Als we het milieu willen redden, moeten we praten over overbevolking, zegt de Australische ethicus Peter Singer. Zowel de leden van Milieudefensie als die van de Britse Friends of the Earth zetten het onderwerp al op de agenda. Is het tijd voor een debat over de klimaatimpact van bevolkingsgroei?
‘Baby’s maken is het mooiste wat er is, maar elk kind dat niet geboren wordt, scheelt jou als potentiële ouder 58,6 ton CO2-equivalent per jaar. Wat vinden jullie: mag je als westers persoon met westerse klimaatvoetafdruk, een tweede kind?’ Met deze tweet legde de ASN Bank dit voorjaar een bommetje onder een explosief debat: dat over bevolkingsgroei.
‘Waar bemoeit deze bank zich mee’, vraagt een verontwaardigde twitteraar zich af. ‘Wie geen kinderen meer krijgt, sterft uit’. Een ander noemt de tweet racistisch, ‘omdat die alleen westerse mensen oproept het bij één kind te laten’. En GeenStijl klapt daar overheen met een artikel getiteld ‘Blanken mogen niet meer neuqen’.
De besparing die ASN noemt, komt uit een Zweeds onderzoek. Het is een optelsom van de helft van de uitstoot van het kind en een percentage van al diens nakomelingen, verdeeld over de levensjaren van de ouder. Ter vergelijking: autoloos leven scheelt 2,4 ton per jaar, elke niet-genomen internationale vlucht 1,6 ton en een plantaardig dieet 0,8 ton.
Campagne voeren op bevolkingsgroei zie je milieuorganisaties niet zomaar doen. Maar is het met zulke cijfers toch tijd voor een debat? Een gesprek met milieuorganisaties in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Oeganda en Nigeria.
Motie overbevolking
De Werkgroep Voetafdruk Nederland (WVN) is verheugd dat bevolkingsgroei in het klimaatdebat betrokken wordt. Eind 2017 nam de ledenvergadering van Milieudefensie op hun initiatief de ‘Actuele motie over bevolking’ aan. Daarin staat: ‘de groei van de wereldbevolking in combinatie met de mondiale voetafdruk zijn cruciale factoren waardoor de aarde ernstig overbelast wordt’. De leden verzoeken het bestuur een debat te starten over beleidsmaatregelen die vrijwillige geboortebeperking stimuleren.
“Ik ben blij dat Milieudefensie dit cruciale onderwerp nu eindelijk op de agenda heeft”, zegt Quintijn Hoogenboom, een van de initiatiefnemers. Hij vindt het belangrijk dat wat hij ‘het taboe’ hierop noemt binnen de organisatie wordt opgeheven. “Bevolkingsdruk is per definitie druk op milieu.”
De Werkgroep lijkt de wind voorzichtig mee te hebben. Een bont gezelschap aan bekendheden – waaronder wetenschapper Jane Goodall, bioloog Sir David Attenborough, racer Leilani Münter, schrijver Jonathan Franzen en de Nederlandse kunstenares Tinkebell – roerde zich recent in het debat. Ook de ethicus Peter Singer, bekend van zijn ideeën over effectief altruïsme, gaat de wereld over met een betoog over het doorbreken van ‘bevolkingsgroei-taboes’. Afgelopen juni stond hij bij de Radboud Universiteit op het podium met één boodschap: “Praten over overbevolking is de enige manier om honger de wereld uit te helpen en klimaatverandering tegen te gaan.” Voor Singer is vooral de morele benadering van armoedebestrijding belangrijk. Kunnen alle mensen die erbij komen wel op een menswaardig bestaan rekenen?
Met al die aandacht is het niet gek dat de leden het onderwerp aankaarten, vindt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. Pols: “Klassiek bereken je milieu-impact natuurlijk als: het aantal mensen vermenigvuldigd met hun consumptie.” Maar is het onderwerp in eerdere jaren onder het tapijt geschoven? “Nee, dat vind ik absoluut niet.” Bevolkingsgroei, zegt Pols, is een gevoelig en complex thema, dat ingrijpt op het meest intieme aspect van het leven van mensen: voortplanting. “Dan moeten we niet als een olifant door een porseleinkast heen.” Pols wil het thema nu eerst voorzichtig samen met de leden verkennen.
