Het is een van de grootste dooddoeners van onze tijd: ‘de consument wil het’. Plofkip, chocola met slavernij, eindeloze bergen verpakkingsmateriaal. Verwerpelijk allemaal, maar als mensen dat echt niet wilden, dan was er geen markt voor. Toch? Het is uw schuld, beste supermarktklant! We verstoppen de werkelijkheid uiteraard wel effectief achter plaatjes met koeien in de wei en onbeschermde termen als ‘ambachtelijk’ en ‘authentiek’, maar je kiest er uiteindelijk toch zelf voor om geld te spenderen aan koekjes met legbatterijeieren, of huzarensalade met vlees van dieren die nooit buiten komen.
Dat klinkt als een lelijke doorzichtige manier van bedrijven, overheden en supermarktketens om collectief geen enkele verantwoordelijkheid te hoeven dragen voor het leed dat ze ons laten consumeren. Maar is het je ooit opgevallen dat sommige beterewereld-organisaties hieraan meedoen? Dat is misschien wel mijn grootste ergernis aan het geheel. Dat de ‘oplossingen’ die hiervoor aangedragen worden, gewoon meegaan in hetzelfde kromme denken – geef je geld anders uit! Boycot koekjes A en koop koekjes B! (Als die er al zijn.)
Maar laten we eerlijk wezen, als je ‘de consument wil het’ vervangt door ‘de consument wil het niet’ dan accepteer je de basisgedachte dat wij, eindgebruikers van producten, degenen zijn die de rommel die dit systeem achterlaat moeten opruimen.
En wat doen we dat netjes. We recyclen ons suf, tevreden constaterend dat de circulaire economie prima gaat. (Terwijl we een afvalstroom faciliteren die niet had hoeven bestaan, maar nadenken over afvalvermindering hoeft gelukkig niet nu.) Steeds minder mensen kopen plofkip, en als die nog wel in de winkel ligt, dan is het de schuld van je buurman, die niet op keurmerken let. (Echt?)
Dit, dus, mensen, vind ik verschrikkelijk. Het zorgt ervoor dat we elkaar verantwoordelijk houden voor dingen die het systeem ons door de strot duwt. Het leidt de aandacht af van de doorlopende push om onduurzaam te leven, en wie daar aan verdient – en dan bedoel ik niet je buurman die wat euro’s bespaart op kip, maar echt verdienen. Het verdeelt mensen die eigenlijk hetzelfde willen: erop kunnen vertrouwen dat producten oké zijn.
Die verdeeldheid, daar moeten we eens goed bij stilstaan. Zeg ik dat plofkip eten oké is? Natuurlijk niet. Maar ik vind wel dat ons mantra ‘Consumeer Verantwoord’ iets belangrijks vergeet. Dat je buurman wiens ding dat helemaal niet is, net zo goed recht heeft op een normaal consumptiepatroon. Iedereen heeft recht op een plofkipvrij leven. Ook in het gevalletje: ‘de consument maakt het niks uit’.
Recente reacties