Het onderwaterleven moet nieuwe kansen krijgen om zich te herstellen, vindt Tinka Murk, onderzoeker bij Wageningen University. Opvallend genoeg kunnen windturbines daarin een rol spelen. “Ik zag meteen een soort kabeljauwflat voor me, met heel veel buizen.”
We moeten niet proberen verdwenen onderwaterleven terug te krijgen, vindt Tinka Murk, onderzoeker bij Wageningen University. Milieuomstandigheden veranderen continu, denk aan klimaatverandering, en ecosystemen moeten vooral de kans krijgen zich daaraan aan te passen. En als zich nieuwe kansen voordoen, dan moet je die grijpen. Zoals in het geval van windturbines. Murk onderzoekt de veerkracht van zee-ecosystemen overal ter wereld. Afgelopen november werd ze geïnaugureerd als hoogleraar Ecologie van Mariene Dieren. Een duik tijdens de expeditie ‘Duik de Noordzee schoon’ inspireerde haar om van een windturbine een kabeljauwflat of kreeftenhotel te maken.
De Noordzee vol zetten met windturbines is toch juist een verstoring van het ecosysteem?
“Je moet begrijpen dat veel leven uit de Noordzee is verdwenen omdat er geen mossel- en oesterbanken meer zijn. Dat komt onder andere door de visserij en door oesterziekten. Begin vorige eeuw was de Noordzee voor een derde bedekt met dit soort riffen. Daarop en daartussen leefden weer heel veel andere dieren en planten. Het is heel moeilijk om zulke riffen weer terug te krijgen, omdat er geen hard substraat meer is waaraan schelpdieren zich kunnen vastmaken. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat kunstmatig substraat die rol ook kan vervullen. Er is nu bijvoorbeeld discussie over het wel of niet verwijderen van boorplatforms, omdat die helemaal begroeid zijn met mosselen, anemonen en bijvoorbeeld het koraal dodemansduim. Dat geldt ook voor wrakken; die vormen nu rijke, kleurrijke bloempotten in de zee. Ik was mee met de expeditie ‘Duik de Noordzee schoon’, waarin spooknetten van wrakken worden verwijderd. Ik zag toen dat we door bepaalde structuren te gebruiken nog veel meer kansen kunnen creëren voor het zeeleven.”
Wat doet een hoogleraar op een opruimschip op de Noordzee?
“Ik ben voorzitter van de wetenschappelijke adviesraad van Stichting De Noordzee en in die rol met Duik de Noordzee schoon in contact gekomen. En als ik dan de kans krijg om dingen met eigen ogen te zien, doe ik dat natuurlijk. Ik kon trouwens niet zomaar mee. Ik duik wel, maar ik moest voor deze expeditie wel een wrakduik-specialty doen, een indoor maritieme training en een outdoor maritieme training. Maar de ervaring was dan ook fantastisch.”
Welke inzichten heeft de expeditie opgeleverd?
“Er zit heel veel leven in en rond zo’n wrak. Als je ervandaan zwemt, is er behalve kaal zand bijna niets meer te zien. Ook vissers weten dat daar nog grote kabeljauwen zitten, die varen bij voorkeur rondjes om zo’n wrak en verliezen wel eens een net. Het is niet voor niets dat aan die wrakken vaak spooknetten vastzitten. Wat me opviel is dat verschillende dieren gebruik maken van specifieke schuilgelegenheden op zo’n wrak. Onder het wrak wonen enorme kreeften. Er leven ook veel grote Noordzeekrabben, echt van die hele dikke jongens. Die zaten allemaal op plekken waar ze een opstaande rand achter zich hebben. Daar voelen ze zich blijkbaar veilig. En ik zag drie torpedobuizen met in elke buis een kabeljauw die me vanuit de opening aanstaarde. Ook die gebruiken dus kunstmatige schuilplaatsen om van daaruit te gaan jagen. Ik zag meteen een soort kabeljauwflat voor me, met heel veel buizen die schuilplaats bieden aan – onder andere – vissen.”
