Schrijver Bill François is bezeten van de zee en al wat daarin leeft. Dat lees je: een dagje naar het strand of een duik in zee zal na het lezen van dit boek nooit meer hetzelfde zijn.
“De verhalen van de zee vallen stil in de afdelingen van de supermarkt. Ze worden door straatlawaai en dikke, kartonnen verpakkingen overstemd”, schrijft Bill François. “We vangen niet meer wat we eten, we zien onze voeding uitsluitend nog in verwerkte vorm, en langzaam maar zeker vergeten we zelfs het bestaan van de wezens die we verorberen.”
Hij verwijst naar een onderzoek op basisscholen, waar kinderen de opdracht kregen om een vis te tekenen. De meeste kinderen tekenden een rechthoek. De visstick als bekende diersoort.
Zelf is hij juist bezeten van de zee en al het leven dat daar rondzwemt. Hij schrijft daarover in een toegankelijke, verhalende stijl die mij niet altijd aanspreekt, maar je uiteindelijk wel weet te boeien. Een onvoorstelbare hoeveelheid vissen wordt besproken. De sardine en de kabeljauw. Tonijnen, walvissen, ansjovissen en haringen. De ene anekdote is nog niet voorbij, of er volgt weer een andere.
Over de eenzame walvis die net wat lager zingt dan al zijn soortgenoten – “als de laagste noot van een tuba” – waardoor zij hem niet kunnen horen, en hij dus levenslang nooit antwoord krijgt. Geluiden van dit dier werden in 1989 voor het eerst door mensen opgevangen, en sindsdien kan men hem volgen. “Niemand weet of hij in de onmetelijke zeeën ooit andere walvissen heeft ontmoet, of wat hij voelde toen hij ze zag, maar niet met hen kon praten. Niemand heeft hem daadwerkelijk gezien. Voor de mens bestaat de eenzame walvis alleen door zijn gezang, dat hij onophoudelijk, vol hoop, in de leegte van de Stille Oceaan uitstuurt.”
Over de zalm die helemaal aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, in de Groenlandse wateren, de Europese rivier kan ruiken waar hij werd geboren, en puur door deze geur te volgen de monding van deze rivier weer terug kan vinden.
Dat ruiken blijkt voor veel vissen belangrijk: “Waar wij slechts een vis zien zwemmen, zit het water om hem heen barstensvol onzichtbare vleugjes van heuse gevoelsgeuren: feromonen, die hun gemoedstoestand vertolken. Luchtjes die stress, liefde, honger en dergelijke aangeven. Die luchtjes zijn voor iemand bestemd, maar worden soms onbedoeld door andere neusgaten onderschept: de angstgeur van een kleine vis waarschuwt zijn soortgenoten voor gevaar, maar laat ook roofvissen watertanden.”
Na een tijdje duizelt het je van alle weetjes, maar wat de uitgever van dit boek zegt, is waar: een dagje naar het strand of een duik in zee zal na het lezen van dit boek nooit meer hetzelfde zijn.
Bill François: De begaafde sardine
Uitgeverij Atlas Contact, 2020; 224 bladzijden, hardcover. Prijs: € 21,99
ISBN 9789045041650.
Recente reacties