Kinderarbeid, onhygiënische omstandigheden, onbeschermd werken met landbouwgif – de BBC ontdekte dat het er op theeplantages met het Rainforest Alliance–certificaat in Assam, India, niet duurzaam aan toegaat. Die thee zit ook in Lipton van Unilever, een bedrijf dat zich juist profileert met hun ambitieuze duurzaamheidsbeleid. Voor deze aflevering van de rubriek Onder Vuur belden we met Anniek Mauser, Directeur Duurzaamheid bij Unilever.
Wat vinden jullie van de documentaire en de berichtgeving erover?
Het zijn pijnlijke misstanden die zijn ontdekt, en we nemen die zeer serieus. Maar de berichtgeving erover is frustrerend. De suggestie wordt nu gewekt dat er niets gedaan wordt en dat het geen zin heeft om gecertificeerde thee te kopen omdat het toch niets uitmaakt, terwijl dat niet waar is. Als je koplopers zo behandelt, beïnvloedt dat bovendien ook andere theeverkopers die hun nek nu misschien niet willen uitsteken.
Kun je als consument niet verwachten dat een certificaat garandeert dat het goed gaat?
Dat is het streven, maar het is naïef om te denken dat er in de praktijk nooit iets misgaat. Het gaat erom hoe je er dan mee omgaat. Of er een mechanisme is dat dan zorgt voor het verhogen van de standaards. Assam is een moeilijk gebied. Het Initiatief Duurzame Handel (IDH) stelde eerder dat tachtig procent wordt verbouwd voor de interne markt, de meeste export is voor Rusland, waar duurzaamheid niet hoog op de agenda staat. Daar probeert Rainforest Alliance de situatie te verbeteren. Wat misgaat moet belicht worden, maar laten we ook erkennen dat van alle plantages met misstanden die van Rainforest Alliance nu de enige zijn met een mechanisme dat dit oppakt.
Hoe had het wel gemoeten?
RTL-nieuws bracht een goed verhaal. Die liet Daan de Wit van IDH en MVO Nederland belichten hoe complex de situatie is. Het is een proces. Dat is wat certificering in de praktijk betekent.
Klopt alles wat gezegd wordt?
Nee. Op dit moment worden alle misstanden op een hoop gegooid als problemen met Unilever-thee, maar wij nemen niet af van al die plantages. Kinderarbeid, bijvoorbeeld, komt niet voor bij onze thee, dat is pertinent onwaar.
Hebben jullie nog vertrouwen in Rainforest Alliance?
Ja, en dat zou iedereen moeten hebben. Koop vooral wel gecertificeerde thee, anders weet je zeker dat er niets verandert.
Isodoor Jonker zegt
Ik denk wel dat ze gelijk heeft als ze zegt dat het belangrijk is om gecertificeerde producten te kopen, al is het maar om een signaal af te geven dat de consument wel degelijk verandering wil. Maar als een certificaat aan een product of producent gegeven wordt zou de eerlijke/duurzame situatie al bereikt moeten zijn. Zolang dat niet zo is zijn ze aspirant-certificaathouder.
Anders kunnen ze blijven aanmodderen, en is ook het verschil tussen certificaathouders die de situatie al verbeterd hebben en certificaathouders die nog aanmodderen niet zichtbaar. En dat vind ik wel een belangrijk onderscheid, want dat heeft wel te maken met hoe serieus ze het nemen en hoeveel tijd/energie/aandacht ze aan zo’n probleem geven. Een gigantisch bedrijf als Unilever neemt zichzelf én duurzaamheid niet serieus als ze pretenderen een certificaat te hebben wat ze eigenlijk niet verdienen. Dan moeten zouden ze het certificaat eigenlijk weer even moeten afgeven.
Wie controleert dat eigenlijk?