Maar wat heeft dat met een blok beton onder een windturbine te maken?
“Daar wil ik juist naar gaan kijken. Nu liggen er grote, eenvormige blokken steen rond de voet van een windturbine zodat het zand er niet door stroming verdwijnt. Heel effectief, maar zouden we dit niet kunnen verrijken met bijvoorbeeld allerlei bouwmaterialen, buizen en hoekstukken in verschillende formaten? Ik zou graag onderzoeken wat het effect daarvan is.”
“Ik wil daar ook graag citizen science bij inzetten, dus burgers die vanuit huis mee kunnen doen met het onderzoek. Dat gebeurt ook al bij vispassages; daar kunnen mensen online meekijken met de camerabeelden onder water en helpen identificeren welke dieren daar gebruik van maken. Wat ik ook wil doen is met environmental DNA bepalen welke dieren daar rondzwemmen. Je hoeft ze dan niet gezien te hebben om toch te weten dat ze er geweest zijn, door het moleculaire spoor dat ze achterlaten.”
Windturbines hebben toch ook nadelen voor de natuur? Denk aan vogels en vleermuizen.
“Er zijn inderdaad mogelijke, negatieve gevolgen voor vogels en vleermuizen. Daar moeten we goed naar kijken en waar nodig slimme oplossingen bedenken. Maar die windparken komen er toch wel, dan kun je beter kijken hoe je schade kunt voorkomen. Je kunt denken aan technieken om vleermuizen naar veiliger, lagere plekken op de turbine te lokken. Nu is het zo dat de kop warm wordt, wat insecten aantrekt die op hun beurt weer vleermuizen aantrekken. Maar naast het beperken van schade moet je de kansen grijpen die een nieuwe omgeving biedt. Juist om te zorgen voor een verrijking van de Noordzee.”
En dan hebben we nog de vissers. Die zijn vast niet blij met al die parken in hun Noordzee.
“Je kunt inderdaad niet met sleepnetten door een windenergiepark varen, maar innovatieve vissers kunnen hier best van profiteren. Het gaat dan deels wel om andere soorten dan voorheen. Je zou, met een slimme inrichting, aan de randen van zo’n windenergiepark bijvoorbeeld best krab of kreeft kunnen oogsten. Dan moeten vissers wel willen aanpassen en innoveren. En samen willen werken aan een niet-destructieve, duurzame visserij. Dat zou zelfs kunnen met een vis als kabeljauw.”
Als die ‘windturbinenatuur’ daadwerkelijk gerealiseerd wordt, ga je dan ook al duikend de resultaten bekijken?
“Dat zou ik heel graag willen. Maar op zulke plekken mogen alleen beroepsduikers komen, en dat ben ik helaas niet. Diverse onderzoekspartners komen er wel. Rijkswaterstaat heeft al interesse getoond voor dit soort experimenten. Binnen vijf jaar na de start verwacht ik veel spannende resultaten van de camerabeelden en het moleculaire werk te zien. Op basis daarvan kunnen we volgende stappen zetten, inclusief pilots voor niet-destructieve, duurzame visserijmethoden. Het is toch in ieders belang dat we weer een gezonde, rijke en productieve Noordzee krijgen.”
Lourens zegt
Met grote scepsis lees ik dit artikel. Lees dit artikel eens van een visser. https://deschrijvendevisser.nl/?p=555#comment-459 Uiteraard heeft die ook zijn belangen, dus lees het met dat in je achterhoofd.
