Een batterij voor je zonnepanelen

Tesla Motors, de Amerikaanse producent van elektrische auto’s, brengt vanaf deze zomer ook batterijen voor thuisgebruik op de markt. Dat zou woningen met zonnepanelen volledig onafhankelijk van het elektriciteitsnet kunnen maken. Het nieuws werd met veel enthousiasme onthaald, want opslag is de grote technologische uitdaging voor zonne-energie. Het aanbod variëert namelijk doorheen de dag en de seizoenen, en uiteraard is er helemaal geen aanbod tijdens de nacht.

Vandaag zijn bijna alle fotovoltaïsche zonnepanelen gekoppeld aan het elektriciteitsnetwerk. Het teveel aan energie overdag wordt in het netwerk “opgeslagen” en daar ’s nachts of tijdens bewolkte periodes weer uitgehaald. Het spreekt voor zich dat deze aanpak reservecapaciteit van energiecentrales vereist die altijd elektriciteit kunnen leveren: steenkoolcentrales, aardgascentrales, biomassacentrales, of atoomcentrales. Op die manier blijft hernieuwbare energie een randverschijnsel.

Velen geloven dat de lithium-ion batterij van Tesla aan deze dubbele elektriciteitsinfrastructuur een eind kan maken. Lithium-ion batterijen, die ook gadgets en elektrische auto’s van energie voorzien, zijn superieur aan de loodzuur batterijen die traditioneel worden ingezet bij off-grid zonne-energie. Ze gaan langer mee, zijn compacter, efficiënter, makkelijker te onderhouden en in verhouding ook duurzamer.

Maar als we het gehele productieproces in rekening brengen, dan bedragen de emissies van een off-grid zonne-installatie met lithium-ion batterijen in onze streken nog altijd bijna 220 gram CO2 per kilowattuur geleverde elektriciteit. Daarmee is de CO2-uitstoot van zo’n installatie slechts half zo hoog als die van een aardgascentrale. Zonnepanelen blijven dus voordelig als energieopslag in rekening wordt gebracht, maar ze zijn lang niet zo revolutionair als meestal wordt voorgesteld.

De donkere kant van hernieuwbare energie wordt handig weggemoffeld. Zo kondigde Tesla Energy aan dat de “GigaFactory”, een fabriek in aanbouw voor de productie van lithium-ion batterijen, zal worden aangedreven door hernieuwbare energie. Om die bewering te ondersteunen, publiceerde Tesla een illustratie van de fabriek waarbij het volledige dak bedekt is door zonnepanelen, aangevuld met een paar dozijn windturbines in de verte.

Maar het fabricageproces in de GigaFactory maakt slechts een klein deel van de gehele productiecyclus uit. Er wordt veel meer energie verbruikt tijdens de materiaalproductie, die niet in de fabriek plaatsvindt. Zouden we de gehele productieyclus met zonne-energie aandrijven, dan hebben we minstens 6.800 hectare zonnepanelen nodig – in vergelijking met de maximaal 40 ha zonnepanelen op het dak van de Tesla fabriek. Groene energie blijft voorlopig een illusie.

Een langere versie van dit artikel verscheen op hier op lowtechmagazine.be.