Plantaardige neppers onder de loep

Nepvlees

Hoewel we volgens WUR met z’n allen juist meer vlees zijn gaan eten de laatste jaren, is ook het aantal alternatieven enorm toegenomen. Oudgedienden als soja, seitan (tarwegluten) en peulvruchten in steeds weer nieuwe jasjes, maar ook jackfruit, eendenkroos of zelfs kweekvlees: de keuze is reuze!

Voordelen Soja is veelzijdig. Seitan lijkt qua structuur op vlees. Peulvruchten zijn gezond (ijzer en vitamine B) en goedkoop. De boom waaraan jackfruit groeit heeft weinig water nodig. Eendenkroos is een hoogwaardige eiwitbronen groeit snel. Voor wie het niet laten kan: kweekvlees is vlees, maar dan zonder het dierenleed en de methaanscheten.

Nadelen Soja heeft een slechte reputatie door de grootschalige ontbossingen in het Amazonegebied. Seitan is niet geschikt voor mensen met glutenallergie. Van peulvruchten kun je winderig worden. Jackfruit groeit niet om de hoek, bevat weinig eiwit en vitamines en is aan de prijs. Eendenkroos mag nog niet verkocht worden als voedsel. Kweekvlees is nog niet op grote schaal en betaalbaar te produceren.

Impact De meeste soja die gebruikt wordt in je vegetarische burger is gelukkig niet genetisch gemodificeerd of afkomstig uit Brazilië, waar de sojateelt grote milieuschade aanricht. Sowieso is maar 6 procent van de wereldwijde sojateelt bestemd voor menselijke consumptie. De rest wordt gebruikt als veevoer. Als we soja direct eten en niet met een omweg via een steak of kippenbout, is de impact op het klimaat niet zo groot. Voorbeeld: voor 100 gram eiwit uit rundvlees is 200 m2 landbouwgrond nodig, versus 5 m2 als we de sojaboon rechtstreeks in onze mond zouden stoppen.

Nepmelk

Melk van haver, rijst, amandelen, kokos, hennep en soja: plantaardig is het goed voor elk, maar hoe zit het met de planeet?

Voordelen Havermelk schuimt goed. Rijstmelk is relatief goedkoop. Van amandel- en kokosmelk maak je het lekkerste ijs. Hennep is rijk aan eiwit. Soja is de meest volwaardige vervanger van melk.

Nadelen Niet-biologische haver is vaak bespoten. Rijstmelk is niet zo voedzaam en de productie van rijst kost veel water.Dat laatste geldt ook voor amandelen. Bovendien leggen jaarlijks hordes bijen het loodje door het gebruik van pesticiden op amandelplantages. De groeiende vraag naar kokos doet het regenwoud geen goed. Hennepmelk is niet overal verkrijgbaar. Het is in de winkel soms lastig te achterhalen waar de soja in je aan te schaffen drank of ijs vandaan komt.

Impact Soja doet het zo slecht nog niet, mits duurzaam geteeld. Sinds kort is er bovendiensojamelk van Nederlandse bodem. Ook haver is een groene optie als je kijkt naar land- en watergebruik en uitstoot van CO2. Wel wordt er schrikbarend veel gif gebruikt bij hetverbouwen van haver. De Environmental Working Group vond glyfosaat in alle geteste producten met haver en in een derde van de biologische varianten.

Nepkaas

Volgens ProVeg is de verkoop van plantaardige kaas de afgelopen 2 jaar met 400 procent gestegen. In de supermarkt bestaan die kazen voornamelijk uit zetmeel, kokosvet en water, maar wie verder kijkt dan dat vindt blauwschimmelkazen gemaakt van cashewnotenen parmezaan op basis van gist.

Voordelen Cashewnoten zijn romig en neutraal van smaak, waardoor ze naar believen op smaak gebracht kunnen worden. Edelgistvlokken bevatten eiwitten, zink, selenium en vitamine B.

Nadelen Cashews zitten in een giftige schil; pellen gebeurt niet op elke plantageeven veilig. Biologische edelgistvlokken zijn niet goedkoop.

Impact Veel notenbomen slurpen water, en cashewbomen het meest. 46.000 liter per kilo noten! Het landverbruik bij noten is ook relatief hoog. Peulvruchten scoren beter qua duurzaamheid. Er is ook plantaardige kaas gemaakt van witte bonen.

Nepvis

Kibbeling van zeewier, algengarnalen of coquilles van paddestoelen; er zwemmen meer vissen in de zee!

Voordelen Zeewier lijkt qua smaak op vis. Algen zitten boordevolomega-3 en anti-oxidanten. Paddestoelen hebben een stevige structuur.

Nadelen Met zeewier en algen loop je het risico zware metalen en jodium binnen te krijgen. Paddestoelen bevatten weinig ijzer.

Impact WUR doet onderzoek naar het grootschalig telen van zeewier als duurzame voedselbron. Zeewier is een veelbelovend goedje: het haalt CO2 uit de lucht, heeft geen pesticiden nodig en groeit vaak snel. Wereldwijd is 48 miljoen vierkante kilometer zee geschikt voor zeewierteelt. Het grootschalig oogsten van zeewier kan het zeeleven wel schaden. Ook kan overpluk zorgen voor minder zeewier in de zee.

Nep-ei

Wat het beste is voor de kip is niet per se ook het beste voor de planeet. Ei(wit) kun je gelukkig prima vervangen door bijvoorbeeld kala namak (Indiaas zwart zout), aquafaba (het vocht van kikkererwten) of lijnzaad.

Voordelen Kala namak geeft gerechten eenei- achtige smaak. Lijnzaad is niet duur. Je kunt met aquafaba meer maken dan meringues.

Nadelen Kala namak wordt gewonnen in India en Pakistan, niet bepaald dichtbij. Lijnzaadei maken kost tijd. Wie aquafaba nodig heeft, moet ook van kikkererwten houden.

Impact In Frankrijk en Singapore worden vegan eieren gefabriceerd die eruitzien en smaken als het echte werk. Om het Franse ei zit vooralsnog een plastic eierschaal. Niet zo lekker. Er wordt hard gewerkt aan een biologisch afbreekbare variant. Beide nepeitjes zijn nog niet op de markt. In de tussentijd dus maar kikkererwten lepelen. Die gedijen dankzij klimaatverandering inmiddels ook goed in Nederland.