Nederland is nog onvoldoende voorbereid op ingrijpende veranderingen in demografie, klimaat, biodiversiteit en de beschikbaarheid van grondstoffen die zich in de komende decennia kunnen voordoen. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving in de ‘Balans van de Leefomgeving 2014’.
Hoewel het in Nederland prettig toeven is, zijn we niet voorbereid op de veranderingen die ons te wachten staan. Vooral op het gebied van energie en natuur is het huidige verandertempo ontoereikend om de langetermijnopgaven tijdig het hoofd te bieden. Dat stelt het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) in haar tweejaarlijkse Balans van de Leefomgeving.
De Balans heeft als motto: De toekomst is nu! Daarmee geeft het PBL aan dat voor verschillende langetermijnopgaven nu beleid nodig is om straks de doelen te kunnen halen. Met de huidige inspanningen komt Nederland er niet.
Kolen en gas
Zo gaat de overgang van vervuilende, fossiele energie naar schone energie niet snel genoeg. Het in 2013 door meer dan veertig organisaties afgesloten ‘Energieakkoord’ richt zich op de korte termijn (tot 2020). Omdat grote veranderingen veel tijd vragen, is het zaak om niet langer te wachten met een helder beleid dat focust op de langere termijn. Het kabinet doet er verstandig aan nu over ‘beleidsversnellers’ te gaan nadenken, aldus het PBL.
Onze economie draait nog steeds voor bijna 95 procent op kolen, olie en gas. “Ongekend hoog”, aldus PBL-directeur Maarten Hajer. Dat is “onwenselijk en niet houdbaar. Niet alleen omdat de CO2-uitstoot drastisch moet worden beperkt, maar ook omdat onze eigen gasvoorraad opraakt en we voor olie en gas afhankelijk blijven van veelal instabiele buitenlandse regimes.”
Om de uitstoot van broeikasgassen in Europa fors te beperken, moet het aandeel schone energie, bijvoorbeeld uit zon en wind, in Nederland vanaf 2020 per jaar 2 procentpunt groeien. “Dat percentage wordt tot op heden bij lange na niet gehaald. Hier ligt dus een enorme opgave”, aldus het rapport.
Teveel vlees
Ook op het gebied van voedsel zijn veranderingen noodzakelijk. Er is meer en beter voedsel beschikbaar dan ooit tevoren, maar mensen eten ongezonder. Nederlanders eten gemiddeld veel te veel eiwit en te weinig groenten, fruit en vis, en te veel calorieën en verzadigde vetten. “Deze verkeerde voedingsgewoonten veroorzaken niet alleen 5 tot 10 procent van de jaarlijkse ziektelast, maar vooral de productie van vlees en zuivel schaadt de biodiversiteit en draagt bij aan klimaatverandering”, aldus het PBL
Per persoon gooien wij ook nog eens 13 procent van de voedselaankopen weg. Hoog tijd, aldus het Planbureau, dat de overheid het nuttigen van gezonde en minder milieubelastende voeding gaat stimuleren.
Natuur Kan beter
Het verlies aan biodiversiteit is tot staan gebracht, maar de kwaliteit van de natuur als geheel is nog altijd matig. En de rivieren mogen schoon genoeg zijn om in te zwem men, maar veel wateren zijn niet schoon genoeg om te kunnen spre ken van een ecologisch verantwoor de toestand.
Transitiepijn
Volgens het planbureau is het nu zaak snel te komen tot een coherente strategie om de benodigde en door beleid en politiek gewenste systeemveranderingen door te voeren. “Zo’n transitie kost tijd, maar doet ook pijn. In bepaalde gevallen moeten bestaande structuren worden aangepast nog voordat hun economische levensduur is verstreken. Woningen, winkels of kantoren die onverkoopbaar blijven, varkens- of pluimveestallen die voor natuurverlies zorgen doordat ze op een ongunstige plek staan, kolencentrales die niet meer passen in een CO2-arm energiesysteem, windmolens in het landschap: allemaal vormen van onvermijdelijke transitiepijn.”
Lees ook:
De wereld veranderen doe je zo
(H)eerlijk leven zonder gehaktbal
Recente reacties