“Het regeerakkoord is een oorlogsverklaring aan de dialoog over CO2-opslag”, meent Reindert Hoekstra, directeur van de Natuur en Milieufederatie Drenthe.
Noord-Nederland was net verhit aan het discussiëren over zin en onzin van CO2-opslag in lege aardgasvelden, toen het conceptregeerakkoord deze exercitie zinloos maakte. Dat akkoord bevat namelijk een raadselachtige passage waarin de opslag van CO2 afhankelijk wordt van de vergunning voor een nieuwe kerncentrale. Het inspraakcircus kwam krakend en piepend tot stilstand.
De informatieavonden volgden op het besluit van het laatste kabinet-Balkenende om drie gasvelden in Groningen en Drenthe te laten onderzoeken naar de geschiktheid voor CO2-opslag: Sebaldeburen en Boerakker in Groningen, Eleveld in Drenthe. Reinder Hoekstra, directeur van de Natuur en Milieufederatie Drenthe, was samen met de Milieufederatie Groningen een van de initiatiefnemers van de parallel georganiseerde ‘Noordelijke dialoog’ over CO2-opslag, over nut en noodzaak en veiligheid.
Is CO2-opslag voor de Milieufederaties bespreekbaar?
“Ja, maar we hebben er een dubbel gevoel bij. Er zijn fundamentele maatregelen nodig om klimaatverandering tegen te gaan, zoals een transitie naar duurzame energie. Maar dat kost veel tijd. Daarom kan de opslag en afvang van CO2 in de ondergrond volgens ons – als tussenoplossing in een overgangsperiode – bijdragen aan het tegengaan van onomkeerbare klimaatverandering.
Maar het is een duivels dilemma. We realiseren ons dat CO2-opslag geen echte oplossing van het probleem is. Maar in de Eemshaven staan straks vier elektriciteitscentrales die, als ze allemaal draaien, goed zijn voor meer dan 10 procent van de totale CO2-uitstoot van Nederland, ofwel 21,5 miljoen ton per jaar. Er lopen procedures tegen de vergunningen voor de nieuwe kolengestookte centrales van RWE en Nuon. Die procedures steunen wij, maar erg veel hoop op een stop heb ik niet. Hooguit wordt er hier en daar wat aangepast. In dit licht is het erg gemakkelijk om principieel ‘nee’ tegen CO2-opvang te zeggen. Als die kolengestookte centrales er straks ook staan, horen we ook de discussie over de CO2-afvang en -opslag te voeren.”
En toen verscheen op 30 september het conceptregeerakkoord met de volgende passage: ‘Opslag van CO2 kan ondergronds plaatsvinden met inachtneming van strenge veiligheidsnormen en lokaal draagvlak. Deze opslag komt pas aan de orde na verlening van de vergunning voor een nieuwe kerncentrale’.
“Ik dacht: dit kan niet. Het is zo’n onlogische koppeling. Een volstrekt naïeve zin. Later realiseerde ik me dat het misschien heel doortrapte zinnen zijn, om CO2-opslag te saboteren. Als je opslag laat afhangen van een vergunning voor kernenergie en het lokale draagvlak voor opslag, dan kun je het wel schudden. Door de onhandige aanpak van het Rijk, dat eerst de concrete opslaglocatie in het Noorden aanwees en pas daarna ging praten over nut en noodzaak, is de discussie hier meteen geëxplodeerd. Nu legt het nieuwe kabinet daar ook nog de bom van kernenergie onder. Kernenergie betekent het produceren van kernafval, en dat staat hier gelijk aan opslag in zoutkoepels. Zeker omdat het ministerie van Economische Zaken de opslag van kernafval in zoutkoepels al die jaren nadrukkelijk als optie heeft opengehouden. Dat ligt hier heel gevoelig.”
Jullie zijn dus onmiddellijk gestopt met de dialoog?
“Ja. Wij vonden het regeerakkoord een oorlogsverklaring aan de dialoog. Het ministerie van VROM was in verwarring over de betekenis van het regeerakkoord en is voorlopig ook maar gestopt met het organiseren van nieuwe discussiebijeenkomsten. De stichting Borg, waarin het energiebedrijfsleven zich heeft verenigd, is direct gaan corresponderen met de ministeries van EZ en VROM over de betekenis van de gewraakte zinnen in het regeerakkoord. Een discussie over CO2-opslag alleen kan nu niet meer. De discussie moet nu gaan over de vraag welke energie we willen in Noord-Nederland en welk ambitieniveau we hebben op klimaatgebied. Samen met het bedrijfsleven moet er worden gezocht naar een alternatief scenario.”
Blij dat CO2-opslag van de baan is?
“Niet echt. De klimaatverandering gaat gewoon door en zeker de nieuwe kolencentrales gaan wezenlijk bijdragen aan de Nederlandse CO2-uitstoot.”
Wat zijn de kansen dat er kerncentrales in het Noorden komen?
“Het bestemmingsplan van de gemeente Eemsmond biedt daarvoor ruimte in de Eemshaven, maar de kans acht ik niet groot: Zeeland is nu vooral in beeld. Maar je weet niet hoe het afloopt. Een reëler gevaar is de opslag van kernafval in zoutkoepels. Zeker omdat EZ die mogelijkheid heeft via het overrulen van provinciale omgevingsplannen. De Europese Unie komt met een richtlijn die de Europese lidstaten verplicht naar een eindberging te zoeken. Bij de Covra in Borssele moet het kernafval na 100 jaar weg.”
Wat gebeurt er nu met de CO2-uitstoot van de nieuwe kolencentrales?
“Ze zijn capture ready gemaakt. Dat houdt technische faciliteiten in die het afvangen van CO2 mogelijk maken. Maar dat wordt economisch alleen interessant als het uitstoten van CO2 duur wordt. De energiebedrijven hoeven nu niks te regelen voor hun CO2-uitstoot, maar als CO2 ooit duur is, moeten ze er wel iets voor hebben geregeld. Het wegvallen van de verplichtingen voor CO2-opslag maakt de kolencentrales nu een stuk rendabeler. Het milieu schiet er helemaal niks mee op.”
Geef een reactie