Windturbines zouden goed zijn? Is het geloofwaardig dat dieren het monotoon gedreun die mensen uit hun slaap houd kunnen negeren? Het is zo dat kokkels ook op schepen groeien die stampend op zee varen, dus waarom niet? Maar ik heb nog van geen enkele natuur organisatie de onderwaterfilmpjes gezien van de nu al aanwezige molens en hun paradijselijke betonnen woonruimtes voor de natuur. En verjagen de molens niet juist al die jonge visjes enz. met hun gebrom en gedreun? Dus als kweekvijver is zo’n molenpark naar mijn mening zeer ongeschikt. Het is ook wachten op de eerste slachtoffers onder de Walvis soorten? Vogels vallen volgens de een bij bosjes in die parken en volgens de ander zoals hierboven is daar een oplossing voor?
Tja waarom importeren we niet gewoon zonne-energie uit de warme landen i.p.v. Olie?
Ik woon vlak bij de hoogspanningsmasten en kan zo’n 200 meter monitoren vanuit mijn raam. Elk jaar vallen daar wel slachtoffers door, gewoon vogels die tegen draden aan vliegen. Zwanen, eenden, reigers, elk jaar wel 1 of twee op die 200 meter die ik dan zie. Er hangen honderden zo niet duizenden kilometers van deze draden in de lucht. Dus je kan je voorstellen wat bewegende onderdelen van tientallen meters per stuk doen. Geen dier dat daar op bedacht kan zijn. Net zoals ze nog steeds niet aangepast zijn aan ons autoverkeer is dit een extra gevaar voor de vrije natuur van flinke proporties. MIJN ZONNEPANELEN HEBBEN NOG GEEN ENKEL DIER HET LEVEN GEKOST!
Windturbines zijn in mijn beleving geen oplossing maar een nieuw probleem, ze gaan gepaard met fraude en gevaar voor de natuur en voor de mijnwerkers in China die de zeldzame delfstoffen moeten winnen voor deze dubieuze oplossing en afzichtelijke monsters.
“Don Quichot”
roland zegt
Lourens schrijft: “waarom importeren we niet gewoon zonne-energie uit de warme landen i.p.v. Olie?” EN “bij de hoogspanningsmasten .. elk jaar vallen daar wel slachtoffers door”
– en meer slachtoffers door die zonnestroom invoer?
Chris zegt
Jawel, ergens klopt dit verhaal dus wel. Grote windmolenparken in de Noordzee met eilanden nabij de Doggersbank zullen inderdaad tegelijkertijd als visreservaten dienen. Deze opgewekte AC wisselstroom is gemakkelijk naar de 4 belanghebbende landen te transporteren. Zodoende zullen onze kustprovincies en Waddeneilanden in samenhang met zonnepanelen energie, welke dus binnen het vastgoed met een aparte DC zonnepanelen energie meter moeten worden voorzien i.v.m. de BTW opbrengsten registratie, voor de aanvang van de energie transitie zorgen. Dus je mag de elektra energiemeters nooit laten terugdraaien i.v.m. de vereiste BTW opbrengsten registratie binnen uw eigen vastgoed. Op Ameland is ook een nieuw soort laag calorisch gas ontwikkeld met 1 deel biogas en 5 delen waterstofgas. Als je dus een eenrichtingsverkeer stroomketen in de meterkast realiseert d.m.v. een aparte zonne-energie DC elektrameter en via een DC omvormer naar AC wisselstroom aansluit voor de hoofdzekering, ontstaat er dus een rechtmatige en rechtvaardige energietransitie, welke verder ontwikkeld kan worden naar een decentraal DC netwerk op lokaal niveau. Via een Linux vastgoedmodem welke een eigen introvert Home WiFi signaal realiseert en aan te sluiten is op uw eigen introverte home ICT netwerk, kunt u dan het ware gebeuren in Uw meterkast financieel, monetair, fiscaal en facilitair correct en juist zelf verautoriseren. Daarnaast kan het Linux vastgoedmodem een extrovert signaal versturen naar de AC wisselstroom netwerkbeheerder en dus tegelijkertijd naar de lokale DC gelijkstroom netwerkbeheerder. Op deze wijze ontstaat er dus een BTW opbrengsten registratie, triplet autorisatie, voor home en terplekke en op afstand te beheersen energievormen.