Herverdeling
‘De lijst Duurzame Ontwikkelingsdoelen bestaat uit zeventien door de VN opgestelde doelstellingen, met samen 169 speerpunten’, zei Singer in een interview met Trouw. ‘En niet eentje gaat over de omvang van de mondiale bevolking. Dat vind ik opmerkelijk.’ Een groeiende bevolking, zoveel zeggen de Verenigde Naties wel, zet ons ecosysteem onder druk.
Maar welk deel van de wereldbevolking is daar eigenlijk verantwoordelijk voor? Een baby meer in Nederland heeft een andere impact dan een in Nigeria, India of Rusland. ‘De rijkste 10 procent van de wereld veroorzaakt 45 procent van de CO2-uitstoot’, aldus econoom Kate Raworth. Sterker nog, zegt Thomas Piketty: ‘De rijkste 1 procent stoot net zoveel uit als de armste 50 procent’.
Precies die vraag maakt het zo moeilijk om over dit onderwerp te praten, vindt Pols: “Het is een debat waarin heel veel groepen iets van een andere groep vinden: mannen over vrouwen, ouderen over jongeren, Europeanen over Afrikanen, mensen met kinderen over mensen zonder kinderen, autochtone Nederlanders over immigranten. En andersom.” En soms wordt er juist helemaal niet over gepraat.
Babyboom
“Onze bevolkingsexplosie is een van de grootste milieu-uitdagingen hier in Oeganda”, zegt David Kureeba, coördinator bij de Oegandese partnerorganisatie van Friends of the Earth, NAPE (National Association of Professional Environmentalists). Oegandezen behoren tot een van de snelst groeiende bevolkingen ter wereld: van 44 miljoen inwoners nu naar een geschatte 100 miljoen in 2050. “Al deze mensen hebben straks voedsel en land nodig”, zegt Kureeba. Oeganda’s natuur betaalt daar volgens hem de ecologische prijs voor. Maar er is in Oeganda weinig ruimte om het hierover te hebben, zeker bij de overheid. “Een groeiende bevolking wordt hier gezien als een teken van welvaart en een kans op ontwikkeling – niet als een uitdaging.” Kureeba zou graag zien dat er meer gesproken kon worden over kleinere gezinnen. “Vrouwen en hun stem in familieplanning zijn daarbij heel belangrijk.”
Vrouwenrechten
Kureeba is niet de enige die de sleutel in dit debat bij de vrouw legt. Ook Friends of the Earth UK benadrukt: ‘als vrouwenrechten toenemen, dan neemt bevolkingsgroei af’. En dat is dan gekoppeld aan milieu-impact? “Ja”, zegt Mike Childs, strategisch projectleider bij FoE UK. “Als organisatie richtten wij ons vroeger vooral op overconsumptie als de belangrijkste driver van klimaatverandering, maar nu kijken we ook naar bevolkingsgroei.” En net als in Nederland roert ook de Britse achterban zich. Childs: “Daar kregen wij van terug dat ze het onderwerp op de agenda willen. Een tweede reden is dat het inmiddels onderdeel is geworden van het publieke debat hier in Groot-Brittannië.”
Dat wil niet zeggen, benadrukt Childs, dat het makkelijk is gegaan. Een deel van de mensen die het bevolkingsgroei-debat voortstuwt, doet dat vanuit anti-immigratie ideeën. “En dat past natuurlijk niet bij onze waarden.” Daarom riep FoE UK de hulp in van een organisatie die het onderwerp vanuit een vrouwenrechtenbenadering aanvliegt. Dat is ook in Europa heel belangrijk, zegt Childs. “Kijk maar naar Ierland, daar hebben we net een abortusdebat gehad. We zijn echt niet perfect als het gaat om reproductieve rechten.”
Belangrijk is, voegt Kureeba toe, dat mensen voelen dat ze eigenaarschap over het onderwerp hebben. “Het is niet iets dat je op kunt leggen.”
