Bangladesh voelt elke dag de gevolgen van klimaatverandering. De armoede die dit veroorzaakt, speelt een onverwachte rol in het uithuwelijken van kinderen.
Kazal Begum woont in een opvangkamp voor klimaatvluchtelingen in het zuiden van Bangladesh. Ze is getrouwd. Nadat haar familie hun land verloor aan riviererosie, verhuisde Kazal naar het kamp. Niet veel later werd zij uitgehuwelijkt aan Mohammad Koisar. Kazal is veertien jaar oud, haar man Mohammad is twintig.
Bangladesh is een van de landen met het hoogste aantal kindhuwelijken ter wereld. Tweederde van de meisjes trouwt er voor de leeftijd van achttien jaar. Daarvan is eenderde jonger dan vijftien, volgens VN-kinderrechtenorganisatie Unicef. Armoede is, naast patriarchale normen, nog altijd een van de belangrijkste redenen om een meisje uit te huwelijken. Een dochter die trouwt, betekent één mond minder aan tafel om te voeden. En het is ook nog eens goedkoper om een meisje jong te laten trouwen. De bruidsschat die haar ouders moeten betalen aan de familie van de bruidegom, wordt hoger als het meisje ouder is – of bijvoorbeeld een opleiding heeft gehad. En van de armoede die hieraan ten grondslag ligt, is klimaatverandering een steeds grotere oorzaak.
Fotograaf Michael Rhebergen reisde door het zuiden van Bangladesh. Hij nam er een pont over de rivier Paira en verbleef een aantal dagen op het eiland Char, waar hij in het dorp Mujib Nagar een kindhuwelijk bijwoonde. Ook op Char is erosie een in het oog springend probleem.
Bangladesh, close to he Bay of Bengal. Sea level rising is threath many farmers face here, experiencing frequent floodings.
Extreem weer
Natuurrampen zijn één van de belangrijkste oorzaken van armoede in Bangladesh, een land dat geteisterd wordt door overstromingen, riviererosie en cyclonen. Oogsten mislukken door overstromingen of aanhoudende droogte, mensen verliezen hun land – en hun huis – door erosie, of raken hun vee en andere middelen van bestaan kwijt door een cycloon. Extreme weersomstandigheden verhogen de economische druk die mensen doet besluiten hun dochters uit te huwelijken, zegt rampenspecialist Syed Abul Farah. Zo draagt extreem weer bij aan het aantal kindhuwelijken. En extreme weersomstandigheden komen, onder invloed van klimaatverandering, steeds vaker voor. Het lijkt erop dat klimaatverandering bestaande oorzaken van kindhuwelijken verergert.
Maar er is meer. Heather Barr, onderzoeker van Human Rights Watch, vond ook een direct verband tussen kindhuwelijken en natuurrampen – en daarmee klimaatverandering. Barr deed onderzoek naar kindhuwelijken in vijf verschillende regio’s van Bangladesh. Ze vroeg mensen naar hun ervaring met overstromingen, droogtes, cyclonen en erosie, en of die ervaring van invloed was geweest op hun besluit een dochter uit te uithuwelijken. Vooral bij riviererosie bleek het verband sterk.
Voorspelbaar
“Overstromingen zijn een terugkerend, voorspelbaar fenomeen”, vertelt Barr. “Mensen verliezen eens in de twee jaar een oogst, en dan beginnen ze weer opnieuw. Met minder eten en minder geld, maar ze overleven het wel. Een cycloon is veel verwoestender, maar die zie je niet van tevoren aankomen.” Riviererosie is een geval apart: het is catastrofaal én voorspelbaar. “Mensen zien de oever twee meter per jaar richting hun huis verschuiven. Vorig jaar verloren de buren hun huis en hun land. Ze weten dat het over een jaar of vier, vijf hun beurt is. Gedurende die paar jaar hebben ze de kans om hun dochters uit te huwelijken, voordat de ramp toeslaat en ze geen eten meer voor haar hebben. Maar wel eerder dan ze van plan waren.”
Zoals Soniya die, vijftien jaar oud, in Mujib Nagar de Gaye Holud ondergaat: een reinigingsceremonie die voorafgaat aan het huwelijk. Haar haren en huid worden bedekt met geelwortel, haar handen worden ingesmeerd met henna.
Bovendien veroorzaken de rampen die bij klimaatverandering horen een trek naar de stad. Daar is onderwijs duurder en de eer van meisjes – en dus van de familie – wordt er sneller bedreigd. Nog meer redenen om een huwelijk liever wat eerder te organiseren.
Burgemeesters, voorzitters en andere lokale overheden zorgen voor geboorteaktes die ‘bewijzen’ dat de jongeren meerderjarig zijn. Tegen een vergoeding, waarmee ze hun schamele maandsalaris aanvullen. Een wetswijziging vorig jaar maakte dat omkoping een stuk makkelijker wordt. Een huwelijk op jongere leeftijd is nu toegestaan als er sprake is van ‘bijzondere omstandigheden’. Wat daaronder wordt verstaan, is in de nieuwe wettekst niet nader gespecificeerd.
De terugweg per pont naar Sripur, Barisal, voert langs een ingestorte school. Alweer een gevolg van riviererosie.
De veertienjarige Kazal in het opvangcentrum gaat niet meer naar school. Zij verzorgt nu de zieke moeder van haar man. En terwijl de mogelijkheden om juridisch weerstand te bieden tegen kindhuwelijken worden beperkt, neemt de druk om meisjes jong uit te huwelijken alleen maar toe.
Lees meer over de invloed van klimaatverandering in Bangladesh: Groenten voor het zoute front in Bangladesh.
Recente reacties