Toen de 15-jarige Greta Thunberg in augustus 2018 voor het eerst ging klimaatstaken, kon niemand voorspellen dat ruim een jaar later 7 miljoen mensen wereldwijd haar voorbeeld zouden volgen.
Des te bijzonder dat de makers van de documentaire I am Greta haar vanaf dag één op de voet volgen. Op die dag zit ze nog alleen voor het Zweedse parlement omdat ze wil dat klimaat hét onderwerp wordt van de aankomende verkiezingen. Inmiddels is dat kleine maar vastberaden meisje met haar protestbord een iconisch beeld. Toen, op dag één, had niemand nog van het woord klimaatstaken gehoord.
Het is interessant om te zien hoe steeds meer jongeren besluiten mee te doen, hoe media als vliegen op de stroop op haar afkomen en Greta plots door allerlei belangwekkende figuren wordt uitgenodigd. Het is geen reconstructie: de makers zijn overal bij, live, en nemen ons mee achter de schermen op bepalende momenten die we uit de media kennen. Nu grootschalige demonstraties door corona vrijwel niet meer mogelijk zijn, is het even slikken om te zien wat een momentum Greta voor de beweging had opgebouwd. Enkele jonge mede-activisten, zoals de Belgische Anuna de Wever, komen ook voorbij.
Bij het thuisfront zorgt de status van rijzende ster voor enthousiasme maar ook de nodige bezorgdheid. Natuurlijk is het geweldig dat iedereen Greta wil ontmoeten, maar ze is even jong als kwetsbaar en zat lange tijd niet goed in haar vel. Kan ze al die aandacht wel aan? De camera toont de inpakstress vooraf, de reis en soms zelfs het verblijf in de hotelkamer. In de film is te zien hoe Greta’s vader haar gezondheid nauwlettend in de gaten houdt: eten en rusten schieten er al snel bij in.
Niet alleen de manier waarop Greta op sociale media belachelijk wordt gemaakt leidt tot plaatsvervangende schaamte: van de belangrijke politici die dit meisje, dat eigenlijk op school zou moeten zitten, laten opdraven kun je je afvragen of het ze niet vooral om het fotomoment gaat. Gaan ze ook iets doen met haar boodschap, of blijft het business as usual? Veelzeggend is het moment waarop Greta teleurgesteld haar koptelefoon afzet bij een bezoek aan de Europese Commissie. Naar het gênante gelul van voorzitter Jean-Claude Juncker kan ze niet langer luisteren.
Ook tijdens de lange, zware zeiltocht naar New York (Greta wil niet vliegen) is er gefilmd. Op een bepaald moment zit Greta er helemaal doorheen. In deze context is Greta’s emotie tijdens haar toespraak op de VN-Klimaattop in New York, waarmee de film eindigt, nog beter te begrijpen. Critici zullen ongetwijfeld beweren dat ook deze film onderdeel is van een door Greta’s ouders geregisseerde mediacampagne. Laat ze.
I am Greta, vanaf 22 oktober in de bioscopen.
Ingeborg Breuers zegt
Ben na een paar dagen nog volledig onder de indruk van de documentaire “I am Greta”