Deze zomer was er veel ophef over een Greenpeace-directeur die wekelijks per vliegtuig van zijn woonplaats in Luxemburg naar het hoofdkantoor in Amsterdam vloog. Tijdens haar bezoek aan Nederland vorige maand kreeg Naomi Klein steevast te horen: u waarschuwt tegen klimaatverandering, waarom vliegt u dan naar Europa om uw boek te promoten? En een journalist schreef onlangs verontwaardigd dat milieuorganisaties niet transparant zijn over de ecologische voetafdruk van hun directeuren. Want “als er op deze aarde mensen moeten rondlopen die niet meer dan hun stukje aarde gebruiken (…) dan moeten het wel de CEO’s van de milieuclubs zijn.”
Onzin! Uiteraard is het krankzinnig dat iemand wekelijks van Luxemburg naar Amsterdam vliegt. Maar dat geldt niet alleen voor een directeur van een milieuorganisatie. Dat geldt voor elke directeur, sterker nog, voor iedereen. Het probleem is dat vliegen vaak de snelste en zelfs goedkoopste optie is. Dát is krankzinnig.
Greenpeace had er daarom beter aan gedaan de ophef rond haar directeur aan te grijpen om het gehele Europese vervoersbeleid aan de kaak te stellen. Dat leidt er immers toe dat we massaal kúnnen vliegen. Nu is het resultaat dat hun directeur niet meer naar zijn werk vliegt, maar verder iedereen vrolijk blijft vliegen.
Hetzelfde geldt wanneer directeuren en milieu-activisten gevraagd wordt waarom hun ecologische voetafdruk het zogenaamde Eerlijk Aarde Aandeel overschrijdt. Dan moeten zij zich niet verontschuldigen, maar er op wijzen dat dit niet anders kan omdat onze kapitalistische maatschappij uitbuiting van mensen en uitputting van grondstoffen stimuleert. Dat er door 25 jaar neoliberale revolutie nog minder dan voorheen grenzen worden gesteld aan de vrije markteconomie. Dat het daardoor voor ‘westerlingen’ vrijwel onmogelijk is om een kleine ecologische voetafdruk te hebben. Dat ze dát willen veranderen en juist daarom milieuactivist zijn.
Als de journalist of andere vragensteller ook vindt dat onze voetafdruk te groot is en omlaag moet, is hij of zij van harte welkom dit te helpen bewerkstelligen. Niet door met behulp van talloze websites en apps de voetafdruk van producten te scannen en zo ‘verantwoorde’ keuzes te maken. Maar door als burgers ernaar te streven dat álle producten eerlijk en groen zijn, onafhankelijk van de ethische overtuigingen van de consument.
De milieubeweging is er niet om het goede voorbeeld te geven, maar om de wereld te veranderen. Het is geen kerk met morele voorschriften over hoe je behoort te leven, maar een maatschappelijke beweging gericht op structurele veranderingen. Helaas lijkt ze dat zelf ook weleens te vergeten.
Recente reacties