Met emancipatie als uitgangspunt, blijft iedereen graag zover mogelijk weg van het schrikbeeld van de verplichte éénkindpolitiek.
Karin Nansen, voorzitter van Friends of the Earth International, waarschuwt voor het idee vrouwen rechten te geven omdat dat beter is voor het milieu. “Vrouwen verdienen rechten omdat ze rechten verdienen”, zegt ze resoluut. “Genderongelijkheid en een kapitalistische economie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit systeem buit de Aarde en mensen uit en drijft op de gratis arbeid van vrouwen. Als we vrouwenrechten niet zien als onderdeel van noodzakelijke systeemverandering, loop je het gevaar dat de verantwoordelijkheid voor het oplossen van het klimaatprobleem terechtkomt bij het individu, bij vrouwen en arme mensen. Terwijl het kapitalistische systeem door blijft draaien en er uiteindelijk niks verandert.”
Scheve voetafdruk
In Nigeria ziet Godwin Ojo, directeur van ERA (FoE Nigeria), al een voorzichtige omslag in kinderaantallen. “Het wordt steeds moeilijker om grote families te onderhouden.” Mensen kiezen daarom vaker voor iets kleinere gezinnen – met maximaal drie of vier kinderen. “Ze zijn op zoek naar meer levenskwaliteit.” Ook speelt verbeterde gezondheidszorg een rol: betere toegang tot zorg en minder babysterfte leidt tot de geboorte van minder kinderen.
Wat vindt hij van het veelgehoorde argument dat in veel Afrikaanse landen mensen voor grote gezinnen kiezen om in hun oude dag te voorzien? Ojo moet een beetje lachen. “Ik weet waar dat op doelt hoor, maar dat is inmiddels wel een verouderd concept.”
Klimaatverandering en de erdoor veroorzaakte schaarste en conflicten houden mensen hier wel bezig, zegt hij. Door een oprukkende woestijn lopen watervoorraden en graslanden gevaar. “Er zijn hevige clashes tussen herders op zoek naar graasland en boeren.”
Maar het is niet alleen een kwestie van meer of minder mensen, benadrukt Ojo. Het gaat vooral om de verdeling van middelen. “Vergeleken met een Nederlander heeft een Nigeriaan veel minder middelen tot zijn beschikking en een veel lagere consumptie.” Willen we dit in balans brengen, dan moeten we werken aan herverdeling. “Maar dan zonder dat we in Nigeria overgaan op overconsumptie.”
Nansen ziet die wereldwijde dynamiek op lokaal niveau terug. De problemen waar mensen nú mee te maken hebben, zegt Nansen, worden niet allereerst veroorzaakt door te grote kinderaantallen. “70 procent van de wereldbevolking wordt gevoed door kleinschalige boeren, herders en vissers. Daarvoor gebruiken zij minder dan een kwart van de landbouwgrond en slechts een tiende van de fossiele brandstof die grootschalige landbouw gebruikt. En ze doen dat zonder de Aarde uit te putten. Schaarste ontstaat door landroof en het vernietigen van natuurlijke hulpbronnen.”
Grootverbruikers
De ongelijke voetafdruk waar Ojo en Nansen op doelen, wordt scherp geïllustreerd door het Global Footprint Network. Deze organisatie berekent de zogenaamde ecologische biocapaciteit die ieder mens in een bepaald land tot zijn of haar beschikking heeft. Een Nederlander bijvoorbeeld heeft een biocapaciteit van 0,9 hectare per persoon; dat is de biocapaciteit van het land gedeeld door het aantal inwoners. De voetafdruk van een Nederlander is echter 5,9 hectare. We verbruiken per persoon dus 6,5 keer meer dan er binnen de landsgrenzen beschikbaar is.
Ter vergelijking: gemiddeld heeft iedere wereldburger 1,7 hectare. Binnen landsgrenzen heeft een Nigeriaan 0,7 hectare beschikbaar en verbruikt er 1,1; een Braziliaan heeft 8,9 beschikbaar maar verbruikt 3,4 hectare; en een Noord-Amerikaan laat met 8,4 hectare de grootste absolute voetafdruk achter, bij een biocapaciteit van 3,6.
