De Goldman Environmental Prize is dé prijs voor grassroots milieuactivisten. De prijs wordt sinds 1990 elk jaar op de Dag van de Aarde uitgereikt aan zes mensen. Zij krijgen internationale erkenning, een geldbedrag en een bronzen beeld voor hun inspanningen en opofferingen voor een wereld die groener en rechtvaardiger is. De geschiedenis van de prijs weerspiegelt een wereldwijde, niet aflatende strijd – en successen. Dit is de winnaar voor Afrika:
Rodrigo Katembo
Parkwacht in Virunga National Park, Congo DRC
Hield met undercover onderzoek illegale olieboringen tegen
In de Democratische Republiek Congo woedt al jaren een burgeroorlog waardoor miljoenen mensen ontheemd raakten. Middenin het conflictgebied ligt Virunga National Park, het oudste nationale park van Afrika en UNESCO werelderfgoed. De gemeenschappen eromheen zijn afhankelijk van het bos en het daarin gelegen Edwardmeer. Het park wordt bedreigd door houtskoolwinning, stropende milities en olieboringen.
Tien chaotische jaren lang was Rodrigue Katembo (41) parkwacht in Virunga, een van de allergevaarlijkste banen in natuurbescherming. De afgelopen twintig jaar werden minstens 140 parkwachten gedood.
In 2010 kwam de Britse oliemaatschappij Soco International naar Virunga, op zoek naar olie. Soco haalde een illegale concessie binnen. De vergunning zelf was geldig, maar oliewinning in het nationale park is illegaal onder zowel Congolese als internationale wetgeving. Een leefgebied van de bedreigde berggorilla, inclusief het Edwardmeer, werd aangewezen als boorlocatie. Olieboringen zouden de berggorilla’s én de watervoorziening van tientallen miljoenen Afrikanen bedreigen.
Undercover
Soco probeerde zich naar binnen te kopen. Parkmedewerkers werden bedreigd, militia werden omgekocht. In 2011 maakten Katembo en parkdirecteur Emmanuel De Merode een plan om Soco’s illegale activiteiten aan het licht te brengen. Katemo ging undercover. Met verborgen camera’s filmde hij medewerkers van Soco en Congolese officieren van de militaire inlichtingendienst terwijl ze hem omkochten. Het verzamelde bewijs diende hij in bij de Congolese overheid. In 2014 maakte een documentaire over Virunga veel verontwaardiging los. In 2015 trok een van Soco’s grootste investeerders, de Church of England, zich openlijk terug uit het bedrijf. Uiteindelijk leidde publieke druk ertoe dat Soco zich volledig terugtrok uit Virunga.
Katembo werd in 2013 gearresteerd en gemarteld voor zijn undercover activiteiten. Voor zijn eigen veiligheid werd hij overgeplaatst naar Upemba National Park. Daar werkt hij nu als parkdirecteur. In Upemba speelt een vergelijkbaar conflict: een privaat bedrijf probeert er illegaal coltan te winnen. Ook hier probeert Katembo illegale mijnbouw in het park te voorkomen.
Recente reacties