Verbranden in de zon is schadelijk, maar zonnebrandcrème soms ook. Hoe bescherm je je tegen de zon? Wij hielden zes opties tegen het licht.
De ernst van de gevolgen van verbranden in de zon wordt steeds duidelijker. Het dringende advies: smeer je in met zonnebrandcrème. Behalve zand kleven daar echter ook grote nadelen aan, omdat er vaak omstreden ingrediënten in zitten. Zoals chemische stoffen en nanodeeltjes – slecht voor je lijf én het milieu. Hoe bescherm je je huid tegen de zon? Down to Earth zette de opties voor je op een rij.
Chemische zonnebrandcrèmes
Zonnebrandcrème heb je grofweg in twee varianten: op chemische en op minerale basis. Chemische zonnebrandfilters trekken in de huid en absorberen UVA- en UVB-straling. Zijn de filters vol, dan moet je opnieuw smeren. Of je te maken hebt met een chemisch- of mineraal filter is niet altijd duidelijk op de verpakking. Voor hele hoge beschermingsfactor (meer dan 50) zijn doorgaans chemische filters nodig. Ze zijn herkenbaar op het etiket als: oxybenzone (ook wel Benzophenone 3 of BP3), avobenzone, octisalate, octocrylene, homosalate en octinoxate.
Voordelen: Onzichtbaar uit te smeren. Lang in de zon zonder direct zichtbare aantasting van de huid.
Nadelen: Sommige chemische filters kunnen hormoonverstorend en kankerverwekkend werken. Bevat vaak ook andere stoffen waar je huid overgevoelig voor kan zijn, zoals parfum. Je moet je regelmatig opnieuw insmeren.
Impact: Afhankelijk van de werkzame stof. De effecten van oxybenzone zijn schrikbarend. Dit stofje heeft een hormoonverstorende werking op onderwaterleven. Het veroorzaakt vruchtbaarheidsproblemen bij vissen en zee-egels en het tast koraal aan. Ook vermijden: octocryleen en octinoxaat.
Minerale zonnebrandcrèmes
Zonnebrandcrème op minerale basis werkt anders. De werkzame stoffen titaniumoxide en zinkoxide vormen een laagje op de huid. Dit laagje neemt UV-straling niet op, maar weerkaatst het. Om de crème transparanter te maken, worden de deeltjes soms microscopisch fijn gemaakt. Het gebruik van nanodeeltjes is omstreden. De deeltjes kunnen door de opperhuid heen dringen, maar niet in significante hoeveelheden. Volgens het RIVM zijn de voordelen van het gebruik van deze stoffen in zonnebrandcrème groter dan de nadelen. Gebruik het alleen niet in sprayvorm; dan krijg je de deeltjes in je longen en dat kan kankerverwekkend zijn. Zie je titaniumdioxide of zinkoxide in de ingrediëntenlijst staan, dan wijst dat op een mineraal filter.
Voordelen: Geen chemische stoffen. Vaak gebruikt in combinatie met natuurlijke ingrediënten. Je hoeft niet iedere paar uur opnieuw te smeren, mits het laagje intact blijft.
Nadelen: Geeft een witte waas – van minerale zonnebrandcrème zonder nanodeeltjes word je spookachtig wit.
Impact: Mijnbouw – om de mineralen te winnen – heeft invloed op het landschap eromheen. Organismen kunnen nanodeeltjes opnemen via water, lucht en bodem; deze stapelen zich op. De kortetermijneffecten hiervan op het ecosysteem lijken beperkt, maar over de effecten op lange termijn zijn zorgen. Hier wordt onderzoek naar gedaan door o.a. het RIVM.
UV-werende strandkleding
Je ziet het steeds vaker op het strand en in bijvoorbeeld Australië is het al jaren heel gewoon: UV-werende kleding. De stof wordt zo dicht geweven dat de zon niet door de kleding heen op de huid kan komen. De veelal flexibele stoffen vormen een tweede huid en houden 98 procent van de UV-straling tegen. Verkrijgbaar in allerlei soorten en maten. Het UV-werende kledingstuk is je basisbescherming, onbedekte huid smeer je in met zonnebrandcrème.
