Duurzaam drankje doen?

Sneeuw, hagel, regen, brrr! Kom maar door met die glühwein en warme choco! Zelfs die ordinaire mok koffie tussen je knuisten voelt ineens knus en comfortabel als je ’m drinkt terwijl de wind om je huis giert. Maar hoe duurzaam is je bakkie troost, thee of warme appelcider? Een nipje van de sluier.

Koffie

Bijna 9 miljoen Nederlanders drinken dagelijks gemiddeld vier koppen koffie. Hoe klimaatvriendelijk dat is, is onder andere afhankelijk van hoe je je koffie drinkt. Volgens ­Milieu Centraal is de klimaatbelasting van één koffie verkeerd – met koemelk – te vergelijken met veertien(!) espresso’s.

Voordelen

Zwart is de beste keus, maar met plantaardige melk in je koffie kom je ook een heel eind. De helft van de klimaatimpact van je bakkie pleur wordt veroorzaakt door de manier van zetten: hier is dus winst te behalen. Zet filterkoffie (op maat!) of gebruik een percolator of cafetière.

Nadelen

Wie houdt van gemak is de sjaak: koffiecups zijn gemaakt van plastic of aluminium en geven naast jezelf ook de afvalberg een boost. Aluminium komt bovendien van bauxiet, waarvan de winning heel veel energie gebruikt en onomkeerbare natuurschade veroorzaakt. Ook pads zijn niet ideaal: zelfs als ze volgens de fabrikant afbreekbaar zijn, bevatten ze vaak plastic.

Impact

Slecht nieuws. Koffieteelt zorgt voor ontbossing, erosie en watervervuiling, maakt gebruik van bestrijdingsmiddelen en pesticiden en boeren krijgen vaak geen eerlijke prijs. Eén troost: er zijn genoeg alternatieven op de markt. Cichorei, kliswortel, paddenstoelen, rogge, lupine en natuurlijk de goeie, ouwe eikel: je kunt er allemaal koffievervangers van brouwen. Geen leven zonder koffie? Kweek dan oesterzwammen op je koffiedik!

Thee

Zeven op de tien Nederlanders drinkt thee, zo’n twee koppen per dag en het liefst zwart. Op de tweede plek staat groene thee, daarna volgen rooibos- en kruidenthee.

Voordelen

Je hoeft niet bang te zijn voor kruidentheeschaamte.

Nadelen

Zwarte thee komt van ver en voor de teelt ervan worden, net zoals bij koffie, bossen gekapt en bestrijdingsmiddelen ingezet. Door het gebruik van kunstmest komt bovendien lachgas vrij, waarvan het broeikaseffect 300 keer groter is dan dat van CO2. In een gemiddeld theezakje zit 25 procent microplastics. Mmm, hartverwarmend!

Impact

Lokale zwarte en groene thee, ja het bestaat! In Zundert wordt nederthee gemaakt, in een onverwarmde kas nog wel. Rooibosthee is een verhaal apart. Rooibos is een kruid dat alleen groeit in een bepaalde regio van Zuid-Afrika, de Cederberg. Klimaatverandering zorgt ervoor dat de plant het moeilijk heeft. Een onderzoek in 2015 wees uit dat er in 2070 waarschijnlijk bijna 90 procent minder wilde en 75 procent minder gecultiveerde rooibos zal zijn.

Chocolademelk

De geschiedenis van warme chocolademelk gaat ver terug, helemaal tot aan de Maya’s. In de 16e eeuw werd de lekkernij voor het eerst in Europa genuttigd. Aanvankelijk dronken alleen de rijken het, pas in de 20e eeuw werd chocomelk een allemensvriend.

Voordelen

Kleinschalig cacao telen in een gemengd systeem kan goed zijn voor de natuur en de biodiversiteit, zegt Milieu Centraal.

Nadelen

Kinder- en dwangarbeid zijn nog steeds eerder regel dan uitzondering in de cacaoteelt. Zuid-Amerikaanse cacao kan cadmium bevatten, dat in hoge dosis kankerverwekkend is. Nederland is ’s werelds grootste cacaoverwerker: goed voor tientallen tonnen cacao én ammoniakuitstoot.

Impact

Cacao heeft veel impact op klimaat, natuur en mens. Een alternatief is carob, gemaakt van zaden uit de peulen van de johannesbroodboom die groeit in Italië, Spanje en Portugal. De boom geeft 5 jaar na het planten de eerste zaden, gaat daar tot op hoge leeftijd mee door en heeft weinig water nodig. Nog een voordeel: carob is zoet van zichzelf, dus suiker is niet nodig.

Glühwein

Glühwein, gloeiwijn of bisschopswijn is een geurig goedje dat traditioneel gedronken wordt in december en januari. Er bestaan verschillende recepten, maar allemaal bevatten ze rode of witte wijn en een scala aan kruiden en specerijen.

Voordelen

Makkelijk te maken met een fles wijn uit de supermarkt en kruiden die je zelf lekker vindt. Glühwein mag niet koken, dat scheelt energie met opwarmen.

Nadelen

Niet iedereen is het er gloeiend over eens hoe lekker glühwein is: verspilling ligt op de loer.

Impact

De duidelijkst meetbare impact van wijn, en dus ook bisschopswijn, zit ’m in de verpakking. Een tapje is beter dan een fles, een grote fles beter dan een kleine en lichter is beter dan zwaar. De kruiden en specerijen, variërend van steranijs en sinaasappelschil tot kardemom en kruidnagel, zijn meestal niet lokaal te telen.

Appelcider

Warme appelcider, waarom niet?

Voordelen

Nederland is een appelland, dus lokale appelcider vinden is niet moeilijk. Zelf maken kan ook: appeltje-eitje! Kan met alcohol (gefermenteerd) of zonder.

Nadelen

Nederland wás een appelland: in 30 jaar tijd is het aantal hectare appelboomgaard door onder andere de import van buitenlandse appels meer dan gehalveerd.

Impact

Appels hebben een relatief lage klimaatdruk. Lokale appels zijn verkrijgbaar in de nazomer, herfst en winter. Perfecte seizoenen om appelcider te maken! Kun je straks in de lente en zomer slurpen van gekoelde gefermenteerde Hollandse appeltjes uit een fles en nu alvast een beetje warmlopen. Smakelijk!