Boekweitrisotto met ecosysteembietjes

De donkere dagen voor, tijdens en na kerst nopen tot naar binnen trekkende bewegingen, haardzitten, inkeer. Waartoe zijn wij op aarde en waar moet het allemaal heen? Met de secularisatie zijn de antwoorden verdwenen, maar de vragen gebleven. Een vraag daar bovenop is of dat erg is.

De vragen zijn misschien wel belangrijker dan de antwoorden. Want wie zich de vraag stelt ‘Waartoe zijn wij op aarde?’, heeft als vanzelf minder behoefte om nieuwe kerncentrales te beginnen, wapens aan Saoedi-Arabië te verkopen of pleitbezorger van economische groei te zijn. Mij vergaat dan in ieder geval de zin tot het plegen van dergelijke gruweldaden.

Anderen stellen zich blijkbaar die vraag niet óf misschien moeten we ze toch wat richtingaanwijzers geven, bij wijze van antwoord. Het verhaal van de milieubeweging kan daarin best een rol spelen. Mits milieu niet verengd wordt tot percentages uitgestote stofjes, klimaattafelcompromisgesprekken of – gruwelijkste der jargonnen – ‘ecosysteemdiensten’, een woord dat steeds vaker opduikt in allerlei goedbedoelde teksten.

Toen ik het voor het eerste hoorde, kreeg ik last van een stevige blokkade. Het ‘eco’ appelleert aan iets positief groens. Maar bij het ‘systeemdiensten’ doemt een immense, ondoorgrondelijke, angstaanjagende grijze brei voor mijn geestesoog op. Hier klopt iets niet. En inderdaad: het woord ‘ecosysteemdiensten’ blijkt te staan voor lucht, water, planten, voedsel, dieren, ontspanning, rust, kringlopen, bodem, voortplanting. Oftewel al het moois en fijns dat de natuur ons biedt en waar we niet zonder kunnen. Een dodelijk woord voor de levende natuur. Waar wij onlosmakelijk deel van uitmaken. Heel concreet en lijfelijk.

Immers, eens was je rechteroog een rood bietje. Dat – voordat onze darmen het verteerden en het omzetten in bouwstoffen – groeide uit lucht, water, zonlicht en nutriënten en mineralen in de bodem. De bodem waartoe wij – met rechteroog en overig stoffelijk overschot – ooit weer terugkeren. Opgenomen in de kringloop van het leven en duizend nieuwe rode bietjes.

Een nogal cruciaal besef, zowel wetenschappelijk te onderbouwen als van levensbeschouwelijke waarde. Een besef dat onvermijdelijk oproept tot zorgzaamheid. Voor wie het wil zien, horen, proeven, beleven, erkennen, belijden én vieren. Cheers! En dat de ecosysteemdiensten u – in deze donkere dagen – wel moge bekomen.