlijk, schaliegas is minder gevaarlijk dan atoomenergie. De wezenlijke vraag in dit debat is echter niet hoe gevaarlijk of onveilig schaliegaswinning is, maar of je in deze tijd nog wel moet investeren in de winning van nieuwe fossiele brandstoffen. Het antwoord is, uiteraard, nee. En daarom hoop ik dat de strijd rond schaliegas dezelfde omvang en intensiteit krijgt als het debat over kernenergie destijds. Het is immers geen debat over schaliegas alleen, maar over de vraag in wat voor samenleving je wilt wonen. Dat debat mag best, nee moet, fel en polariserend gevoerd worden.
Recente reacties