Toegegeven, ik ben niet de aangewezen persoon om een boek van een politicus te recenseren. Ik krijg meestal de kriebels van politici. Je weet dat alles wat ze zeggen bedacht is door een hele batterij aan voorlichters en strategen. Maar de titel De mythe van het economisme van Jesse Klaver maakte mij toch nieuwsgierig en dus zette ik mijn weerzin overboord.
Volgens de nieuwe partijleider van GroenLinks is het politieke debat gereduceerd tot een debat over cijfers. Het gaat over procentpunten economische groei, over koopkrachtplaatjes, budgetbeheer en al het andere dat je kunt meten. Nu heeft Klaver niks tegen meten, maar cijfers moeten in zijn ogen het begin zijn van het politieke debat en niet het eindpunt. Politiek gaat over idealen en waarden. Drie waarden staan voor hem centraal: mededogen of solidariteit, respect voor de Aarde en gelijke kansen voor iedereen. Waarden die hij meekreeg tijdens zijn opvoeding waarover hij uitvoerig uitweidt.
Ik weet dat deze ‘story of self’ hip is, en het is vast zinvol om te weten waar een politicus zijn ideeën vandaan haalt, maar de hoofdstukken over zijn half-Indonesische oma die hem ‘kassian‘ (mededogen) bijbracht, over zijn opa die hem meenam naar demonstraties en hem wees op de waarde van de natuur en zijn eigen ‘strijd’ om als gekleurde Nederlander het van vmbo-leerling te schoppen tot partijleider zijn aan mij niet besteed.
Pas halverwege het boek komt hij toe aan het ontleden van ‘het economisme’, het terugbrengen van alle politieke vraagstukken tot een financieel-economische kwestie. Een impliciete ideologie die gedeeld wordt door bijna alle partijen in de Tweede Kamer, waardoor daar eigenlijk altijd naar dezelfde oplossing wordt gezocht: meer markt, minder overheid, meer groei.
Maar wat economisme nu precies is, blijft vaag. Is het niet gewoon een ander woord voor neoliberalisme en had hij zijn boek niet beter de mythe van het neoliberalisme kunnen noemen? Misschien beseft Klaver al te goed dat ook zijn partij onder Halsema en Sap steeds meer meeging in dit neoliberale denken en geeft hij het daarom een andere naam.
Maar goed, economisme of neoliberalisme, Klaver wil ermee afrekenen en dat valt te prijzen. Het boek sluit af met een tiental concrete veranderingen die hiervoor nodig zijn. Zoals democratisering van de energievoorziening, verkleinen van de financiële sector, progressieve vermogensbelasting, terugdringen van de marktwering in de zorg en meer veranderingen die je als groen en links mens van harte toejuicht. Ik wens hem hiermee dan ook heel veel succes.
Maar zijn boek stelt teleur. De mythe van het economisme is geen diepgravende analyse van ons systeem, maar een politiek pamflet van een partijleider die zijn partij – en zichzelf – wil promoten. Ben ik er weer ingetrapt…
Willem de Vries zegt
Beste Freek,
Je begint al met toe te geven dat je niet de aangewezen persoon bent om een boek van een politicus te recenseren. Mijn onmiddellijke vraag is dan: Waarom doe je het dan toch? Is er niemand anders die dat in plaats van jou kan doen? Wie heeft je hiertoe gedwongen?
Dan ventileer je je overtuiging dat alles wat ze (politici) zeggen bedacht is door een hele batterij aan voorlichters en strategen. En dat geldt impliciet natuurlijk ook voor Jesse Klaver, want daar gaat dit artikel over!
Je besluit je intro met het statement: dus zette ik mijn weerzin overboord.
Wat jammer nou, een evident gebrek aan zelfkennis, want daar faal je totaal in – het verhaal dat volgt druipt van de weerzin en in de laatste alinea kots je het er helemaal uit.
Ik constateer dat de beschrijving die je geeft meer over jezelf zegt dan over Jesse Klaver. En de teleurstelling waar je mee besluit niets meer is dan een bevestiging van je eigen diepgewortelde wantrouwen, zelfs tegen mensen die qua oriëntatie (groen en links) helemaal aan dezelfde zijde staan.
Je haalt Jesse Klaver door het slijk en devalueert de nieuwe leider van Groen Links, waar vele aanhangers nieuwe hoop uit putten, tot een huichelachtige charlatan. Je bewijst hiermee onze zaak geen goede dienst, je had het beter niet kunnen doen. Maar dat wist je al voordat je er aan begon …
Freek Kallenberg zegt
Beste Willem,
Ik begrijp je reactie niet helemaal. Ik heb mijn weerzin overboord gezet omdat ik waardeer dat Klaver economisme op de politieke agenda zet. Ik was benieuwd naar zijn analyse. In de kwaliteit van die analyse ben ik teleurgesteld. Maar zo blijkt na lezing, dat was niet het doel van het boek. Dat vind ik jammer. Tegelijk schrijf ik dat ik zijn politieke programma prima is en wens hem zelfs veel succes daarmee. Dus om nu te zeggen dat ik hem door het slijk haal en tot huichelachtige charlatan devalueer…
Studio zelfvoorziening zegt
Gelijke kansen voor iedereen’ [1e tekstblokje] lijkt wat gedateerd:
“Temeer daar een dergelijk basisinkomen voortvloeiend uit een (sociaal liberaal) basisbezit in het land van de gulden ’97 het niveau van een bijstandsinkomen, 2000 [plm. bruto], statistis wel haalt en gelijke kansen met zekere resultaten beloont.
“Zogenaamd gelijke kansen te voorzien van zekere resultaten in de vorm van een basisinkomen voortvloeiend uit een basisbezit van natuurlijke en andere hulpbronnen. Te verdienen topinkomen niet meer dan bijvoorbeeld een vijfvoud (Aristoteles) ervan.
uit Bloemlezing basisbezit:
http://www.zelfvoorziening.nl/nieuwsbrief_41.html#blo