Zowel links als rechts, en helaas ook een deel van de milieubeweging, is ervan overtuigd dat we het oplossen van milieuproblemen gerust aan het bedrijfsleven over kunnen laten. Werkt het? Dat niet. Van Europees koploper op milieugebied zijn we inmiddels een van de slechtste jongetjes van de klas.
Deze maand hadden we nieuws. Tijdens de research voor het coverartikel over statiegeld meldden twee directeuren van statiegeldautomatenfabrikant Tomra aan onderzoeksjournalist Myrthe Verwey dat zij onder druk waren gezet door de directeur van het Afvalfonds Cees de Mol van Otterloo. Dat fonds is door de industrie en de supermarkten opgezet om een aantal regelingen rond plastic afval uit te voeren, maar vooral, zo blijkt nu, om van dat gehate statiegeldsysteem af te komen.
Omdat Tomra, logischerwijs, geen enkel probleem heeft met statiegeld, lobbyen zij voor behoud van het systeem. Dat nu, was niet de bedoeling, liet de Mol van Otterloo hen tijdens een gesprek naar aanleiding van een subsidieaanvraag weten. Dus wilde Tomra geld krijgen, dan moesten ze hun lobby staken. Chantage. Eerder dit najaar was het Afvalfonds er al van beschuldigd Lidl en Aldi onder druk te hebben gezet om zich net zoals de andere supermarkten tegen statiegeld uit te spreken. De voormalige Coca-Cola topman ontkent alle aantijgingen, maar staatssecretaris Mansveld moet wel een aantal Kamervragen over de werkwijze van deze directeur beantwoorden.
Wat ik graag van Mansveld en haar voorgangers zou willen weten, is hoe je op het idee komt statiegeld überhaupt af te willen schaffen? Dankzij statiegeld komt 95 procent van de gebruikte petflessen terug en wordt gebruikt als materiaal voor nieuwe petflessen. 95 Procent! Hoe succesvol kun je zijn? Hoe circulair wil je het hebben? Als we voortaan de petflessen bij het andere plastic afval in de oranje containers van Plastic Heroes moeten gooien, komt maar 20 procent terug. De rest van de flessen belandt op straat of in de afvalbak bij het andere afval en wordt dus verbrand. Volgens de verpakkingsindustrie gaat dit percentage na afschaffing van het statiegeld omhoog, maar de kans dat de 95 procent wordt gehaald is nihil. Dus nogmaals: met welk doel wordt dit systeem afgeschaft?
Natuurlijk, frisdrankfabrikanten en supermarkten vinden het lastig, gedoe, het kost hen geld. En dus mogen ze na een intensieve lobby de ‘afvalstromen’ voortaan zelf afhandelen. Maar zo blijkt keer op keer, als bedrijven op milieugebied zelf iets mogen regelen komt er weinig van terecht. Dat blijkt ook in de bouwsector die, zo zegt Cobouw-journalist Thomas van Belzen, al 25 jaar de regels voor duurzaam bouwen traineert, Want doelstellingen zijn leuk, maar zodra er regeltjes komen, verplichtingen, begint het verzet.
Toch is zowel links als rechts, en helaas ook een deel van de milieubeweging, ervan overtuigd dat we het oplossen van milieuproblemen gerust aan het bedrijfsleven over kunnen laten. In plaats van dwingende normen en regels kenmerkt het Nederlands milieubeleid zich sinds de paarse jaren negentig door icoonprojecten, convenanten, keurmerken, raamovereenkomsten, studiegroepen, overlegtafels… Werkt het? Dat niet. Van Europees koploper op milieugebied zijn we inmiddels een van de slechtste jongetjes van de klas. Dankzij de succesvolle lobby van het bedrijfsleven en een Kamer die hen op hun blauwe ogen gelooft.
Freek Kallenberg is redacteur van Down to Earth
ps: wie denkt dat het wel meevalt moet maar eens kijken naar het staatje over 24 jaar falend afvalbeleid onderaan het artikel de strijd om de petfles
Recente reacties