De meeste romans gaan over plaatsen waar je nooit bent geweest. Eenmaal gelezen is er vaak een afdruk op je ziel te bespeuren. Je blijft achter met een doorleefd gevoel voor de mensen en voor een plek, zonder dat je die ooit hebt bezocht. Laten we het ervaren!
Eiland in de poolcirkel
In Het huis aan het einde (2022) toont Irwan Droog een ongekende gave. Hij weet de essentie van de omgeving te vatten in woorden. Het avontuur – met zijn toenmalige vriendin en hond – was al bijzonder: midden in de pandemie woonden ze een halfjaar op het Noorse eiland Selvær. Een plek ver weg van het drukke Amsterdam. “Er wonen niet veel mensen op Selvær, maar de mensen díé er wonen, voelen een sterke connectie met het eiland. Deze grond, deze rotsen, het uitgestrekte water eromheen, dit is hun leven. Door de decennia heen zijn er mensen gekomen en mensen gegaan; geboren, opgegroeid en naar het vasteland vertrokken, of oud geworden, overleden en begraven op Holmen, het eilandje met de begraafplaats. Er zijn ook mensen die niet op het eiland geboren zijn, maar er wel een deel van hun leven gewoond hebben, en daarna weer elders zijn geland. Ook zij voelen zich verbonden met het eiland – dat gaat niet voorbij als je het verlaat.”
Behalve elkaar hebben we ook onze omgeving te verliezen
In het onvermijdelijke vertrek van het stel van het Noorse eiland zit een diep besef. “We zullen de festivals niet meemaken, de cultuurweek missen, we zullen vertrekken op de dag dat de zon voor het eerst weer even ondergaat. De symboliek bevalt me, al weet ik niet precies waarom: nemen we de zon met ons mee, verdwijnen wij met de zon? Nee, dat is het niet – misschien gaat het me om het idee dat alles tijdelijk is, dat alles komt en gaat, alles verschijnt en weer verdwijnt, maar alles ook weer opnieuw begint. De zon verdwijnt nu, net als wij, maar je kunt er toch redelijk zeker van zijn dat hij ook weer terugkomt, net als wij.” Wanneer Irwan vertrekt, ervaar je een onbekend verlangen naar Selvær. De pracht zit ’m vooral in de eindigheid, het gegeven dat Irwan deze plek ook weer achter zich moet laten.
De klapdeuren van Parijs
Luister (2023) van Sacha Bronwasser staat nog steeds hoog in allerlei lijsten. In haar roman ga je door de ogen van verschillende au pairs, halverwege de jaren 80, op in de charmes van Parijs. Sacha geeft veel ruimte aan sfeer en locatie: “Parijs bestond uit klapdeuren, zoals in restaurants in stomme films. Tussen het voor- en achtergedeelte bestond bijna niets. Podium en coulissen, bovengronds en ondergronds, heden en geschiedenis – continu stapte ik van de ene naar de andere kant. Het was niet eens stappen, ik viel erdoorheen.” Daarbij kleurt ze de omgeving verder in met zintuiglijke waarnemingen. “In het park zochten we beschutting onder de nog jonge bomen, het grote speelveld lag verdroogd in de zon. Het geraas van de wegen rondom dit park, een eiland in de Seine, boog zich als een koepel over het komvormige veld.” In het verhaal blijf je het langst bij Marie, een bescheiden jongedame die ‘gevormd’ wordt door een fanatieke mentor. Het slot blaast je omver!
Aras en de nomaden
Sholeh Rezazadeh laat lezers in haar roman Ik ken een berg die op me wacht (2023) kennismaken met het nomadenbestaan. Kun je zeggen dat het een eenvoudig leven is? Nauwelijks! Personages zoals Saray en Aydin, die deel uitmaken van een nomadengroep, voelen puur en oprecht. Net zoals de ontluikende liefde die verder opbloeit in het verhaal. Het boek wint aan herkenbaarheid als de Amsterdamse Alma zich kort bij hen aansluit.
“De zon verdwijnt nu, net als wij, maar je kunt er toch redelijk zeker van zijn dat hij ook weer terugkomt, net als wij”
Klimaatverandering is een onderliggend thema in het boek. De opwarming van de aarde heeft zo z’n gevolgen voor de rivier Aras en er zijn steeds minder plekken waar de groep zich naartoe kan verplaatsen. “Als de hitte niet meer te verdragen was, de kudde bijna geen melk meer gaf, er geen hout meer aangestoken kon worden zonder het risico dat de tenten vlam zouden vatten, als de kinderen en lammeren ziek werden van de hitte en diarree kregen, als de tong van de herdershond constant uit zijn bek hing en zijn ogen doffer dan ooit leken, werd het tijd om naar het zomerhuis, Yeylaq, te gaan. Naar de hoogte, verborgen tussen de borsten van de bergen. Waar de sneeuw op de toppen beter te zien was en het zoete gefluister van de wind beter te horen. Waar de lente in aantocht was. Het werd tijd om de warme lente, die overging in de hete zomer, te verruilen voor de koele, koude lente.” Sholeh heeft een bondig verhaal van sprookjesachtige waarde afgeleverd. Het boek raakt je. Het doet beseffen dat we behalve elkaar ook onze omgeving te verliezen hebben.
Goede boeken laten ons nieuwe kamers in ons hart ontdekken. Misschien moeten we niet verder weg, maar juist dieper naar binnen. Onszelf verder verrijken met onbekende plaatsen. Zoek je jezelf? Skip Bali en ga lekker naar de bibliotheek.
Boekenliefhebber Radjan Hanoeman verdiept zich in de wereld van de literatuur. Ga mee op reis en zie hoe de natuurlijke wereld en boeken samenkomen.
Recente reacties