Men neme wat kaas, wat brood en eventueel wat ham. Even het tosti-ijzer in, et voilá: een overheerlijke tosti. Tien minuutjes werk, een kind kan de was doen. Toch? De Tostifabriek wilde laten zien hoeveel bloed, zweet en tranen er aan die simpele basisingrediënten voorafgaan.
Dertien jonge kunstenaars en een legertje vrijwilligers hebben zeven maanden lang keihard gezwoegd in een (zelfgebouwde) levende installatie middenin Amsterdam: een graanveld, twee verblijven voor twee varkens en drie koeien en een ruimte die fungeerde als toonbank, keuken en kaasmakerij.
Loeien
Het is niet onopgemerkt gebleven. Het begon met de komst van koe Els naar het voormalige Stork-terrein in Amsterdam-Oost. Els had verdriet – haar kalf was niet meegekomen. Dat uitte ze door te loeien. Dag en nacht lang. Want koeien slapen maar twintig minuten. Dat was nieuw voor initiator Sascha Landshofft. Niet dat alle melkkoeien van hun kalf worden gescheiden en daar enkele dagen om loeien. Daarna houdt het weer op.
De buurt, die uiteraard gek werd van het geloei, had lak aan deze informatie en roerde zich in verschillende media. Op Facebook en twitter werden volop ongenuanceerde en soms valse argumenten afgevuurd. Wat ook de maanden erna nog bleef terugkomen: moet dit van onze belastingcenten? Maar deze dynamische, jonge kunstenaars snoepen niet uit de subsidieruif: het project is gefinancierd met crowdfunding (opbrengst: 18.309 euro van 204 donateurs).
Crux
Met name de reactie van een zure mevrouw op de lokale zender AT5 was hilarisch: wat als kinderen ontdekken dat die schattige varkentjes straks op hun tosti zitten? En toen moest de storm aan reacties die losbarstte rond het moment dat de varkens Max en Wim naar het slachthuis zouden gaan nog komen. Waar veel mensen het onethisch vonden, snapten veel ouders, buurtgenoten en andere sympathisanten wel dat dit juist de crux van het hele project is: dat mensen zich niet meer realiseren welk wonder er voorafgaat aan het eten op je bord.
De Tostifabriek heeft mensen daarvan met dit bewonderenswaardig zorgvuldig uitgedachte en uitgevoerde project bewust willen maken. Dat veel mensen nog steeds de ogen sluiten voor de zeer nare kanten van onze voedselproductie, doet daar niks aan af.
Landshoff heeft laten vallen dat hij en zijn club wilde plannen hebben voor een vervolgproject.
Het voorbereiden van de stadsakker, waarna het graan werd gezaaid. Met de poten in de klei, zo heeft de Tostifabriek het vanaf dag 1 aangepakt. Alles wat bij het stadsboeren komt kijken, is eigenhandig gedaan. Naast al die fysieke arbeid was er ook mentale inspanning: met lezingen, bijeenkomsten, mulitmediale uitingen op internet en educatieve rondleidingen werd verdieping aan het project gegeven.
Een akker in de stad
Helemaal handmatig gaat het melken blijkbaar niet. Els, Tineke en Ralf staan inmiddels weer bij de ecoboer in de wei.
Er is heftig over gediscussieerd, ook intern, maar uiteindelijk moesten Wim en Max er toch aan geloven. De Tostifabriek bleef bij ze tot het bittere einde. Bizar genoeg reageerde Wim helemaal niet toen Max naast hem werd geslacht. Inmiddels heeft het Beloofde Varkensland, dat het tweetal graag wilde adopteren, twee biggetjes naar hen vernoemd: Willem en Maxima.
De enige stap in dit lange proces die de Tostifabiek (noodgedwongen) uit handen moest geven was het slachten en uitbenen van de varkens. Verder werd alles zelf gedaan, ook het maken van kaas. Het risico op mislukking werd voor lief genomen. Pas na 89 dagen rijpen was het moment suprême daar: gelukkig smaakte de kaas prima.
Het duurde lang voor de aren zich lieten zien (er was toch niet per abuis het verkeerde zaad gebruikt), maar uiteindelijk kwam het goed. Het graan wordt gedorst. Met de hand. Het brood kan bijna worden gebakken!
Het brood rijst…..
….. en wordt gebakken
De ham wordt gesneden. De rest van Max en Wim is eerder, tot aan de hersenen, schoon opgegaan tijdens een voorproefje van het oogstfeest – zo kun je de uiteindelijke presentatie van de tosti wel noemen. In de lege varkensstal werden op televisieschermen zowel de tevreden rondscharrelende varkens als hun slacht vertoond.
De kaas geraspt
De tosti’s worden gevouwen
En gebakken
Wie had dat gedacht? Dat mensen lang in de rij willen staan voor een (genummerde en mooi verpakte) tosti van 25 euro? Toch is het zo. Stellen en gezinnen delen er liefdevol één (of twee). Even wordt er niet gepraat, maar echt geproefd. Ham en kaas van de varkens en koeien die ze van naam kenden en af en toe kwamen knuffelen, brood van het graan dat ze zelf hebben zien groeien. Hyperbewust zijn van wat je eet. Doel bereikt.
Geef een reactie