Beter boeren

Mestoverschotten, foute soja en chemische troep en antibiotica die ellende aanrichten in ons ecosysteem – het lijkt geen gelukkig huwelijk tussen de gangbare landbouw en het milieu. Je kunt ook zeggen: er valt nog een wereld te winnen. Veel boeren vinden ook dat het anders moet en steken hun nek uit. Wij portretteren er drie: David Janssen, die zijn kippen geen soja uit Zuid-Amerika meer geeft; Corneel van Rijn, een multifunctionele biologische boer in de geest van de Amerikaanse superboer Joel Salatin en Kors den Hartog, een kringloopboer die zich inzet voor het recht om mest uit te rijden op het land.

Beter Boeren: Corneel van Rijn

Corneel van Rijn (34)
Ishoudt verschillende dieren
Missie een multifunctioneel en biologisch bedrijf

Waarin verschil je van gangbare boeren?

“Sowieso zijn we biologisch, op verschillende punten gaan we ietsjes verder. We laten de kalfjes een tijdje bij hun moeder lopen, doen vrij actief aan weidevogelbeheer. Mijn broer en ik willen met de natuur meewerken in plaats van ertegenin, minder specialisatie en meer multifunctionaliteit om economisch uit te komen.”

Van huis uit mee gekregen?

“Je wordt van een intensieve boer niet zomaar ineens bio. Dat proces is bij mijn vader begonnen, wij hebben die lijn voortgezet.”

Hoezo multifunctioneel?

“Onze koeien zijn het belangrijkste, maar we hebben ook kippen, schapen, geiten, varkens, konijnen, eenden en bijen. Dat is leuk, en we kunnen daardoor verschillende producten aanbieden, maar het is ecologisch ook waardevol. Op een stuk land met koeien kun je zonder problemen schapen laten lopen, die hebben een ander graasgedrag en houden ’s winters het weiland bij. Ander voorbeeld: de melkwei die overblijft bij het kaasmaken is goed voor varkens.”

Inspireert de invloedrijke Amerikaanse multifunctionele boer Joel Salatin je?

“Zeker, Salatin en mijn vader zijn mijn helden.”

Wat kost het jullie?

“Niet al onze extra inspanningen worden vergoed. Een deel van onze kalfjes verdwijnen bijvoorbeeld toch in de bio-industrie omdat er te weinig vraag naar is. Tegen vegetariërs zeggen we altijd dat ze dat kunnen voorkomen door biologisch vlees te gaan eten. Voor biologische melk moet een koe ieder jaar een kalf krijgen, maar de helft daarvan is stier. Die markt is nu niet in evenwicht. Sowieso krijg je er in de landbouw meestal minder voor terug dan het je kost om het te produceren.”

Hoe overleven jullie dan?

“Boeren leven bij de gratie dat ze hun gewerkte uren en die van hun familie niet hoeven te betalen. Als ik mezelf het minimumloon per gewerkt uur uitbetaal, dan kom ik negatief uit. Maar het is het waard.”

Lees ook ons artikel Joel Salatin promoot helende landbouw.