In 2010 telde China 800 duizend hectare tuinbouwkassen die het hele jaar op zonne-energie werken – in gebieden waar de temperatuur ’s winters tot -20 daalt. Hoe kan dat? Omdat de Chinezen inzetten op een onderdeel dat de Nederlanders over het hoofd zien: het ontwerp van de tuinbouwkas.
De Nederlandse glastuinbouw is een belangrijke economische sector maar ook een slokop van fossiele brandstoffen. In 2013 werd 120 petajoule aardgas verstookt, wat overeenkomt met het brandstofverbruik van de helft van alle Nederlandse personenwagens (260 PJ). Door het gebruik van warmtekrachtkoppeling kon het energieverbruik per vierkante meter kas sinds 1990 met 40 procent worden teruggebracht, maar sinds 2008 gaat het verbruik opnieuw in stijgende lijn. Een algemeen gebruik van warmtepompen zou het energieverbruik verder kunnen terugdringen, maar dat wil niet echt lukken. Dat geldt ook voor het gebruik van duurzame warmte. Het aandeel duurzame energie – zoals aardwarmte – bedroeg 2,9 procent in 2013, ver beneden het streefdoel van 20 procent in 2020.
Aardwarmte en warmtepompen zijn duur, wat bij de huidige energieprijzen een te lange terugverdientijd als gevolg heeft. Het loont daarom de moeite naar China te kijken. In 2010 telde China 800 duizend hectare tuinbouwkassen die het hele jaar op zonne-energie werken – in gebieden waar de temperatuur ’s winters tot -20 daalt. Hoe kan dat?
Omdat de Chinezen inzetten op een onderdeel dat de Nederlanders over het hoofd zien: het ontwerp van de tuinbouwkas. De Nederlandse kas is geheel opgetrokken uit glas, terwijl de Chinese zonnekas alleen aan de Zuidkant zonlicht ontvangt en verder bestaat uit dikke muren met een hoge thermische massa.
Terwijl de glazen tuinbouwkas een enorm warmteverlies kent, slaat de Chinese zonnekas de zonnewarmte op in de thermische massa van de muren, van waaruit ze ’s nachts weer vrijkomt. Bij zonsondergang wordt een isolerende deken over de doorzichtige plasticfolie uitgerold, waardoor de warmte wordt binnengehouden. Ook blokkeren de muren de wind. Hoewel het in Nederland lang niet zo koud wordt als in Noord-China, is er hier minder zon. Daarom kan de zonnekas niet worden ingezet zonder bij te stoken tijdens de donkerste maanden. De energiebesparing zou niettemin groot zijn en bovendien wordt de technologie nog steeds verder ontwikkeld.
Het grootste nadeel van de zonnekas is het ruimtegebruik. Omwille van de geringere lichtinval en de dikkere muren ligt de opbrengst per vierkante meter de helft tot twee derde lager. Moderne isolatiematerialen maken echter veel dunnere muren mogelijk, en door in de kas ook dieren of paddestoelen te kweken, stijgt het CO2-gehalte en neemt de voedselproductie toe. Hoewel de hoogtechnologische benadering altijd een hogere opbrengst zal kennen, is die wel volledig afhankelijk van goedkoop aardgas. De Chinezen kunnen daarentegen tot het einde der tijden ’s winters groenten blijven kweken.
Recente reacties