‘Facing Animals’ is geen pamflet, wel een productie die dicht bij de dieren wil blijven.
Fotograaf/regisseur Jan van IJken verbaast zich in zijn filmdebuut Facing Animals over wat de mens uitspookt met dieren. Of het nu gaat om de bio-industrie of om baasjes die hun kippen wassen en föhnen om een prijs te winnen: “We denken niet aan het belang van het dier, maar doen waar we zin in hebben.”
Met de vogelgriep, varkenspest, BSE en MKZ van eind jaren negentig werd de enorme omvang van de bio-industrie opeens voor iedereen zichtbaar. De televisiebeelden van grote grijpers met dode dieren zetten Jan van IJken aan het denken. “Waarom zijn er zo ontzettend veel beesten en weten we daar zo weinig van? En: wat staat dit anonieme leven in een schril contrast met de relatie die mensen doorgaans met hun eigen dieren hebben.”
Deze gedachtegang resulteerde in de fotoserie Precious Animals (2005). Dat er ook een film moest komen wist Van IJken al toen hij in de stallen rondliep. “Het lawaai van duizenden dieren is zo indrukwekkend.”
Bovendien had hij met veel moeite het vertrouwen van de boeren gewonnen. In de film lijken ze het niet mooier voor te doen dan het is. “Daar heb ik echt ontzettend veel tijd ingestoken. Steeds uitleggen dat ik de boel niet in een kwaad daglicht wilde stellen. Ik laat gewoon zien hoe het eraan toegaat.”
Hoewel dat af en toe flink balanceren was. “Het wordt al gauw een pamflet, dat vind ik niet interessant. Ik twijfelde bijvoorbeeld of ik moest laten zien hoe kuikentjes van de lopende band in de vergassingsmachine vallen. In de rest van de film zie je het dagelijks leven; de slachthuizen blijven buiten beschouwing.”
De keuze om dichtbij de dieren te blijven, soms door kleine camera’s tussen ze in te zetten, maakt de beelden toch confronterend. “Doordat je op ooghoogte van het dier zit, voel je heel duidelijk hun stress en de achteloosheid waarmee ze worden behandeld.”
Aan de andere kant toont de film hoe we dieren bijna doodknuffelen: een priester die honden en hun baasjes zegent, een vrouw die als een bezetene de haren van haar prijskoe trimt, varkensmassage. “Zo’n moment waarop iemand zijn kip zit te föhnen, is in zekere zin komisch. Dat heeft zo’n film natuurlijk nodig.”
Geef een reactie