Onder Vuur: Diverse organisaties v.s. Paasvuur Espelo

Elk nummer spreken wij een organisatie die bekritiseerd is op hun groene gehalte. Wat is de andere kant van het verhaal? Deze keer: Paasvuur Espelo kreeg de wind van voren van Stichting Houtrookvrij èn van 1037 Against Animal Cruelty.

De paasvuren die traditioneel in Twente en de Achterhoek worden aangestoken, kregen dit jaar kritiek uit verschillende hoeken. Zo kwam 1037 Against Animal Cruelty filmen bij de vuren in een poging aan te tonen dat dieren levend verbranden. En Stichting Houtrookvrij hekelt de fijnstofuitstoot. We bellen met Wouter Reilink van Paasvuur Espelo, het enige paasvuur dat de status van Immaterieel Erfgoed heeft.

Is jullie paasvuur inderdaad gevaarlijk voor dieren?
“Nee. Ik bouw dit vuur al jaren en dat durf ik wel te zeggen. Je ziet wel wat vogels de stapel verkennen om een nest te bouwen, maar de tijd is daarvoor veel te kort. Wat veel mensen niet beseffen, is dat de stapel in slechts twaalf dagen wordt opgebouwd. Dan is er zoveel activiteit, dat het voor dieren veel te druk is. Het zal overigens zeker zo zijn dat er insecten verbranden, dat zijn ook dieren, maar dat geldt voor ieder vuur.”

Wat vind je van de kritiek dat het vuur fijnstof uitstoot?
“Wij zijn zelf ook benieuwd naar de uitstoot. Wat dat betreft zijn we realistisch en staan we open voor onderzoek. Maar we laten ons die traditie niet zomaar afnemen. Helaas wil het RIVM nu de uitstoot gaan berekenen in plaats van meten – begrijpelijk, anders moet je weer een jaar wachten. Maar ons sprokkelhout is zo divers, dat dat geen goed beeld geeft. Verder hebben we doorlopend contact met de brandweer over de veiligheid. Wat trouwens wel gesuggereerd wordt, maar echt niet klopt, is dat er steeds meer of grotere paasvuren zouden zijn. In deze regio is er een vast aantal die in grootte variëren. Wij hadden een wereldrecord in 2012, en sindsdien is de omvang hier op z’n retour.”

Waar komt jullie hout vandaan?
“Wij helpen Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten – die ons overigens steunden om Immaterieel Erfgoed te worden – met het openhouden van de Sallandse heide en mogen het sprokkelhout houden. Daarmee houden we onder andere het leefgebied van de korhaan in stand, een korhoendersoort die alleen hier voorkomt. Misschien leeft het beeld dat wij boerengemeenschappen zijn die achterlopen, maar wij geven wel degelijk om natuur en milieu en willen zo ons steentje bijdragen.”

Waarom is het paasvuur belangrijk voor jullie?
“Espelo is een buurtschap van 400 inwoners. We hadden tot 2015 nog een basisschool, maar nu hebben we geen sociale voorzieningen meer. Vrijwel het enige dat we hebben, is het paasvuur. Daarvoor zijn we elk jaar in het nieuws, lokale ondernemers profiteren ervan, maar het vervult ook een cruciale sociale functie. Jongeren tussen 15 en 25 jaar zijn een half jaar bezig met de organisatie ervan. Ze krijgen verantwoordelijkheden en kunnen leiderschap tonen op een manier die vaak nog nergens anders kan. En we doen dit zonder commercieel belang. Het is een levende traditie, en onmisbaar voor de band met leeftijdsgenoten en het dorp. Ik heb in Enschede gestudeerd, maar kwam hier toch weer terug. Als de paasvuren zouden moeten stoppen, en ik verwacht niet dat dat snel zal gebeuren, dan trek je de stekker uit de plattelandsgemeenschappen.”