De grootverbruikers zullen dus moeten inbinden. Maar volgens Voetafdruk Nederland gaan we het ‘met herverdeling alleen’ niet redden. Want het totaal betreft ook de afdruk van een complexe maatschappij met wegen, dijken, een leger en energiecentrales. “Dat ontmantel en verduurzaam je niet zomaar even.”
Milieubewuste kinderen baren
Als we klimaatverandering willen bestrijden zou het beter zijn, zegt Singer in Trouw, wanneer er minder Noord-Amerikanen zouden komen. In Amerika groeit de bevolking deze eeuw met meer dan een derde. ‘En zij stoten veel meer broeikasgassen uit dan de 600 miljoen Nigerianen die er nog bijkomen.’
Ook volgens Hoogenboom helpt een lagere bevolkingsdruk in westerse landen pas echt: “Wij Nederlanders hebben niet alleen een vijf keer grotere voetafdruk dan een Nigeriaan, we gebruiken ook ruim vijf keer zoveel als onze eigen biocapaciteit. Richt je dus eerst op geboortebeperking hier in Nederland, voordat je tegen anderen zegt dat ze minder kinderen moeten krijgen. Wij zeggen: één kind zou het beste zijn en kinderloosheid is geen probleem.”
Nansen pleit voor systeemverandering. “Dit kun je niet echt vatten in rekensommen”, stelt ze. “Wat we moeten doen is: omschakelen naar een rechtvaardiger samenleving. We hebben nú een verdelingsprobleem. De oplossing is het opbouwen van de macht en zelfbeschikking van gemeenschappen.” Een bevolking kan niet oneindig groeien, beaamt Nansen. “Maar we weten niet exact hoeveel mensen de Aarde kan dragen. Friends of the Earth International bestrijdt het idee dat we terug zouden moeten naar een veel kleiner aantal mensen.”
Dat leden aan milieuorganisaties vragen om overbevolking op de agenda te zetten, wil Nansen niet negeren. Ook niet als dat lastige gesprekken oplevert. “We moeten het hier open met onze leden over hebben. Hoe zien zij de inrichting van de toekomstige samenleving voor zich?”
Singer laat op zijn beurt zien dat een benadering vanuit moraliteit gemakkelijk kan ontsporen. Want als bezorgde mensen zélf niet aan kinderen beginnen, kan dat juist slecht uitpakken, redeneert hij. ‘Juist jonge mensen die zich zorgen maken om bevolkingsgroei moedig ik aan om twee kinderen te krijgen. Die ze vervolgens proberen verantwoordelijkheid aan te leren voor hun CO2-uitstoot en de planeet’, luidt zijn – verder niet onderbouwde – gedachteoefening.
Het is een mooi voorbeeld van Pols’ eerdere constatering dat in het bevolkingsgroeidebat ‘heel veel groepen iets van een andere groep vinden en andersom’. En daarbij schieten al die meningen nogal eens uit de bocht.
‘Alleen milieubewuste ouders toestaan om kinderen op de wereld te zetten. Wat denken jullie?’ Zo’n tweet zou het internet zomaar opnieuw tot ontploffing kunnen brengen.
Jacob boon zegt
Als er teveel mensen komen
Komt er gegarandeerd spanningen over voedsel en levens ruimte
En het ergste armoe
Willemijn zegt
Het is een lastige kwestie hoor. Want inderdaad, een Nederlander heeft een relatief grote milieufootprint. Maar het kindertal ligt hier al best laag, ca 1,6 kinderen per vrouw, dat is veel lager dan het vervangingscijfer van 2,2. We zijn dus al aan het krimpen, nog sterker krimpen en we sterven inderdaad op termijn uit. Zou de wereld daar nou beter van worden, geen Nederlanders?
Dit is globaal gezien altijd zo: landen met hoger kindertal hebben een lage footprint per persoon, landen met weinig kinderen een hoge.
