Zo blijf je koel in de hitte

Zwemmen

Pootjebaden of kopje onder: de oververhitte mens knapt er onmiddellijk van op. Toch hoef je geen zwembad in je tuin te hebben om af te koelen. Steek je handen onder de kraan, dan kom je ook een eind. Het lichaam koelt namelijk af via de huid. Wordt het warmer dan 37 graden, dan verbreden allereerst de bloedvaten. Zo wordt warmte afgegeven aan de omgeving. Met koud water versnel je dat proces. Te lang of te snel in koud water en de bloedvaten vernauwen zich juist weer om warmte vast te houden. Via je polsen kun je eindeloos afkoelen, omdat daar slagaderen lopen en die versmallen niet.

Voordelen:
Er is meestal wel een kraan in de buurt. Het is nooit te warm om te zwemmen. 

Nadelen:
Watertekorten door droogte. Uitkijken voor blauwalg. De geur van chloor, je moet er van houden.

Impact:
De zomers zijn niet alleen warmer, maar ook droger. Water wordt schaarser.

In een vijftigmeterbad zit 3.9 miljoen liter water dat bovendien dagelijks ververst wordt. Dat kost volgens Bureau Kijk in de Vegte jaarlijks 12 miljoen liter water. 

Thuis zwemmen dan maar? Nou, nee. In een gemiddeld opblaaszwembad gaat namelijk 2400 liter. Een teiltje heeft ruimte voor 5 liter water én een paar voeten. Dat scheelt nogal wat. Als je het helemaal goed wilt doen, leg dan een nat washandje in je nek. Zo spaarzaam dat het cool is. 

Wind

Een briesje is het best, maar als dat niet voorhanden is, dan kun je er natuurlijk ook eentje aanschaffen in de vorm van een airconditioner of een ventilator. 

Voordelen:
Airco werkt. Je kunt alles doen wat je normaal ook doet.

Nadelen:
Airconditioning is duur in aanschaf en vreet energie. Bovendien draagt het bij aan de opwarming van de aarde, en niet zo’n beetje ook.

Een ventilator brengt alleen verkoeling als de omgevingstemperatuur koeler is dan je huid. Vanaf 30 graden heb je er niet zoveel meer aan. 

Impact:

Milieu Centraal rekende uit dat een airconditioner 15 keer zo veel stroom verbruikt als een ventilator. De totale impact is 30 keer zo groot. Dat komt door het koudemiddel in de airconditioner. Dit middel, HFK, is een superbroeikasgas. De werking is volgens het RIVM 150 tot 5000 keer sterker dan die van CO2, en soms wel 12.500. De verwachting is dat er in 2050 wereldwijd 3 keer zoveel gebruik wordt gemaakt van airconditioning. Goed voor een uitstoot van 2 biljoen ton aan CO2, becijferde The Guardian.

Huis

Vergeet die airconditioner. Er zijn andere manieren om je huis, en daarmee jezelf, te verkoelen. Klimop tegen de muur, een wit dak of adiabatische koeling. Die laatste techniek wordt al eeuwen gebruikt: verkoeling door verdamping. Je kunt er zelf mee experimenteren door bijvoorbeeld een grote vijver in je tuin aan te leggen, maar ook door een aardewerken pot gevuld met water bij het raam te plaatsen. 

Voordelen:
Klimop isoleert, vangt fijnstof en CO2 op en trekt vogels en insecten aan. Je hebt alleen een stekje nodig, het groeit snel. 

Een vijver vangt regenwater op. 

Een wit dak is een stuk goedkoper dan een sedumdak. Je kunt het zelf doen.

Impact:
Klimop tegen de muur zorgt ervoor dat de muren niet zo snel opwarmen. Ook verkoelt het de buitentemperatuur door het verdampen van water. Hoeveel het afkoelt, is afhankelijk van allerlei zaken – bijvoorbeeld van het aantal zonuren op de muur in kwestie.

Een wit dak houdt een huis 2 tot 5 graden koeler volgens de BBC.

Met adiabatische koeling is koudemiddel niet meer nodig, grote winst!

Waterverdamping, hoe eenvoudig kan het zijn?

Nadelen:
Klimop kan schadelijk zijn voor oude huizen. Spinnen houden van klimop, maar niet iedereen houdt van van spinnen.

We hebben niet allemaal de ruimte of wens een vijver aan te leggen. Bij extreme warmte drogen vijvers op. 

Een pannendak kun je niet wit verven. Je hebt er een plat dak voor nodig.

Bij hoge luchtvochtigheid wordt water niet gemakkelijk meer opgenomen.

Eten en drinken

O nee, ijsjes eten helpt niet! Je raakt een teveel aan warmte namelijk alleen kwijt via de huid, weet je nog? Bij hoge buitentemperaturen is er zelfs maar een manier: transpireren. Sommige wetenschappers zeggen daarom dat het helpt om pittig te eten en heet te drinken. Dat zorgt ervoor dat je meer gaat zweten en dus sneller afkoelt. Water drinken is vooral belangrijk om vocht aan te vullen, niet om af te koelen. Volgens thermofysioloog Hein Daamen is het daarentegen mogelijk het lichaam vooraf af te koelen door het eten van schaafijs. Dat schept hoop.

Voordelen:
Scheelt weer in de kilo’s.

Nadelen:
Leg dit maar eens uit aan je kinderen! 

Impact:
IJs maken kost bakken energie. Loeiende vriezers in de fabriek, de supermarkt en thuis. Ook de grondstoffen zijn kostbaar. Denk aan zuivel, cacao, suiker en palmolie.

Kleding

Bij hoge temperaturen werkt het het beste om niets aan te trekken. Wil je niet verbranden, dan is het wellicht beter toch wat aan je lijf te hebben als je de straat op gaat. Lichte, dunne, wijde kleding en natuurlijke stoffen werken het beste. Hoedje tegen de warmte helpt ook. Kies dan een exemplaar dat lucht doorlaat. 10 procent van je lichaamswarmte verlies je via je hoofd. 

Voordelen:
Je hebt niet zoveel nodig. 

Nadelen:
Als je van strak en zwart houdt, is dit niet je beste seizoen. 

Impact:
Hoewel ze niet bijdragen aan plastic soep, zijn natuurlijke stoffen niet per se goed voor het milieu. Linnen, hennep en tencel, gemaakt van eucalyptusbomen, scoren wél op alle gebieden goed in het onderzoek van Milieu Centraal.