Hoe bizar: een snelweg die toeristen naar zuidwest-Bulgarije moet lokken, dreigt de fantastische natuur in de Kresna-kloof om zeep te helpen waarvoor vakantiegangers juist die kant op reizen.
Het zijn maar 16.000 hectares – maar wel hele kostbare. De Kresna-kloof in zuidwest-Bulgarije is een hotspot van biodiversiteit; niet voor niets maakt ze deel uit van Europa’s Natura 2000 netwerk. In deze krap 18 kilometer lange scheur in de aarde met hellingen die vanaf de rivier de Struma steil naar de hemel reiken, zwerven endemische beschermde dieren rond als otters, schildpadden, de luipaardslang en zeventien soorten vleermuizen. Op kolommen opstijgende warme lucht zweven steenarenden, vale gieren en slechtvalken. Een vierkante kilometer herbergt 122 vlindersoorten. Beren, wolven en jakhalzen migreren via de Kresna-kloof op en neer tussen de zuidelijke Balkan en het noordelijke Middellandse Zeegebied. En er wonen 3 duizend mensen.
Die mensen proberen al sinds 1997, gesteund door lokale en internationale milieu-ngo’s en wetenschappers, te voorkomen dat de kloof het decor wordt van een snelweg. De geplande weg is onderdeel van de Trans European Corridor N4 Sofia-Athene en gaat uiteraard vergezeld van bruggen, viaducten, tunnels, betonnen versterkingsmuren en verstevigde hellingen. De bewoners zijn niet alleen bang dat de biodiversiteit naar de knoppen gaat, maar ook voor verlies van landbouwgrond, voor luchtvervuiling en het teloorgaan van de stilte en rust die de kloof voor toeristen zo aantrekkelijk maakt. Het verzet resulteerde in 2007, na interventie van de Europese Commissie en de Bern Conventie, in een nieuwe milieueffect rapportage, waarna alle betrokken partijen het eens werden over een route die de Kresna-kloof zou mijden, onder andere met behulp van een lange ondertunneling.
De weg moet uiteindelijk Duitsland met Griekenland verbinden en de belangen die daarmee gepaard gaan – denk aan handel, transport, toerisme – zijn zo groot dat de EU er € 673 miljoen voor over heeft – op voorwaarde dat die ondertunneling er komt.
En daar wringt anno 2016 de schoen. Want nu de aansluitende stukken van de snelweg ten noorden en zuiden van de kloof elkaar naderen, hoort men steeds vaker Bulgaarse officials zeggen dat ondertunneling onbetaalbaar en onmogelijk is. Er is ook een rapport in voorbereiding dat wijst op ernstige gevaren van tunnels voor aardbevingen, uraniumstraling in de bodem en grondwateruitputting.
Dit is precies de ontwikkeling waarvoor CEE Bankwatch, een bij het verzet betrokken ngo, al in 2010 waarschuwde. CEE Bankwatch houdt in Centraal en Oost-Europa de activiteiten van internationale financiële instituties in de gaten, en spoort hen aan te investeren in klimaatvriendelijke projecten die niet alleen economische groei beogen maar ook de samenleving duurzaam ten goede komen. De groep probeert nu te voorkomen dat in Bulgarije met Europees geld een milieumisdaad wordt begaan.
Tot dusverre heeft de Europese Commissie zich niet duidelijk uitgesproken. Volgens The Guardian zei een Europese official: “Sommige wegen zijn belangrijker dan andere, en deze heeft strategisch belang vanwege de corridor van Duitsland door Bulgarije naar Griekenland en Cyprus. Het is de ruggengraat van wat we met Bulgarije willen bereiken. Voor ons is dat belangrijk. Maar schildpadden zijn ook belangrijk.” Mogen die het winnen van de gemotoriseerde hazen.
Recente reacties