Ik denk dat vervanging van vervuilende technologie bijvoorbeeld op milieugebied meer oplevert dan bevolkingspolitiek.
Cas Tuyn zegt
Ik ben nog van de generatie die het liedje “16 miljoen mensen” meemaakten, inmiddels zitten we op 17 miljoen dus ondanks het lage geboortecijfer van nederlandse vrouwen is er toch 1 miljoen mensen bijgekomen.
Zonder meteen te vervallen in populistische opmerkingen moet je wel vaststellen dat asielzoekers, expats, seizoenarbeiders uit oost Europa en grote kinderaantallen onder allochtonen (ook SGP-ers trouwens) verantwoordelijk zijn voor die groei.
Van uitsterven is dus geen sprake, wel van ‘homeopathische verdunning’ van de autotchtone bevolking. Wie dit een probleem vindt moet eens kijken naar de geschiedenis van nederland, al eeuwenlang is er import van buitenlanders, en die hebben ons oerhollandse gerechten als aardappelen (uit zuid-amerika), nasi, pizza, shoarma en couscous opgeleverd. Na enkele generaties zijn die import volledig opgegaan in de nederlandse bevolking en herken je alleen nog aan hun achternaam een franse, duitse, spaanse of indonesische origine. Alleen zien we dat er de laatste tijd wel bevolkingsgroepen zijn die zich afzetten tegen onze maatschappij, normen en waarden.
Er is dus wel degelijk bevolkingspolitiek nodig. Geen grote gezinnen meer. Geen economische asieltoeristen, maar wel werknemers uit het buitenland die de vacatures kunnen vervullen die er nu zijn. Meer inzetten op integratie, vrouwenrechten en nederlandse waarden, dan worden die mensen ook nederlands in hun kinderaantallen per vrouw.
Hopelijk blijft ons de 18 miljoen nederlanders bespaard. Zakken naar 16 miljoen zou ook geen probleem zijn. Nederland leeft ecologisch gezien ver boven haar stand.
Richard Lassche zegt
16 miljoen mensen? Dat liedje ging toch echt over 15 miljoen mensen. 🙂
Kun je nagaan hoe hard het gaat…
Jop zegt
Blijkbaar is dit onderwerp gevoelig.
Zomaar een simpel voorbeeld:
“Als er veel konijnen zijn dan krijg je vanzelf ook meer vossen, want er is genoeg eten. En dan heb je vanzelf weer minder konijnen want er zijn meer vossen die moeten eten. Daarna zijn er vanzelf minder vossen want er is te weinig eten. Zo blijft het in evenwicht.”
De mens is te slim en kan zichzelf te goed in leven houden. We moeten ook slim genoeg zijn om ervoor te zorgen dat de aarde in balans blijft.
Ik heb bewust maar 1 kind.
Het leven wordt trouwens niet leuker nu er meer mensen zijn. Wat is nu het voordeel van al die mensen?
Dick zegt
Ik ben blij dat het op de agenda staat!
Er zijn inderdaad heel veel invalshoeken.
Een paar punten wil ik noemen.
– Ergens ligt een evenwicht in de hoeveelheid mensen die de aarde kan huisvesten.
– Als we de oplossing voor schone energie vinden gaan we dan naar oneindig aantal mensen?
– of worden we net zo slim als de beesten in de natuur, dat we naar evenwicht gaan tussen natuur dier en mens en dan in die volgorde.
– als we dit nu niet bespreekbaar maken zou het zo maar kunnen zijn dat de kleinkinderen geen mens waardig bestaan meer hebben.
kortom het kan in iedergeval geen kwaad dat de bewustwording op dit punt verhoogt wordt.
Hans Erik Hazelhorst zegt
Ja, een evenwicht… Maar waar? Hans Rosling becijferde dat de groei zal afvlakken naar 11 miljard. Gebaseerd op huidige bevolkingsaantallen, trends in bevolkingsgroei (gemeten, dus geen wishful thinking) en historische ontwikkelingen.
Natuurlijk passen we met 11miljard op de aarde, maar ten koste van wat? We moeten dus proberen de zaak niet op zijn beloop te laten maar de trend actief om te buigen. En dan moeten we trouwens sowieso dicht bij huis beginnen met het goede voorbeeld. Dus a.u.b geen stimulering van bevolkingsgroei meer.
