Versiercursus

Ballen

Wie wil er nu geen boom met ballen? Vroeger werden kerstballen allemaal met de hand van glas gemaakt. Nu zijn ze steeds vaker van kunststof.

Voordelen Op een mondgeblazen, glazen kerstbal ben je waarschijnlijk zuiniger dan op een goedkoop massaproduct: die gooi je niet snel zomaar weg. Maar een kunststof bal kost bijna niets, is onbreekbaar en kun je tot in de eeuwigheid bewaren.
Nadelen Glas kan kapot en is duurder in aanschaf. Een plastic bal, daar kom je nooit meer vanaf. Of ze nu van glas of plastic zijn, kerstballen kunnen niet gerecycled worden. Bovendien komen ze bijna allemaal van ver: in het Chinese Yiwu wordt 60 procent van alle kerstdecoratie ter wereld gemaakt.
Impact Twee wiskundestudenten van de universiteit van Sheffield bedachten in 2015 een methode waarmee je kunt berekenen hoeveel versiering een kerstboom nodig heeft. In een boom van 180 cm passen volgens hun formule 37 ballen.Over de impact daarvan doen ze geen uitspraak. Wij wel: de minste impact veroorzaak je door niet elk jaar alles nieuw te kopen. Brei of knutsel in plaats daarvan je eigen ballen of ruil ze met de buurman. Kun je je kooplust niet bedwingen: er bestaan circulaire kerstballen die gemaakt zijn van naalden van afgedankte kerstbomen.

 

Lichtjes

Als het moet kun je kerstballen vervangen door iets anders. Ook als er beren, bloembollen of desnoods bananen in hangen is een kerstboom nog steeds een kerstboom. Enige voorwaarde: een beetje boom móet voorzien zijn van (led)lampjes of echte kaarsen, anders gaat het feest niet door.

Voordelen Ledverlichting is overal verkrijgbaar. Gloeilampjes zijn te vervangen: zo doe je lang met een snoer. Kaarsjes geven zacht licht. Bijenwaskaarsjes ruiken ook nog eens lekker.
Nadelen Veel ledsnoeren zijn van slechte kwaliteit en moeilijk te repareren als ze kapot zijn. Gloeilampen gebruiken relatief veel energie. Kerstboomkaarsjes zijn niet aan te raden met kinderen en/of huisdieren in de buurt. Behalve dat zijn ze gemaakt van paraffine (uit aardolie), stearine (van dierlijke vetten of plantaardige, zoals palmolievet waarvoor hele bossen gekapt worden) of bijenwas (duur). Kaarsje zorgen voor meer CO2-uitstoot en luchtvervuiling dan lampjes.
Impact Milieu Centraal rekende uit dat kerstlampjes met ledverlichting acht keer zuiniger zijn dan die met gloeilampen. Er is geen verplichtenergielabel voor kerstverlichting, dus je moet wel goed opletten wat je koopt. Nog beter is kerstverlichting op zonnestroom, het bestaat! Volgens een onderzoek van Wecycle uit 2015 gooit de helft van de Nederlanders hun kerstverlichting bij het restafval wanneer het kapot is. Zonde, want de lampjes zijn voor 80 procent te recyclen. Bovendien komen er zo schadelijke stoffen vrij.

 

Slingers

Kerst is niet voor iedereen een feestje, maar slingers ophangen hoort erbij. Of lametta, die kleine zilveren sliertjes die ijspegels moeten voorstellen. En voor sommige mensen is kerst pas compleet als de boom volhangt met engelenhaar.

Voordelen Een beetje fatsoenlijke slinger kun je steeds opnieuw gebruiken. Het is een eitje om zelf een slinger te maken van papier. Relatief kleine hoeveelheden lametta en engelenhaar geven een groots glimmend en/of nostalgisch effect.
Nadelen Slingers zijn vaak gemaakt van goedkoop plastic dat snel stukgaat of loslaat. Lametta en engelenhaar belanden na eenmalig gebruik vaak in de prullenbak. Als je het spul uit je boom krijgt tenminste.
Impact Engelenhaar is gemaakt van glasvezel (alleen nog tweedehands te koop), kunststof of metaal, zoals koper. Metaal werd tot voor kort ook gebruikt voor het fabriceren van lametta. Tinfolie of stanniool om precies te zijn. Tot 2015 was er in Duitsland nog een lamettafabriek. Nu wordt lametta gemaakt van polyester. Wellicht beter, omdat de winning van metalen niet bepaald als milieuvriendelijk te boek staat. Polyester draagt dan weer bij aan de vermeerdering van plastic soep. Ook geen fijne kerstgedachte.

 

Sneeuw

Geen kerst zonder sneeuw, ook al moeten we die eigenhandig op of onder onze boom strooien dan wel spuiten.

Voordelen Instant kerstgevoel.
Nadelen Een boom die is bespoten met nepsneeuw is niet meer te recyclen.
Impact Nepsneeuw is als glitter: veel tol voor weinig lol. Het is gemaakt van piepkleine plastics waar je nooit meer vanaf komt. Ze vallen in de aarde, dwarrelen door de lucht en in het water om daarna via de buiken van de dieren op ons bord in ons eigen lichaam te belanden. Duitse onderzoekers toonden in 2019 aan dat microplastics duizenden kilometers af kunnen leggen. Het smeltwater op de Noordpool bevat 1760 waarneembare deeltjes per liter! Maar er is hoop: er is biologisch afbreekbare kunstsneeuw te koop. Van tarwegries. Ook kun je zelf aan de slag, met zuiveringszout bijvoorbeeld.

 

Krans

Of-ie nu echt is of nep: als je door de kerstbomen het bos niet meer ziet, kun je je
huis ook versieren met een kerstkrans.

Voordelen Een verse kerstkrans ruikt lekker. Eén wandelingetje in het bos en je raapt zo je eigen krans bij elkaar. Een nepkrans, daar doe je jaren mee.
Nadelen Bijna alle kerstbomen zitten vol bestrijdingsmiddelen, verse kransen dus ook. Nepkransen zijn gemaakt van plastic en zitten vol chloor- en broomhoudende vlamvertragers: niet zo fris voor je gezondheid en het milieu.
Impact In een uitzending van Radar uit 2020 vertelt boswachter André Donker dat kerstbomen gekweekt worden met behulp van enorme hoeveelheden landbouwgif. Bijzonder slecht voor de grond en de biodiversiteit. Kerstkransen zijn meestal gemaakt van afvaltakken, dat is een kleine troost. Beter voor het kersthumeur is een krans van takken van biologisch geteelde bomen of uit eigen tuin.