Hoe Algerijns gas Groningen kan helpen

Minder gas winnen uit Groningen is heel mooi. Het stelt de regering wel voor een probleem: hoe te voldoen aan de exportverplichtingen aan Frankrijk, Italië en Zwitserland? Minister Kamp ziet Russisch gas als het enige alternatief. Vreemd genoeg heeft niemand het over Algerije. Terwijl Nederland daar ook nog eens de duurzame energietransitie kan stimuleren via een uitruil van zonne-energie tegen gas.

Wie de Groningse gascrisis wil oplossen heeft twee problemen: tijd en exportcontracten. Huizen isoleren en duurzame energie uitbouwen om de binnenlandse behoefte te verminderen, is een prima oplossing, maar die kost tijd. De overheid en Gasterra (oftewel Shell en Exxon) hebben zich daarnaast klemgezet met exportcontracten. Wij hebben afspraken om gas te leveren aan Frankrijk, Zwitserland, Italië, België en Duitsland. Die contracten dwingen ons de gaskraan open te houden, terwijl die juist zo snel mogelijk dicht moet.

De VVD heeft echter een oplossing bedacht: Russisch gas en LNG, vloeibaar aardgas, importeren. Helaas een kostbaar plan dat ook nog eens de transitie naar duurzaam vertraagt. Uit onderzoek van de Correspondent blijkt dat het ministerie van Economische Zaken en de Gasunie al sinds 2012 proberen Poetin en Gazprom stroop om de mond te smeren en contracten binnen te slepen. En dus sloot Shell een contract voor een extra gaspijplijn onder de Oostzee en betaalt Kamp voor een extra fabriek om dat gas aan te lengen met stikstof zodat ook Nederlandse huishoudens het kunnen gebruiken. Russisch gas is bovendien een alternatief met grote geopolitieke risico’s en met een enorm grote klimaatimpact. Net als LNG.

Vooropgesteld, er is ook op korte termijn aardgas uit te sparen – door besparingen en vervanging door duurzame energie. Greenpeace gaf Energie Centrum Nederland de opdracht uit te rekenen hoe snel dat kan. De rekenaars van ECN zeggen in het rapport Hoe beperken we de Nederlandse gasvraag? dat we in Nederland binnen vijf jaar 16 miljard kuub Gronings gas kunnen uitsparen. Toch kan ook import van gas een tijdelijke oplossing bieden. Voorwaarde zou alleen wel moeten zijn dat het ook in het exportland de transitie naar duurzaam niet in de weg staat. En dat kan alleen als er geen extra pijpleidingen voor aangelegd hoeven te worden. Russisch gas voldoet daar niet aan. Maar er is een gasexporteur die hier allemaal wel aan voldoet…

Algerijns gas

Algerije is na Rusland de grootste aardgasexporteur naar Europa. Het land bezit grote reserves en er lopen pijpleidingen naar Italië en Spanje, vandaar dat nu vooral landen in Zuid-Europa dat gas gebruiken. De afgelopen jaren stagneert de gasproductie omdat ook hier, net als in Groningen, het einde van de gasvoorraden in zicht komt. Het land is daarom op zoek naar alternatieven. Deels zet de autocratische regering van Algerije in op schaliegas, waar flinke protesten tegen zijn. Import van schaliegas moeten we natuurlijk niet willen. Deels is het regime echter van plan om het groeiende binnenlandse gebruik te vervangen door zonne-energie.

Een logische stap in het zonovergoten land. De ambitie is om voor 2030 13,5 gigawatt aan zonnepanelen neer te zetten, 5 gigawatt aan windmolens en 2 gigawatt aan Concentrated Solar Power zoals zonnetorens. Daarmee moet in totaal 22 gigawatt aan aardgascentrales per jaar uitgespaard worden. Om dat te bereiken is er een feed-in tarief ingevoerd. De hoop is ook dat dit meer werkgelegenheid zal opleveren. De jeugdwerkeloosheid is groot in het land, en het regime is als de dood dat de onrust uit omliggende landen overslaat. De omvangrijke gasindustrie in het land draagt onvoldoende bij aan het oplossen van de werkeloosheid en staat bekend als corrupt.
Dan is nu interessant: kunnen we investeren in de uitbouw van duurzame energie in Algerije, uitbetaald krijgen in gas, en daarmee aan onze Franse, Zwitserse en Italiaanse leveringsverplichtingen voldoen? En welke haken en ogen zitten er aan zo’n deal?

Algerijnse zon is geen Nederlandse zon

Er ligt een onderbenutte pijplijn

Corrupt regime, instabiele regio

Ondermijnende investeringen

Ik ben ervan overtuigd dat het mogelijk is te investeren zonder de situatie te verergeren. De uitbouw van duurzame energie in Algerije kan op de lange termijn de positie van het regime, dat teert op de export van olie en gas, juist ondermijnen. Zeker als die duurzame energieprojecten geen makkelijk te controleren en monopoliseren megaprojecten zijn, maar decentrale, kleinschalige projecten waarbij lokale bewoners worden betrokken om de projecten te bouwen en onderhouden. De geopolitieke risico’s zijn even groot als een groeiende afhankelijkheid van Russisch gas, maar de transitie naar duurzame energie wordt er niet mee tegengewerkt. Niettemin, dergelijke investeringen doen in landen als Algerije is lastig en ingewikkeld. Helaas zijn makkelijke en veilige opties om van fossiel af te komen schaars geworden. Een troost: de Europese vraag naar gas is aan het dalen, dus die exportverplichtingen zullen vanzelf afnemen.

---

Dit is een artikel in de serie over aardgasvrij Nederland. Lees ook:

Pleidooi voor een aardgasvrije tuinbouwsector

Het aardgasvrije huis

Help Nederland van het aardgas af