Henry van Raaij zegt
Mee eens. Dus afschaffen die kinderbijslag, wat een subsidie is voor het produceren van nieuwe mensen. Als we echt willen dat de vervuiler betaalt moet er kinderbelasting worden geheven.
Cas Tuyn zegt
Fijn dat dit eindelijk bespreekbaar wordt. In Nederland krijgen we inmiddels gemiddeld al minder dan 2 kinderen per vrouw, dus je zou denken dat we achterover kunnen liggen, maar dat gemiddelde is erg ongelijk verdeeld onder bevolkingsgroepen. Zelfs Jesse Klaver van Groen-Links maakt een derde kind, hoe groen is dat? Ik heb zelf 1 dochter, goed he?
Belangrijk is wel dit onderwerp neutraal en zonder discriminatie aan te pakken:
– Stop met kinderbijslag na het 2e kind in Nederland, Europa en de wereld.
– in het artikel staat dat een nigeriaan 1/5e ecologische voetafdruk heeft als een nederlander, maar als die nigeriaan met een bootje naar nederland komt nemen hij en zijn gezin binnen no time de nederlandse ecologische voetafdruk over (wat ik hem van harte gun), dus max 2 kinderen geldt voor iedereen op aarde waar je ook woont, en welke huidskleur of religie je ook hebt. Ook in Nigeria komt er voedseltekort als de bevolking zich daar maar blijftvermenigvuldigen.
– vooral in landen met beperkte vrouwenrechten zijn vrouwen broedmachines, zodra ze toegang krijgen tot scholing en voorbehoedsmiddelen krijgen ze later kinderen en minder kinderen.
– en als laatste nog een grapje: Maak Netflix goedkoper, we kennen allemaal de geboortegolf die volgt als er ergens de stroom uitvalt en mensen geen tv meer kunnen kijken.
Hans Erik Hazelhorst zegt
Goed artikel! Overbevolking is de olifant in de kamer. In een Ted lezing legt Hans Rosling (demograaf, helaas overleden) ‘geruststellend’ uit dat de bevolking niet oneindig doorgroeit. Met name in Azië is de groei al sterk aan het afzwakken. Heeft te maken met welvaartsgroei en emancipatie.
Het slechte nieuws is, dat de 14 miljard van dat plafond natuurlijk veel teveel is.
Conclusie: we kunnen niet wachten tot de natuur zijn werk doet.
Kijk je dan naar de huidige voetafdruk van westerse landen vs ‘ontwikkelingslanden’, dan lijkt een constructieve insteek deze: gelijk oversteken. Dus: wij doen vooral heel veel aan schonere energie, minder nutteloze consumptie, eerlijke handel, maar dat moet dan ook op korte termijn leiden tot een vermindering van de bevolkingsdruk.
Anders is het dweilen met de kraan open.
R van Driel zegt
Gewaagd artikel, en heel moedig. De doorgaande groei van de overbevolking is de grootste oorzaak van de milieu problematiek. De scheve verhoudingen tussen de ,,armere” landen en het rijke Westen is schrijnend, maar wordt stevig in stand gehouden. Het economisch model, nu gebaseerd op oneindige groei (niet vol te houden) vereist een ander model, b.v. de Donut economie. Dus grenzen aan groei en respect voor het milieu. Dat is de grote blokkade, want wie in het Westen is bereid daar voor te gaan?
Er zal dan toch echt een andere politieke wind moeten gaan waaien, en niet de milieu lasten alleen bij de burger leggen, de GMO moeten ook aan de bak, verplicht, zonder vertraging tactieken aan de klimaat tafels.
Doranne zegt
prima dat jullie dit onderwerp op de agenda zetten. Ik zelf ben een grote voorstander van een overheid die het krijgen van maximaal twee kinderen per vrouw/man actief propageert. Ik zie iedere dag de gevolgen van de toenemende vraag naar woningen om mij heen. Voor die woningen zijn bouwmaterialen nodig, zand etc. Bomen verdwijnen waar huizen verschijnen. Dus doe mij maar minder mensen, minder huizen, minder vervuiling en meer ruimte voor de natuur.
