Een egel met diepe gedachten

Veel mensen liggen er niet wakker van, maar twee derde van de populatieomvang van zoogdieren, vogels, amfibieën, insecten en vissen is in de afgelopen 50 jaar verdwenen. Hele ecosystemen dreigen als kaartenhuizen in elkaar te storten.
En dus vraag je je af: waarom liggen zoveel mensen daar niet wakker van? Is het onderwerp te ingewikkeld? Of (het is bijna vloeken in de kerk) maakt het echt niet uit of de orinocokrokodil, of een andere ons onbekende soort, van de planeet verdwijnt? Misschien ontwikkelt de natuur wel weer een ander evenwicht, zullen veel mensen denken. En bestaat er echt zoiets als de intrinsieke waarde van een krokodil?

Wat men onderschat, is dat biodiversiteit ook relevant is voor ons eigen leven. De verscheidenheid en kleurrijkheid van flora en fauna biedt een waaier van mogelijkheden voor kunst en cultuur, en de ontplooiing van ieder mens op aarde. Wij kunnen, en willen, moedig zijn als een leeuw, vrij zijn als een vogel in de lucht, of – soms – zo trots zijn als een pauw. Wij willen onze geliefden de geur van rozen toe kunnen dichten en daarbij de vlinders in onze maag voelen fladderen. Wij willen kunnen spinnen als een poes en zingen als de leeuwerik in het veld of, als dat zo uitkomt, huilen als de wolven in de nacht.

Zo sluimert biodiversiteit in onze dromen en zindert het in onze ziel. Natuur roept steeds iets anders op. Het kan bemoedigend zijn, beangstigend, vertederend, grappig of ontroerend. En daar herkennen we dan iets van onszelf in.
Kijk maar naar de dieren in het bos.
Of lees de boeken van Toon Tellegen.
Wat Tellegen doet oogt simpel, maar is verbazingwekkend knap. Met een gemak dat meesterschap verraadt, toont hij ons de wereld door de ogen van een groepje dieren.
Ook zijn nieuwste boek, met de veelzeggende titel De egel, dat ben ik, is weer om van te smullen.
In een reeks korte teksten schetst hij de gedachten van een egeltje dat zich verwondert over bij na alles wat er in hem opkomt. Waarom heb ik zoveel stekels? Wat kan ik doen, als ik – na een diepe slaap – vergeet wie ik ben?
En wat, als ik een ander ben?
“De egel keek in zijn spiegel. Hoe kijk ik nu? dacht hij. Hij fronste zijn voorhoofd. Misprijzend. Zo heet dat, had de mier hem eens verteld. Die neus, die kin, en dan die stekels…
Hij schudde zijn hoofd.
Misschien kijken alle dieren wel zo in hun spiegel.”

De egel, dat ben ik.
Toon Tellegen, met tekeningen van Annemarie van Haeringen.
Uitgeverij Querido, november 2021.
ISBN: 9789021436791. 144 pagina’s.
Prijs: € 18,99.