Ik heb thuis twaalf verschillende uitgaven van The old man and the sea, het boek waar Ernest Hemingway de Nobelprijs voor de literatuur mee won. Negen exemplaren in het Engels, twee Nederlandse vertalingen en eentje in het Duits. Het is een dun boek, er staan relatief weinig woorden in. Geen woord teveel. Geen woord verkeerd. Ook het verhaal is dun. Er gebeurt haast niets. Een oude man gaat vissen. Op zee. Daar is zo’n beetje alles mee gezegd. Het is misschien wel het beste boek dat ik ooit heb gelezen.
Pal naast die boeken, in mijn boekenkast, kan nu een nieuw boek worden bijgezet. Een dikker boek met, wederom, een dun verhaal. Twee vrienden gaan vissen. Op zee. In een rubberboot proberen ze een haai te vangen.
Het boek heet Haaienkoorts en is geschreven door Morten A. Strøksnes, een Noorse historicus, fotograaf en literair journalist. Hij vertelt over een Groenlandse haai, een oerwezen dat op de bodem van de diepe Noorse fjorden zwemt. Deze haai, die bijna acht meter lang kan worden, is de grootste vleesetende haai ter wereld. Vier jaargetijden lang zitten de twee vrienden achter dit dier aan, maar het maakt in feite weinig uit of ze er wel of niet in slagen hem aan de haak te slaan. Het gaat Strøksnes om de zee en alles wat daar leeft. Om de verhalen, de feiten en de ervaringen van de mensen die er wonen. Om zeehonden die op de zeebodem liggen te slapen, haaien die minuscule elektrische spanningen van een miljoenste volt waarnemen en potvissen, die tot een diepte van drieduizend meter kunnen duiken.
Met achteloos gemak weeft hij de mooiste verhalen aan elkaar. Zo ontsluit hij de wereld van de diepzee, die – vaak zonder dat we het beseffen – zo bepalend is voor ons milieu, voor ons klimaat en onze biodiversiteit. Een wereld die verborgen gaat onder het wateroppervlak; die groots en wild, betoverend en intrigerend is.
‘Zeelui die aan wal gegaan zijn,’ schrijft hij, ‘doen vaak denken aan rusteloze gasten. Misschien varen ze nooit meer uit, maar naar hun woorden en gebaren te oordelen zijn ze slechts voor korte tijd op bezoek. Het verlangen naar de zee laat hen nooit los.’
Waar Hemingway met meesterschap vanuit het leven op zee schrijft, schrijft Morten Strøksens – de literaire journalist – er over. En dat doet hij erg goed.
Haaienkoorts. Morten A. Strøksnes
Uitgeverij Atlas Contact, 2016
ISBN 978 90 450 33013. 288 pagina’s. Prijs € 24,99
Geef een reactie