Dieren ervaren de wereld anders dan wij mensen doen. Ze kijken er niet alleen anders tegenaan, maar gebruiken vaak ook zintuigen die wij helemaal niet kennen.
“Gewone vinvissen – de op één na grootste dieren ter wereld, na de blauwe vinvis – brengen extreem lage tonen voort die over de hele oceaan gehoord kunnen worden.”
Spinnen gebruiken de elektrische lading van hun omgeving om kilometers door de lucht te zweven, en veel vogels en vissen oriënteren zich op het magnetische veld van de aarde.
“Mannelijke motten zijn nauwkeurig ingesteld op de seksuele chemicaliën die vrouwtjesmotten vrijgeven. Ze pikken deze geurstoffen van kilometers ver op met behulp van gevederde antennes.”
En dan hebben we het nog niet eens over de zogenaamde elektrische vissen, die door middel van elektriciteit hun omgeving verkennen en met elkaar communiceren.
“Elektrische velden zijn geweldig voor communicatie, omdat ze niet vervormd worden zoals dat met geluiden het geval is. Ze worden niet geabsorbeerd door obstakels. Ze echoën niet. Ze verplaatsen zich zelfs niet; in plaats daarvan verschijnen ze onmiddellijk in de ruimte tussen de vis die ze genereert en de vis die ze detecteert.”
Dit – en meer – valt te lezen in het boek Een immense wereld van de Brits-Amerikaanse wetenschapsjournalist Ed Yong.
Het is een boek om ademloos te lezen. Het is wetenschappelijk goed onderbouwd, met voorbeelden en feiten die je bijna van je stoel doen vallen van verbazing en leiden tot een diep ontzag. Want de dierlijke zintuigen onthullen verborgen dimensies om ons heen. Er gaat een wereld voor ons open, vaak pal voor onze neus.
“Een rivier vol elektrische vissen moet zijn als een cocktailparty waar niemand ooit stopt met praten, zelfs niet met volle mond.”
Stel je eens voor hoe dat moet zijn.
Er is zoveel dat we nog niet weten!
Zoveel dat we niet eens kunnen zien!
En dan besef je ook hoe belangrijk milieubescherming voor natuur is. Hoe de walvissen te lijden hebben van het voortdurende gebonk van de scheepsmotoren in de oceaan. Hoeveel dieren gedesoriënteerd raken door de lucht- en lichtvervuiling op het vaste land. En wat te denken van de invloed van zendmasten op het magnetisch veld?
“Door de planeet helderder en luider te maken, hebben we haar gefragmenteerd, ”schrijft Yong. “Terwijl we de regenwouden verwoesten en koraalriffen bleken, hebben we ook de zintuiglijke omgevingen in gevaar gebracht. Dat moet nu veranderen. We moeten de stilte redden en de duisternis behouden.”
Wie dit boek leest, begrijpt meteen waarom.
Een immense wereld. Ed Yong. Uitgeverij Atlas Contact, 2022. ISBN 9789045044200. 480 pagina’s, paperback. Prijs € 32,99.
Recente reacties