Revolutie?

Onze nieuwe juridisch columnist Rogier Hörchner gaat op zoek naar de mogelijkheden die ú heeft om tot actie over te gaan.

Als milieuvriend weet u ongetwijfeld dat er enige tijd geleden een interessant boek is uitgekomen, genaamd “Revolutie met Recht” Het is geschreven door Roger Cox, advocaat in Maastricht. Hij beschrijft de afhankelijkheid van olie, de geopolitieke gevolgen daarvan in de afgelopen honderd jaar en de enge, maar behoorlijk reële gedachte dat onze complexe samenleving volledig kan vastlopen als er niet op tijd wordt overgeschakeld naar alternatieven. Daarna gaat hij in op het klimaatprobleem. Om ons vervolgens in het slothoofdstuk aan te sporen om met het recht voor elkaar te krijgen wat politici nalaten. Een aansprakelijkstelling voor het tekort schieten bij het voorkomen en inperken van de gevolgen van het klimaatprobleem. Een boek om in één ruk uit te lezen.

Ik deel de juridische conclusies op het specifieke onderwerp niet allemaal. Maar met de kerngedachte om met het recht te doen wat politici en ambtenaren nalaten, ben ik het hartgrondig eens. Het omgekeerde is ook denkbaar: om foute keuzes met het recht juist teniet te doen. Dat geldt in het bijzonder voor zaken die met de natuur en het milieu te maken hebben. Zaken waarin de Minister-van-dit-of-dat een besluit heeft genomen of vergunning heeft verstrekt, bijvoorbeeld voor de verdieping van de Westerschelde. Zaken waarin Gedeputeerde Staten (lees: de ambtenaar die daar dag en nacht mee bezig is) een omgevingsvergunning heeft verstrekt voor een groot industrieel bedrijf. Zaken waarin de gemeenteraad een woonwijk of bedrijventerrein heeft gepland, juist in of nabij dat ene bijzondere natuurgebied.

Dat menig politicus en ambtsdrager niet op bemoeienissen van derden op zit te wachten, blijkt keer op keer. Er zijn commissarissen van de koningin die er niet voor terugdeinzen milieuorganisaties te bestempelen als querulanten. Er zou zelfs een geheel nieuwe wet moeten komen (de Omgevingswet) om bestuurders eindelijk weer eens slagvaardig te kunnen laten optreden. Alsof het daar aan ligt.

Als je de jurisprudentie volgt, dan zie je dat milieuorganisaties een behoorlijk hoog succespercentage hebben. Het gaat daarbij niet alleen om landelijke grootheden, ook provinciale milieufederaties behalen goede resultaten. Hetzelfde geldt voor plaatselijke belangengroepen. Zij behalen deze resultaten door te wijzen op belangrijke (vaak Europese) regels die zijn geschonden. En soms is het zelfs vrij simpel: waarom zou ‘een Dow’ bijvoorbeeld meer stikstofoxiden mogen uitstoten dan ‘een Shell’?

In mijn komende columns ga ik in op wat er zoal wordt bereikt en zal ik stilstaan bij de mogelijkheden die ú heeft om tot actie over te gaan. Dat hoeft geen revolutie te zijn. Maar iedere overwinning is er één.