Hoe groen is jouw stem?

Nog voor ze begon bij Milieudefensie, had Nina Nuvelstijn een plan. “Met de Verkiezingscampagne roept Milieudefensie op te stemmen voor het klimaat, op een partij met groene plannen. Maar hoe weet je op welke ‘groene’ partij je wilt stemmen? Iedere partij zegt wel iets over het klimaat, en de verschillen zijn lang niet altijd meteen duidelijk. Er worden ontzettend veel maatregelen genoemd, maar het is niet altijd gemakkelijk te bepalen welke maatregelen echt helpen tegen het klimaatprobleem. Zeker niet voor mensen die sowieso al wat moeite hebben met veel tekst en politieke taal. En als het gaat om klimaatbeleid al helemaal: ik kom woorden tegen waarvan ik denk dat lang niet iedereen weet wat ze betekenen. Dan kun je voor jezelf geen helder verhaal maken van wat er in verkiezingsprogramma’s staat. Ik wil dat het voor iedereen mogelijk is om te begrijpen wat partijen wel of niet willen doen voor het klimaat. Dan kun je zelf op basis daarvan bepalen wat je belangrijk vindt en je eigen groene partij kiezen.”

Samen met Laura van Tamelen, adviseur public affairs die de lobby van Milieudefensie in politiek Den Haag coördineert en Thomas Dolman, vrijwilliger bij Milieudefensie, zette Nuvelstijn haar tanden in de programma’s van alle politieke partijen. “Het vorige kabinet heeft het Klimaatakkoord ondertekend, dus iedereen zégt dat ze groen zijn en grote ambities hebben om het akkoord te halen”, zegt Van Tamelen. “Maar in de praktijk verschillen zowel de ambities als de manieren waarop partijen denken deze te gaan halen. Dus: hoe weet je nou wat echt groen is?”

Want onder de noemer ‘groene ambities’ gaan vele nuanceverschillen schuil. Zo hebben bijna alle partijen wel iets te zeggen over CO2 -uitstoot, maar wordt lang niet iedere partij concreet als het gaat om de maatregelen die zij moeten nemen om CO2 – uitstoot te verminderen. Mobiliteit is een thema waarover zogenaamde groene plannen flink verschillen. “Als je je in de programma’s verdiept, zul je zien dat sommige partijen problemen die te maken met klimaat goed proberen te praten. Dat zie je in zinnetjes als ‘het is gewoon nodig dat er meer asfalt komt’ of ‘we willen allemaal blijven vliegen’. Andere partijen geven juist aan dat Lelystad Airport niet open moet gaan, dat de luchtvaart moet krimpen en er geïnvesteerd moet worden in fietsen en OV in plaats van asfalt en luchtvaart.”

Ook de standpunten van partijen die niet direct met klimaathema’s geassocieerd worden, zoals de PVV of de VVD, zijn opgenomen in de tool. “Als ze het hebben over klimaat, nemen we het mee”, legt Nuvelstijn uit. En dat is niet eens vanzelfsprekend in alle verkiezingsprogramma’s: “Sommige partijen hebben heel weinig aandacht voor onderwerpen als stikstof, landbouw en de omslag naar duurzame energie. Het is bijna niet te geloven.”

Nuvelstijn: “Het is belangrijk dat de gebruiker weet dat we niet willen laten zien wie er de groenste partij is. We willen alleen dat de kiezer inzicht krijgt in wát er gezegd wordt over klimaat. En, net zo veelzeggend: wat niet.” Van Tamelen: “Er is dus geen stemadvies verbonden aan de verkiezingstool. We willen laten zien welke onder werpen er van belang zijn voor vergroening van Nederland en de maatregelen die politieke partijen daarvoor in gedachten hebben. Het is niet aan ons als onafhankelijke milieuorganisatie om mensen te vertellen wat ze moeten stemmen. Omdat we inzoomen op klimaat, sturen we al genoeg. We willen alleen dat mensen wéten waar ze voor kiezen.”

Hoe werkt het? De belangrijkste stellingen over klimaat zijn door Nuvelstijn en Van Tamelen verzameld. Per stelling wordt in de tool visueel gemaakt of partijen het met de stelling eens of oneens zijn, of zich over dit punt niet of onduidelijk hebben uitgesproken. Zo zijn de verschillen in één klap duidelijk. Als je meer wilt weten, ga je met je muis over de partijlogo’s om te lezen wat de partij precies schrijft over dit onderwerp. “Zo duidelijk mogelijk, zo min mogelijk extra tekst”, verduidelijkt Nuvelstijn. “Maar we gebruiken wel enkel de woorden die de partij zelf ook in hun programma gebruikt. We vullen niets in.”

Naast de tool kun je ook video’s bekijken, waarin lijsttrekkers of andere partijkopstukken hun visie op klimaatbeleid geven. Kort, helder, lekker snel: maar de verschillen zijn duidelijk. “Kaag, Marijnissen, Segers, Klaver, Ploumen, Ouwehand… Rutte kon helaas niet, dus die wordt vervangen door Mark Harbers. En Hoekstra wordt vervangen door Agnes Mulder.” In de filmpjes worden de politici anderhalve minuut aan de tand gevoeld over groene onderwerpen (natuur, milieu en klimaat). Met de filmpjes heeft Van Tamelen drie doelen. “Eén: het klimaat (weer) bovenaan de agenda zetten bij de politici die we spreken, door ze er nog eens uitgebreid over na te laten denken. Twee: de kiezer een beeld geven van de groene thema’s die de komende verkiezingen bij partijen spelen en hoe standpunten van partijen daarin verschillen. Om een vollediger beeld te geven zetten we ook uitgeschreven versies van de interviews online, zodat je het rustig en volledig kunt nalezen. En drie: wie weet kunnen we nieuwe uitspraken bij de politici ontlokken over groene ambities.” Zo wordt nóg meer duidelijk. Van Tamelen plaatst wel nog een kanttekening: “Je hoort alle politici spreken over groene ambities, maar het wordt niet altijd even concreet. Of klimaat ook echt bovenaan hun lijstje staat, weet je niet altijd.” Dát zal de komende vier jaar duidelijk worden. 

Probeer de tool en bekijk de video’s!

Om alvast over na te denken: de volgende stellingen komen aan bod bij de komende verkiezingen. En? Ben je voor, tegen, of ben je er nog niet over uit?

• Er komt een laag BTW-tarief op groente, fruit en peulvruchten en een eerlijke prijs voor vlees. Daarin zijn de milieukosten doorberekend.
• De veestapel in Nederland moet drastisch worden verkleind om stikstofproblemen op te lossen.
• Nederland stopt met de subsidie voor biomassacentrales. • Fossiele subsidies worden zo snel mogelijk en uiterlijk per 2022 beëindigd.
• Rekeningrijden wordt in 2022 ingevoerd.
• Er komt een hogere CO2-heffing op vervuilende industrie, om verduurzaming van de industrie te kunnen realiseren.
• De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen is minimaal 60 procent lager in 2030 en gaat naar nul in 2040.