Alexander de Roo: sociale zekerheid met het basisinkomen

Een basisinkomen is een maandelijks bedrag dat álle Nederlanders ontvangen, zonder voorwaarden. Alexander De Roo was ruim dertig jaar geleden een van de oprichters van het Europese netwerk voor het basisinkomen (BIEN) en nu ruim twee jaar voorzitter van de Nederlandse Vereniging Basisinkomen. Wat hem betreft moet de hoogte van het bedrag genoeg zijn “om bescheiden van te kunnen leven. En in ieder geval even hoog zijn als het huidige minimum. Dus circa 1000 euro voor een alleenstaande en 1500 voor een huishouden.”

Het basisinkomen lost een aantal hardnekkige maatschappelijke problemen op, zegt De Roo. “Een basisinkomen geeft iedereen bestaanszekerheid, je kunt je eigen leven richting geven. Het roept ook een halt toe aan shitty jobs en zinloos werk – dat wordt dan gedaan door robots, óf het moet beter betalen – en het zorgt dat mensen niet klem komen te zitten tussen bijstand en minimumloon. Als bijstandsgerechtigden nu iets gaan verdienen, gaan ze er meestal netto op achteruit. Met een basisinkomen ga je altijd meer verdienen als je gaat werken.”

Gedachten over het basisinkomen zijn niet nieuw. Tijdens de vorige grote economische crisis, begin jaren ’80, leek het basisinkomen de beste oplossing die er nooit kwam. Toen de economie aantrok, verdween het basisinkomen weer rap naar de achtergrond. Het verschil met toen is de enorme toename van flexwerk, waardoor nu het basisinkomen weer in de belangstelling staat. In Nederland hebben 5 miljoen mensen een vast contract, 2 miljoen een flex-contract, 1 miljoen werken als zzp’er en 2 miljoen mensen hebben een uitkering. “Het huidige sociale zekerheidssysteem is niet effectief meer. De economie groeit, het aantal flex-contracten groeit, en de lonen stijgen niet. Veel mensen zitten vast in slecht betaalde banen. Of worden als zzp’er zwaar onderbetaald.” Een basisinkomen geeft hun financiële lucht en keuzevrijheid.

Te duur?

Het meest gehoorde tegenargument: een basisinkomen is te duur. Maar volgens De Roo hoeft geld helemaal geen probleem te zijn. “We kunnen het betalen om elke Nederlander 500 euro te geven en 500 euro extra per huishouden, dus 1000 euro voor een alleenstaande. Dat kan zonder de belastingen te verhogen: allerlei heffingen en toeslagen zullen wegvallen die nu inkomensafhankelijk zijn, en doordat de hypotheekrenteaftrek naar nul gaat. Zo kun je het betalen”

Gaat De Roo nog meemaken dat het basisinkomen ergens wordt ingevoerd? “Ik denk van wel. Bijvoorbeeld in Finland. Daar is veel draagvlak voor invoering van een basisinkomen. Er lopen experimenten in Zwitserland, Canada, Kenia, Oeganda, India, de VS. In Nederland gaat een aantal steden ermee experimenteren. Hier is ongeveer de helft van de bevolking voorstander van een basisinkomen. Dat percentage groeit.”

Vind meer over het basisinkomen op Basisinkomen.nu.