In actie tegen mijnbouw: Leonard Yav Zama

Leonard Yav Zama is voorzitter van IPDHOR, een Congolese mensenrechtenorganisatie. Hij wil dat mijnbedrijven schoner en veiliger produceren.

“In Lubudi, in het zuidoosten van de De­mocratische Republiek Congo, zit veel koper en kobalt in de grond. De bevolking profiteert daar niet van, er heerst extreme armoede en de werkloosheid is hoog. Tot 20 jaar geleden was er nog kleinschalige mijnbouw, maar de komst van grote bedrijven heeft alles veranderd. De grond en het water worden vervuild met chemisch afval, de lucht wordt vergiftigd met koolstofdioxide. Het resultaat? Miskramen, ademhalingspro­blemen, tumoren, onvruchtbaarheid, onvruchtbare grond en giftig water. En geen enkel mijnbouwbedrijf neemt zijn verantwoordelijkheid.”

Bewijs

“Zo werd de mijn bij de Kandorivier over­ genomen door de Chinese TFM Group. Zij gingen uitbreiden tot op minder dan 500 meter van een dorp. Meer dan 4 duizend families werden zonder compensatie van hun land gezet. Toen zij de mijn in 2023 weer opstartten, zagen we een explosie van gezondheidsproblemen. Vrouwen kregen spontane bloedingen, kinderen bloedneuzen, mensen hadden ademha­lingsproblemen. De vissen gingen dood waardoor de vissers werkloos werden. Maar TMF vroeg ons: ‘Hoe weet je dat het door ons komt? Hebben jullie bewijs?’

We gingen de vervuiling en ziektes documenteren en de media inschakelen. Uiteindelijk schaarden de burgemeester en gouverneur zich achter de zaak en werd er een klacht ingediend bij het openbaar ministerie. Dankzij alle media­-aandacht en de druk vanuit gemeenschap en overheid werd een veiligheidszone van 1.500 meter rond de mijn ingesteld. Dat is een stap voorwaarts, maar er is nog een lange weg te gaan.”

Grote kopers

“De echte macht ligt bij grote kopers in Europa, Japan en de VS. Automerken als BMW, Mercedes en Tesla zijn grootverbruikers van koper en kobalt. Zij kunnen eisen stellen aan de mijnbedrijven. Ik hoop dat als we hen bewust maken van de catastrofale gevolgen, zij de mijnreu­zen dwingen milieu­ en arbeidsregels na te leven. Westerse afnemers hebben een morele verplichting. De vraag naar schone technologie groeit. Ook de mensen in Lubudi hebben recht op een gezonde leefomgeving en eerlijke behandeling.”