Afgelopen maanden konden we er niet omheen: het wordt steeds warmer. Het ene na het andere hitterecord sneuvelde en uiteindelijk werd de zomer van 2022 de warmste ooit gemeten in Europa. Ook de 11-jarige Vins had er last van, maar hij weet ook hoe hij zich tegen die hitte kan wapenen.
“Soms vind ik het vervelend als de eikeltjes zo recht op je vallen. Maar het is ook fijn dat er een boom is, want hij geeft schaduw en dan kan ik in de zomer met mijn vrienden buiten met LEGO bouwen zonder dat we een parasol hoeven neer te zetten.” De grote eikenboom van de buren is Vins’ redding geweest afgelopen zomer. En er is hem nog iets opgevallen. “Meestal, als er veel stenen zijn, dan wordt het warmer. En als er gras is, dan wordt het minder warm.” Vins heeft een bijpassend knutselwerk gemaakt. “Dit zijn de temperaturen die ik meestal het fijnst vindt”, zegt hij terwijl hij wijst naar het getal 25, wat nog net in de groene zone valt. “Als het daarboven komt, wordt het wel erg warm en is het minder fijn om buiten te zijn.”
Alleen maar tegels
Omdat Vins’ school verbouwd wordt, krijgt hij al een jaar les in een tijdelijk gebouw, met een geïmproviseerd schoolplein. “Er staan allemaal kapotte dingen, wat speeltoestellen, en voor de rest zijn er alleen maar tegels. We hebben bakken neergezet met bloemen erin, maar nu zorgt er al een tijdje niemand meer voor. Dat vind ik echt jammer.”
“Als er veel stenen zijn, dan wordt het warmer. En als er gras is, dan wordt het minder warm”
Nu onze zomers steeds warmer worden, merken we dat onze steden daar niet op ingericht zijn. Nederland is Europees koploper verstening en dat heeft grote gevolgen. “Baksteen en beton houden warmte vast en steden koelen daardoor bijvoorbeeld ’s nachts ook minder goed af”, zegt Bert Blocken, hoogleraar bouwfysica aan de TU Eindhoven. Hij houdt zich bezig met projecten over klimaatbestendige steden. “Het concept van een stad als hitte-eiland is niet nieuw, maar wel steeds bekender. Bijna alles wat in een stad gebeurt, genereert warmte: verkeer, industrie, verwarming én verkoeling van huizen. Achteraf gezien hadden we het beter kunnen doen, door onze steden anders in te richten met meer vegetatie en minder beton. Nu staan we voor een moeilijke uitdaging, waar we het beste van moeten zien te maken.” Uit een casestudy die gedaan is in Arnhem, blijkt dat als je bomen in een verkeersstraat plaatst, de temperatuur met 2 tot 3 graden kan afnemen. “Bladeren staan vocht af aan de buitenomgeving. Om het vocht te laten verdampen is warmte nodig en dat haalt de boom uit de lucht, waardoor de lucht afkoelt. Maar dan moet de lucht wel goed door de stad kunnen stromen. Zorg er bijvoorbeeld voor dat straten in elkaars verlengde liggen. Dan vinden de luchtstromen hun weg door het bladerdek van de bomen en kun je heel efficiënt koelen. Daar bovenop komt dan nog het effect van de schaduw van de bomen.” Het is een beetje te vergelijken met fonteinen. De fijne waterdruppeltjes verdampen in de lucht en zorgen voor verkoeling. “Dat is al eeuwen bekend. In Noord-Afrika zie je in veel welgestelde wijken een binnentuin met fontein. Die staat daar niet alleen omdat het mooi is, maar ook om de lucht af te koelen.”
Een bunker met zonnepanelen
Meer groen en blauw en ruimte voor lucht dus. Een simpele ingreep, die toch op veel plekken in Nederland nog niet wordt toegepast. Ook niet op het tijdelijke schoolplein van Vins. Daar is hij ontevreden over en als lid van de leerlingenraad liet hij weten dat het anders moet. “Kijk, daar bij die kraan, daar moeten we zijn.” Vanaf zijn huis is het voor Vins maar een paar minuutjes lopen naar de bouwput waar zijn nieuwe school moet komen. Samen met zijn vrienden heeft hij ideeën aangedragen voor het schoolplein. “Hier moet een soort waterplas komen met allemaal modder en daarover een brug. En daarnaast maken we een soort parkje met allemaal zaagsel waar de kleuters mee kunnen spelen. Er komt ook een keukentje, zodat ze zandkoekjes kunnen bakken.” Het gebouw zelf wordt volgens Vins een soort bunker. “Met weinig ramen, zodat het niet snel warm wordt. En er komen allemaal zonnepanelen, zodat we zelf alle energie kunnen opwekken.”
“Met een airco wordt het binnen kouder, maar buiten juist warmer”
Een bunker klinkt niet zo gezellig, maar met de hitte in het achterhoofd is het wel een hele duurzame optie. “Mensen plaatsen steeds vaker een airco, maar dat werkt eigenlijk een beetje hetzelfde als een koelkast”, zegt Blocken. “Binnen wordt het kouder, maar buiten juist warmer. Het is veel beter om te zorgen dat de binnenruimte überhaupt niet warm wordt. De goeie ouwe buitenzonnewering vinden veel mensen misschien niet mooi, maar is nog altijd erg efficiënt.”
Over de effecten van hitte op lange termijn denkt Vins nog niet echt na, al kan hij het wel uitleggen als je ernaar vraagt. “Doordat het warmer wordt, smelt het ijs op de Noordpool. Dat ijs is eigenlijk allemaal water, wat in de zee komt en dan stijgt de zeespiegel.” De zee is voor Vins om de hoek, maar voorlopig is dat voor hem vooral een plek om te zwemmen en te vissen.
Vins Sinke (11)
Uit: Oost-Souburg, Zeeland
Huisdieren: Twee cavia’s: Naam en Roos
Heeft volgens zijn moeder een speciaal talent: Schepen bouwen van LEGO. “Boten die hier aan de andere kant van de dijk liggen bekijk ik, en dan maak ik ze na.”
Als Vins de baas van Nederland is: “Dan zou ik ervoor zorgen dat fabrieken minder uitstoot geven, dat er meer plekken zijn waar je waterstof kunt tanken en dat elektrische auto’s minder duur worden.”
Dit is het vijfde verhaal van het project Hengelo aan Zee. Fotograaf Henri Blommers portretteert kinderen en laat ze op een creatieve manier de zeespiegelstijging visueel maken.
Geef een reactie