Autoverzekeraars laten investeren in faunapassages en zo de overheid te hulp schieten; met dit idee won Andy Palmen de Otter Challenge. Doel van deze wedstrijd is dat er in 2020 1000 otters in Nederland rondlopen. “Nog teveel otters worden doodgereden.”
Toppredatoren zijn heel belangrijk voor het ecosysteem. Vorig jaar ging er een filmpje viral dat laat zien hoe groot de invloed was van de herintroductie van de wolf in Yellowstone National Park. Het heette Hoe wolven rivieren veranderen. Een merkwaardige titel, maar volledig juist. Doordat de nieuwkomers het aantal herten in toom hielden, kwamen de bomen terug. En daardoor de bevers en de vogels. Nieuwe habitats ontstonden, met ruimte voor verschillende soorten vissen, amfibieën en andere zoogdieren. Het ecosysteem bloeide op en ja, zelfs de stroom van de rivieren veranderde doordat de bomen de oevers vastlegden. De wolven beten het landschap in een nieuwe vorm.
Uitgestorven
Wolven hebben we niet in Nederland. Nog niet althans. Wel hebben we een andere toppredator, eentje die in het water leeft: de otter. “De otter is onze waterwolf”, legt Carl Königel van IUCN NL (International Union for the Conservation of Nature) uit. “Hij eet niet alleen de zwakke en zieke vissen op, maar ook de overtollige en zorgt zo voor een heel nieuw evenwicht in het ecosysteem. De otter is van groot belang voor onze Nederlandse zoetwaterecosystemen.”
Net als de wolf in Yellowstone was de otter hier ook uitgestorven. In 1988 werd bij een tankstation in Friesland de laatste otter die nog over was doodgereden. Otterkenner Addy de Jongh vertelt: “Dat was een treurig moment. Tien jaar later hebben we op diezelfde plaats een herdenking gehouden en zijn we gestart met het plan om de otter te herintroduceren.” Wat in 2002 ook gebeurde.
DNA-onderzoek
Anno 2015 zijn er 144 individuele otters geteld via DNA-onderzoek van uitwerpselen. Hoewel het aantal jaarlijks toeneemt, is vele hetzelfde lot beschoren als die laatste otter in 1988: vorig jaar kwamen 40 otters om bij het oversteken. Een groot probleem waar de overheid weinig aan doet, omdat de financiële middelen ontbreken. Een ecoduct of ecotunnel kost al snel tien miljoen euro. Toch is zo’n tunnel onder de snelweg belangrijk, want ondanks de groei is de toekomst van de soort niet gegarandeerd.
Om de Nederlandse otterpopulatie levensvatbaar te houden, zijn verschillende partijen de Otter Challenge gestart. “Ons doel is om in 2020 1000 otters in Nederland te hebben, net als in 1850”, licht projectleider Carl Königel toe. “We zijn tot nu toe positief verrast door hoe goed de otter het doet in dit drukke landje. Maar nog teveel otters worden doodgereden. Met de Otter Challenge wilden we de samenleving vragen met oplossingen hiervoor te komen en gebruikmaken van de kracht van social media, zodat we niet alleen afhankelijk zijn van subsidies. Uiteindelijk moest dit een innovatief idee opleveren waarmee geld wordt verdiend voor faunapassages, zodat otters veilig van natuurgebied naar natuurgebied kunnen gaan. Dan kan de otterpopulatie exponentieel doorgroeien.”
Keukentafel
Van de 57 inzendingen haalden er vijf de finale. Deze vond plaats in Diergaarde Blijdorp. Voor elk idee was twee minuten beschikbaar om het te pitchen. De ideeën varieerden van het exploiteren van een wetlandcentrum, naar Engels voorbeeld, tot de aanleg van visvijvers als nieuwe otterhabitats. De tweede prijs ging naar het idee van de Ottersafe; een faunatunnel die is geoptimaliseerd voor de eisen die otters stellen aan zo’n onderdoorgang. Andy Palmen won de hoofdprijs van 12.000 euro voor zijn idee om autoverzekeraars te betrekken in de aanleg van faunapassages. “Het idee ontstond aan de keukentafel”, legt Andy uit. “Ik zag de Otter Challenge voorbij komen op Twitter en dacht eerst dat het een onmogelijke opgave was. Maar na een aantal avonden nadenken en uitwerken, kwam ik met dit plan.”
Zijn idee gaat uit van een nieuwe manier van financieren. “Het idee is hetzelfde als bij een hypotheek: de autoverzekeraar is in dit geval de kredietverlener en investeert in de aanleg van faunapassages. De overheid mag de kosten vervolgens over een termijn van 25 jaar terugbetalen. In plaats van in één keer drie miljoen te betalen, kan de overheid dan volstaan met elk jaar twee ton te reserveren.” Verzekeraars krijgen minder rendement op hun investering, maar de kosten van aanrijdingen met dieren – jaarlijks ettelijke miljoenen – vallen weg. Een speciale diervriendelijke autoverzekering zou nog wat extra’s kunnen opleveren. Volgens Palmen zou 75 procent van de mensen hiervoor extra willen betalen.
Otterhotspot
Wat gaat hij met de geldprijs doen? “Ik ga eerst de plannen door laten rekenen om te zien hoeveel geld de overheid nodig heeft voor de faunapassages. Vervolgens wil ik met Natuurmonumenten, het Groenfonds, en hopelijk het ministerie van Economische Zaken naar de autoverzekeraars stappen en ze van het plan overtuigen.” Daarnaast gaat hij op otterexpeditie naar de Shetlandeilanden voor een nadere kennismaking.
Mocht het plan werken, dan is dit niet alleen goed voor de otter. Carl Königel vertelt waarom: “De otter past heel mooi binnen de ambitie van Rewilding Europe, waarvoor de Britse bioloog George Monbiot op de zeepkist staat. Het terugbrengen van toppredatoren zorgt voor enorm veel dynamiek. Ooit was Nederland een echte otterhotspot, het dier past hier ook heel goed. En uiteindelijk help je het totale ecosysteem.”
Geef een reactie