Beter boeren

Mestoverschotten, foute soja en chemische troep en antibiotica die ellende aanrichten in ons ecosysteem – het lijkt geen gelukkig huwelijk tussen de gangbare landbouw en het milieu. Je kunt ook zeggen: er valt nog een wereld te winnen. Veel boeren vinden ook dat het anders moet en steken hun nek uit. Wij portretteren er drie: David Janssen, die zijn kippen geen soja uit Zuid-Amerika meer geeft; Corneel van Rijn, een multifunctionele biologische boer in de geest van de Amerikaanse superboer Joel Salatin en Kors den Hartog, een kringloopboer die zich inzet voor het recht om mest uit te rijden op het land.

Beter Boeren: Kors den Hartog

Kors den Hartog (51)
Iskringloopmelkveehouder, interim-voorzitter VBBM (Vereniging tot Behoud van Boer en Milieu)
Missie inzet voor het recht om mest uit te rijden op het land

Waarin verschil je van gangbare boeren?

“Eigenlijk heb ik het op de ouderwetse manier op school en van mijn vader geleerd. Later kwam ik andere informatie tegen en ging ik steeds minder kunstmest strooien. Dan krijg je mestwetgeving begin jaren negentig dat je mest in de grond moet stoppen en denk je: ik heb nog nooit een koe zijn mest zien begraven. Mest hoort op de bodem te verteren, dan wordt-ie gewoon opgenomen. Zo werkt de natuur. Ik ben daarom altijd bovengronds mest blijven uitrijden.”

Inmiddels is er een vrijstelling?

“Ja, voor alle extensieve rundveehouders in Nederland, ‘bedrijven die voldoende grond onder hun kont hebben’, zij moeten wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze vrijstelling is wel tijdelijk dus wij (VBBM) blijven ons ervoor inzetten om het legaal te krijgen.”

Is bij bovengronds uitrijden nog kunstmest nodig?

“Het is het Jaar van de Bodem en volgens ons kan die bodem veel meer als je hem goed voedt. Als je heel veel kunstmest strooit, worden andere mineralen verdrongen. Er groeit ook een ander soort gras. Als je bodem meer in balans is, dan krijg je gezonder gras en uiteindelijk ook gezondere melk en vlees. Ook is het zaak zo weinig mogelijk antibiotica te gebruiken en andere stoffen die ‘vreemd’ zijn voor de bodem. Alles komt via de mest weer op het land. Als een koe eten krijgt wat-ie niet lekker vindt, dan laat hij het liggen. Maar de bodem moet alles maar slikken wat wij hem te eten geven.”

Kost deze werkwijze iets?

“Wanneer de kringloop op je bedrijf beter in balans is, dan heb je minder aanvoerkosten van mineralen en minder antibiotica nodig en soms kan je een meerprijs voor de melk en vlees krijgen. Het valt dus mee.”