Pleccema zegt
Ik snap niet waarom dit zo’n taboe is. Het lijkt me nogal wiedes dat hoe meer mensen erbij komen, hoe meer schade er zal zijn aan de aarde, milieu, natuur en biodiversiteit, hoe minder grondstoffen er zijn, hoe minder ruimte er is per persoon en hoe slechter die mensen het gemiddeld daardoor zullen hebben. Dus zelfs al doe je het puur uit egocentrisme, dan nog is het aan te raden de bevolkingsgroei af te remmen en het liefst te stoppen of zelfs om te keren.
Er wordt wel vaak een denkfout gemaakt in deze discussie en dat is dat de westerse footprint zoveel malen groter is dan een niet-westerse (om het even simpel te stellen). Dat klopt natuurlijk wel, maar als middel tegen bevolkingsgroei wordt vervolgens verhoging van de gezondheid, opleidingsniveau, vrouwenrechten, welvaart, etc. genoemd. Met andere woorden: hoe meer een samenleving “westers” wordt, hoe lager het geboortecijfer. Maar dan wordt ineens wel vergeten dat die westerse leefwijze nu juist het grondprobleem is. Met andere woorden: om de footprint vd mensheid te verkleinen (of in elk geval minder hard te laten groeien), zou moeten worden ingezet op zowel het verkleinen vd footprint van westerse mensen, en op het vergroten van de welvaart van niet-westerse mensen die dan juist zelf ook een grotere footprint krijgen.
Mijns insziens zou juist groot ingezet moeten worden op het tegengaan van de grote bevolkingsgroei in niet-westerse landen, want hun footprint is nu nog relatief klein, maar zal steeds groter worden naarmate hun welvaartsniveau stijgt. Al die arme lieden die er nu geboren gaan worden hebben over enkele decennia een heel andere leefwijze met een veel grotere footprint dan nu als hun welvaart blijft stijgen. Dat wordt de druppel die de emmer gaat doen overlopen. Ik voorspel rampen, oorlogen en massa-migratie de komende honderd jaar als er geen rigoreuze maatregelen worden genomen.
De “zachte weg” van het tegengaan van bevolkingsgroei dmv vergroting van de welvaart zal volgens mijj contraproductief zijn en lang niet genoeg om de aarde te redden. Alleen actieve ontmoediging van het krijgen van meer dan 1 kind zal het tij kunnen doen keren. Een taak voor politieke en religieuze leiders, samen met GGO’s en de VN.
Rosa zegt
Wat een goed artikel! Ik hoop dat we het hier veel over kunnen gaan hebben en dat veel mensen dit artikel met elkaar gaan delen!
Jan Willem zegt
Op zich goed dat de overbevolking hier als belangrijke oorzaak voor de milieu problematiek wordt aangewezen. Toch mist hier m.i. het gevoel van urgentie en enorme consequenties op lange termijn van de milieuproblemen. De volle omvang en samenhang wordt vaak niet gezien. We zijn op meerdere vlakken de aarde aan het stukmaken en gevolgen worden vaak weer oorzaken voor nieuwe problemen. Om er een paar te noemen: we vernietigen bossen, vissen de zeeën leeg (waardoor dus ook minder voedsel dat niet geproduceerd hoef te worden), vervuilen haar, moeten steeds meer produceren voor steeds meer mensen waardoor het klimaat verandert (ook veroorzaakt door het vernietigen van bossen), flora en fauna sterft uit waardoor het ecosysteem uit balans raakt met alle gevaren van dien voor voedsel, ziekten ed. Opwarming van het klimaat heeft een zelf versterkend effect (zonlicht wordt meer opgenomen, methaan kan in grote hoeveelheden ontsnappen en woestijnen groeien waardoor minder flora en daarmee opnamecapaciteit van koolstof). Ik denk dat we niet meer de luxe hebben om zachte maatregelen te nemen of alleen met technische middelen de problemen