5 doekjes voor het bloeden

Je kunt het gewoon laten stromen, zoals feministe Iris Verstappen deed. Ze liet haar menstruatiebloed de vrije loop en goot het bij de planten. Een actie tegen de heersende taboes (wat vies!) over ongesteldheid. Free bleeding biedt wellicht perspectieven om minder afval van tampons en maandverband te creëren. Maar hygiënisch is het niet, waarschuwen artsen. En hoe prettig is het om naast collega’s bloedend achter je bureau te zitten? Dit soort afwegingen maak je niet alleen op basis van rekensommetjes, het gaat er uiteindelijk om hoe comfortabel je je voelt down-under met je keuze. Vijf manieren onder de loep om het menstruatiebloed op te vangen.

Tampons

Tampons zijn met name populair in West-Europa en de Verenigde Staten. Daar gebruiken vrouwen in hun leven gemiddeld zo’n 10.000 tot 11.000 tampons. Sommigen zijn gemaakt van biokatoen, maar de meesten van viscose (houtpulp) met een synthetisch buitenlaagje. Het tampondraadje is gemaakt van synthetische vezels en katoen. Tamponproducenten gebruikten vroeger chloor voor het bleken, nu niet meer. Tampons worden ook verkocht met plastic inbrenghuls.
Voordelen: Tampons zijn gemakkelijk verkrijgbaar, hygiënisch, eenvoudig in gebruik plus handig om mee te nemen.
Nadelen: Er zijn vrouwen die het inbrengen als vervelend ervaren. In sommige landen ligt er een cultureel taboe op het gebruik van tampons.
Impact: Een vrouw gooit in haar leven gemiddeld ruim 60 kilo tampons weg. En daar komt het verpakkingsmateriaal en de eventuele inbrenghuls nog bij. Soms komt dit in de natuur terecht. Plastic inbrenghulzen zijn gevonden op het strand en in de buik van zeehonden.
In de reguliere katoenteelt worden chemische bestrijdingsmiddelen en/of genetisch gemodificeerde katoen gebruikt. Biotampons bevatten geen plastic en aan de katoenteelt komen geen chemische bestrijdingsmiddelen te pas. De biokatoenteelt vergt ook minder water, maar wel meer land.

Maandverband

12.000 maandverbandjes gebruikt een vrouw gemiddeld in haar leven. Maandverband bestaat meestal uit diverse plastic laagjes, cellulose en soms katoen. Ook bevat het superabsorberende polymeren (SAP), emulgators, geurstoffen, kleurpigment of hydraterende stoffen. Er is maandverband van biokatoen, met een laagje van biobased plastic. En er bestaat wasbaar maandverband van katoen, bamboe of polyester, vaak met een antileklaag van PUL, fleece of merinowol.
Voordelen: Maandverband is gemakkelijk verkrijgbaar. Het werkt hygiënisch en is eenvoudig in gebruik.
Nadelen: Wasbaar maandverband moet je na gebruik uitwassen en eventueel uitkoken. Bloedvlekken kunnen hardnekkig zijn, waardoor je meer zeepmiddelen en water gebruikt.
Impact: Een vrouw creëert ruim 90 kilo maandverbandafval in haar leven. Soms belandt het als zwerfafval in de natuur en draagt het bij aan de plastic soep. Wegwerpmaandverband zit verpakt in (bio)plastic en soms een kartonnen doosje. Maandverband van biokatoen met een biobased plastic laagje scoort beter op het klimaat (minder CO2-uitstoot) maar er is meer land nodig voor de teelt van biokatoen. Wasbaar maandverband kun je telkens opnieuw gebruiken: 5 tot 10 jaar lang. Dit creëert minder afval. Volgens Milieu Centraal is het daarom beter voor het milieu; ook als je het water- en energiegebruik van het wassen meetelt.

Menstruatiecup

De menstruatiecup is een flexibel kuipje van buigzaam materiaal, zoals rubber, TPE (Thermo Plastisch Elastomeer) of medische siliconen. Je gebruikt hem als tampon en kunt ’m tot 12 uur (!) achtereen dragen.
Voordelen: Eenmaal het juiste type gevonden en correct ingebracht, voel je de cup nauwelijks zitten, aldus ervaringsdeskundigen.
Nadelen: Na gebruik dien je het kuipje te steriliseren met kokendheet water. Er zijn hardere en zachtere cups, sommige vrouwen vinden het lastig om de juiste flexibiliteit te vinden. Ook het inbrengen vergt enige oefening.
Impact: Een menstruatiecup gaat zo’n 5 tot 10 jaar mee en creëert weinig afval. Het steriliseren kost energie en water.

Menstruatieslip

Onderbroeken die je menstruatiebloed absorberen, jawel, ze bestaan echt. Ze zijn meestal gemaakt van (bio)katoen, bamboe, nylon, elastaan (spandex), polyamide, lycra of micropolyester. Het kruis bestaat vaak uit bamboe, (bio)katoen, polyester of PUL. Je spoelt ze uit met koud water en draait ze mee met de was.
Voordelen: Afhankelijk van het materiaal, kan een menstruatieslip meer vocht opnemen dan een tampon.
Nadelen: Sommigen vinden het frisser om ‘m eerder te vervangen dan pas wanneer-ie vol zit. Bij hevige menstruatie adviseert men extra hulpmiddelen. Ook is het soms lastig om ‘m helemaal schoon te krijgen.
Impact: Je creëert nauwelijks afval. Om het slipje schoon te krijgen, gebruik je (warm) water en energie.

Menstruatiesponsje

Een stukje natuurlijke of synthetische spons dat je inbrengt en dat het bloed opvangt.
Voordelen: Je doet ongeveer een half jaar met een spons en wast hem schoon met warm water en zeep.
Nadelen: Omdat er geen touwtje zit aan de spons, kun je problemen krijgen met het verwijderen ervan. Dan dien je een arts te raadplegen.
Impact: Natuurlijke sponsjes bevatten geen chemicaliën en zijn biologisch afbreekbaar. De sponsjes groeien in zee en indien ze verantwoord geoogst worden, groeien ze vanzelf opnieuw aan. Je hebt minder afval, maar gebruikt water en energie voor het uitwassen.