Minder rundvlees eten, het beperken van voedselverspilling en CO2 vastleggen in landbouwgronden zijn drie manieren waarop de wereld snel broeikasgasemissies van de landbouw kan terugdringen. Dat blijkt uit een onlangs verschenen Amerikaans rapport.
Op dit moment is landbouw goed voor bijna een vijfde van de mondiale uitstoot van broeikasgassen, als aan landbouw gerelateerde ontbossing wordt meegenomen. Maar een nieuw rapport van het Amerikaanse Climate Focus en California Enviromental Associates stelt dat het implementeren van twaalf strategieën, met name gericht op de Verenigde Staten, China, Brazilië, India en de Europese Unie, binnen zestien jaar een reductie van 50 tot 90 procent van die emissies kan bewerkstelligen, én kan voorzien in het voeden van een groeiende wereldbevolking.
“Er zijn genoeg manieren waarop beleidsmakers kunnen helpen om de productiviteit van boeren te helpen verhogen, en waarmee ze tegelijkertijd klimaatsverandering kunnen mitigeren”, zegt co-auteur Charlotte Streck van Climate Focus. “We moeten voor eens en voor altijd af van het idee dat productiviteit en duurzaamheid niet samen zouden kunnen gaan.”
Rundvlees klimaatonvriendelijk
Een van de in totaal twaalf strategieën die het rapport beschrijft richt zich op het veranderen van het consumptiepatroon van mensen. Amerikanen en Europeanen zouden minder rundvlees moeten gaan eten en Chinezen moeten worden aangespoord af te zien van meer rundvlees in hun dieet.
Het rapport stelt dat de productie van rundvlees verantwoordelijk is voor een niet geringe 35 procent van het totaal aan landbouwemissies. “We kunnen er niet omheen”, legt Streck uit. “Koeien zijn ongelooflijk inefficiënte voedselbronnen. Ze consumeren een gigantische hoeveelheid voer en verbruiken mede daardoor veel landbouwgrond en water. Varkens, kippen en duurzaam gevangen of gekweekte vis, en zeker plantaardige eiwitten, zijn veel beter voor het klimaat en bovendien gezonder voor mensen.”
Hoewel de jaarlijkse consumptie van rundvlees in de VS terugloopt, meldt het rapport dat “de VS nog steeds per persoon de hoogste vleesconsumptie kent van de grotere economieën, en deze consumptie meer dan twee keer zo groot is als wat in een gezonde levensstijl past”. Beleid in de VS gericht op het overstappen van rundvlees naar ander vlees of plantaardig voedsel kan daarom een grote invloed hebben op het beperken van de klimaatverandering.
Klimaatvriendelijk dieet
In China valt nog meer winst te behalen: experts voorspellen dat de consumptie van rood vlees daar in 2050 met meer dan 100 procent is toegenomen. Maar dit hoeft niet zo te lopen. “Omdat Chinezen op dit moment een klimaatvriendelijk dieet hebben en nog niet massaal rundvlees eten, is het nog steeds mogelijk om consumptie van rundvlees te ontmoedigen zonder diep in te grijpen in de tradities en cultuur van het land, zegt co-auteur Amy Dickie van de California Environmental Associates. “Het sturen van het Chinese dieet in een meer klimaatvriendelijke richting zou grote voordelen opleveren voor de gezondheid van de mensen, voor de voedselzekerheid in het land én voor het mondiale klimaat.
We gooien te veel eten weg
Het beperken van voedselverspilling is een andere manier om én emissies drastisch te reduceren én een groeiende bevolking te voeden, stelt het rapport. De FAO schat dat ongeveer een derde van het voedsel dat op de wereld wordt geproduceerd nooit wordt opgegeten, maar uiteindelijk verloren gaat ergens in de transportketen of bewust wordt weggegooid door winkeliers of de consument. Andere schattingen spreken zelfs van 50 procent. Hoe dan ook, voedselverspilling heeft een grote impact op het klimaat. “De CO2-footprint van verspild voedsel wordt geschat op 3.3 gigaton CO2-equivalent, waarmee het de op twee na grootste emissiebron is, na China en de VS”, valt in het rapport te lezen.
Dit verspilde voedsel verergert eveneens waterschaarste, bodem- en watervervuiling, en vermindert de voedselzekerheid. Sterker nog, het drastisch verminderen van voedselverspilling kan een grote stap betekenen richting het oplossen van het mondiale voedselprobleem. De auteurs stellen dat het halveren van de huidige voedselverspilling kan voorzien in 22 procent van het extra voedsel dat in 2050 nodig is om de wereldbevolking te voeden.
Het rapport raadt de VS en de EU tevens aan goed te kijken naar de houdbaarheidsdata op het eten, opdat consumenten niet langer etenswaren weggooien die nog prima te gebruiken zijn (dit heeft de Nederlandse regering inmiddels ook onderkend). Ook zouden supermarkten moeten worden aangesproken op hun gebruik om eten dat niet aan bepaalde esthetische standaarden voldoet, weg te gooien.
CO2 opslaan in bodem
Een derde aanbeveling uit het rapport heeft betrekking op het potentieel van landbouwecosystemen om meer CO2 op te slaan in de bodem, gewassen en bomen. In deze ecosystemen zou tussen de 700 en 1600 megaton aan CO2-equivalent kunnen worden vastgelegd in 2030.
“Een aanzienlijk deel van de wetenschappelijke gemeenschap spreekt terecht zijn zorgen uit over te grote nadruk op de voordelen van het vastleggen van CO2 in de bodem, die teveel kan afleiden van andere maatregelen in de landbouwsector die even effectief kunnen zijn in het bestrijden van klimaatverandering”, stellen de auteurs. “Echter, de meeste methoden voor het vergroten van opslag van CO2 in de bodem zijn ook duurzame landbouwmethodes die tot hogere opbrengsten leiden en ervoor zorgen dat de bodem meer water vasthoudt.”
Ontbossing
Bij de aanbevolen maatregelen wordt het gebruik van ‘biochar’ (houtskool) genoemd, het planten van bomen op de enorme weidegronden in Brazilië en meer onderzoek op het gebied van het vastleggen van CO2 in landbouwecosystemen.
“Landbouw is de grootste oorzaak voor ontbossing ter wereld,” zegt Dickie. “Verbeterde landbouwmethodes, zoals we in dit rapport hebben belicht, hebben verschillende voordelen, waaronder een vermindering van de ontbossing en vervuiling van waterlopen.”
Bij de overige aanbevelingen die het rapport doet, wordt ingegaan op het gebruik van landbouwsubsidies in onder meer de EU: “Overheidssubsidies zijn de meest voorkomende stimuleringsmaatregelen in de landbouwsector. Maar op dit moment vallen de subsidies slechts zelden samen met klimaat- of milieudoelen. Hervorming van landbouwsubsidies in grote landbouweconomieën, vooral in de VS en de EU, zou dan ook enorm waardevol zijn.”
Nederlander verspilt drie keer meer voedsel dan hij denkt
Recente reacties