te bestrijden. Technische oplossingen en milieumaatregelen helpen wel iets maar ik denk dat we realistisch moeten zijn en moeten constateren dat dit niet zomaar alle problemen oplost. Misschien dat dit in een aantal westerse landen werkt maar het grootste deel van de wereld leidt onder corruptie, armoede en verslavingsproblematiek en zij zullen dit niet als prioriteit zien. Alleen het bewustzijn dat de wereldbevolking moet krimpen en drastische maatregelen op dat vlak zou ertoe kunnen leiden dat rampen voorkomen kunnen worden die milioenen (of miljarden) mensen (op termijn) het leven gaan kosten. Bevolkingspolitiek lijkt mij een veel betere optie dan door rampen te moeten sterven. Zijn wij ons echt bewust van de verantwoordelijkheid die we hebben voor de volgende generaties? Bevolkingspolitiek is m.i. zowel in de ontwikkelde als in de niet ontwikkelde landen nodig. In de ontwikkelde landen omdat de voetafdruk daar veel hoger is en in de niet ontwikkelde landen omdat daar de grootste bevolkingsaanwas is en de voetafdruk daar aan het groeien is. Ik realiseer mij dat bevolkingspolitiek geen leuk onderwerp is maar hoop dat we nu in gaan zien dat dit de minst pijnlijke eenvoudige en effectieve oplossing is om iets te veranderen.
Renee zegt
Sorry mensen fact check; jullie nemen de klimaat problematiek en overbevolking als doem scenario voor wat? En door wie wordt dat doem scenario nu eigenlijk geschetst? Hebben jullie last van teveel mensen in je omgeving? Hebben jullie een klimaat gerelateerde ziekte? Even ter illustratie; 7 miljard mensen op aarde. Zet ieder mens op 1 m2 en je hebt een gebied ter grootte van de provincies(?!) Limburg en Noord Brabant bij elkaar. Er is dan verder geen enkels mens meer op aarde buiten dit minigebied! COME ON PEOPLE! We leggen elkaar maffe regels op over hoe te eten, hoe te reizen, hoe voort te planten, hoe ons enige leven wat we hier hebben op aarde in te vullen?! Laten we elkaar of in die zin mensen die het ECHT slecht hebben NU op DIT moment helpen, meisjesbesnijdenis en bruidroof stoppen. Kinder en dierenmishandeling stoppen. Eenzame ouderen of zieke kinderen een leuke dag bezorgen. Doe iets waar een ander persoon echt iets aan heeft in DIT leven. Neem je eigen verantwoordelijkheden en wees gelukkig. Misschien worden we morgen door een komeet geraakt. Misschien word je morgen niet meer wakker. Misschien ontstaat er een klimaatramp. Misschien…
Janna Kodde zegt
Nederland moet pro-natalistisch beleid opschorten tot het klimaatprobleem is opgelost. Wereldwijd alle anticonceptiva en veilige abortus gratis maken, OP BASIS V ZELFBESCHIKKINGSRECHT. Dus niet zoals Bill Gates doet met opgedrongen methodes. Inkomensafhankelijke kinderbijslag(voor niemand meer dan nu en voor rijken echt fors minder.) Onderwijs en zorg meer in investeren wereldwijd. Ophouden met vergrijzing als probleem te benaderen en kappen met het discrimineren van ouderen. Milieuvriendelijk gedrag(zwerfvuil rapen, zonder auto leven, laag energieverbruik, tuin die meer dan 60%groen is) belonen met gratis studiemogelijkheden voor alle leeftijden.
Janna Kodde zegt
Dat idee dat milieuvriendelijke mensen er wel goed aan doen zich te vermenigvuldigen is onzin. Dat je zelf vegan bent, geen vliegreisjes boekt en aan Greenpeace doneert, wil niet zeggen dat jouw kind die lifestyle overneemt. Het is ook niet kindvriendelijk dat ouders hun kinderen belasten met de opdracht te redden wat wij verziekt hebben. De meeste kinderen hebben op volwassen leeftijd niet de opvattingen van hun ouders.