Voordelen: Een groot deel van je lijf is beschermd tegen UV-straling. Waterproof. Je gebruikt veel minder zonnebrandcrème.
Nadelen: Goedkope versies kunnen bewerkt zijn met chemische UV-filters. De duurdere merken werken vaak zonder chemicaliën. Staat er in het label dat de UV-filter na vijf keer wassen niet meer werkt, dan is het product sowieso chemisch behandeld. Het is weer een aanschaf van een nieuw kledingstuk.
Impact: De impact van de dichtgeweven stof is vergelijkbaar met het produceren van niet-UV-werende kleding. Welke chemicaliën er worden gebruikt voor het chemisch UV-werend maken blijft schimmig.
Extreme blootstelling aan zon vermijden
Een open deur maar hij kan écht niet ontbreken: vermijd langdurige blootstelling aan zon. Houd je kleren aan en blijf in de schaduw. Een normaal T-shirt heeft een beschermingsfactor tussen de 5 en 15 UPF (Ultraviolet Protection Factor). Donkere kleding is sterker UV-werend dan dezelfde stof in een lichtere kleur. Blijf indien mogelijk tussen 12.00 en 15.00 uur uit de zon. Check ook hoe sterk de zonkracht is, bijvoorbeeld via de website van het KNMI en pas je dag erop aan. Bij een sterke zonkracht kun je in de schaduw toch nog verbranden, door weerkaatsing van UV-straling op de aarde. Tip: gebruik een UV-werende parasol. En geniet vooral van de momenten dat de zon je huid wel raakt. De zon levert je vitamine D en je wordt er blij van.
Voordelen: Je voorkomt dat je verbrandt. Zo verminder je de kans op schade aan je DNA, huidveroudering en het krijgen van ziektes zoals huidkanker. Als je binnen blijft, hoef je niet te smeren.
Nadelen: De zon vermijden is niet altijd haalbaar, en soms heel saai en jammer.
Impact: Geen extra impact.
UV-was je garderobe
Een shirt alleen beschermt dus maar weinig tegen UV. Je kunt de UPF van je shirt verhogen door de was te doen met een scheutje UV-Wash. Dit hecht zich aan de vezel. Je ziet of voelt er niets van, maar het absorbeert wel de UV-stralen.
Voordelen: Relatief goedkoop. Je eigen kledingstijl zonproof. Ook geschikt voor de (zeer) gevoelige huid.
Nadelen: Je moet het product blijven gebruiken om de beschermingsfactor te behouden. Wat de werkzame stof is, wordt niet prijsgegeven.
Impact: Door je garderobe niet aan te vullen maar aan te passen, bespaar je op de productie van een nieuw te maken UV-shirt. Volgens de producent zelf is het middel milieuvriendelijk. Maar de werkzame stof van UV-Wash geeft dit jonge, kleine bedrijf niet prijs vanwege productbescherming, dus over de impact ervan kunnen we weinig zeggen.
DIY-zonnebrandcrème
Wil je er zeker van zijn dat je je niet insmeert met chemische stoffen of nanodeeltjes? Maak dan je eigen zonnebrandmiddel. Op internet zijn veel recepten en tevreden gebruikers te vinden. Bijvoorbeeld frambozenpitolie, kokosolie, sheabutter en jojoba olie hebben een SPF (Sun Protection Factor) variërend van 2 tot 8. Gemengd met zinkoxide (non-nano en ongecoat verkrijgbaar) kun je een beschermingsfactor 20 halen.
Voordelen: Milieuvriendelijke keuze. Je weet precies wat je op je huid smeert.
Nadelen: De verkregen beschermingsfactor is onvoorspelbaar en daarom onbetrouwbaar. De beschermingsfactor is lager dan wordt aanbevolen.
Impact: Een aantal van de genoemde ingrediënten heb je misschien al wel in huis. De impact van veel van de stoffen is laag. Alleen bij de productie van zink komen sterk milieuvervuilende stoffen en veel CO2 vrij.
Wat is jouw beste tip om je te beschermen tegen de zon? Deel ‘m hieronder!
Geef een reactie