Oud-Greenpeacedirecteur Paul Gilding houdt van grote gebaren en combineert een pessimistisch wereldbeeld met utopisch optimisme in ‘Helden uit Noodzaak’.
Je komt het zelden tegen. Een hobbesiaans malthusiaans pessimistisch wereldbeeld gekoppeld aan een utopisch evolutionair optimisme. Toch is dat wat Paul Gilding in Helden uit Noodzaak tentoonspreidt.
Volgens deze voormalig Greenpeace-directeur en duurzame ondernemer staan we door de klimaatverandering, bevolkingsgroei en het uitputten van de grondstoffen aan de rand van de afgrond. De milieuproblemen zijn dusdanig dat het niet meer gaat om het voortbestaan van de aarde – die redt zich wel – maar om het voortbestaan van de mensheid. We zijn de grenzen aan de groei voorbij en staan aan de vooravond van de ‘Grote Verstoring’ – Gilding houdt van grote gebaren en gebruikt graag hoofdletters. Verder gaan op de huidige weg van eindeloze economische groei is fysiek onmogelijk. Nu al gebruiken we 1,4 keer de aarde. Over 20 jaar zullen we vijf aardbollen nodig hebben. Fysiek onmogelijk, aldus Gilding. Dus of we het willen of niet. Leuk of niet leuk, de Grote Verstoring is onvermijdelijk.
Een prettige vooruitzicht is dit niet. Het zal waarschijnlijk leiden tot miljoenen doden en een ernstige eruptie van onze maatschappijen. Maar?. ja, er is een maar. Volgens Gilding leert de geschiedenis ons dat de mensheid in crisissituaties vrijwel altijd voor de verstandigste en meest logische oplossing kiest. Dat zullen we nu weer doen. Daarom zal de Grote Verstoring leiden tot de Grote Omwenteling. We zullen breken met het streven naar eindeloze materiële economische groei, de belangrijkste oorzaak van de huidige ellende. Er zal minder ongelijkheid zijn. En uiteraard zal de productie gebaseerd zijn op hergebruik van materialen en hernieuwbare energiebronnen.
De transitie naar deze samenleving is volop aan de gang, zo laat Gilding zien. Zowel ondernemers als burgers brengen deze al in de praktijk, maar het is nog een onderstroom, die tenslotte dominant zal worden. Niet omdat iedereen dat wil, aldus Gilding, maar omdat de ecologische en economische crisis ons geen andere keus laten.
Hier haak ik toch af, voor zover ik dat al niet was door de vele zetfouten en Gildings pocherige manier van schrijven. Fijn dat Gilding zo optimistisch is, maar waarom zou de mensheid in deze crisissituatie de juiste aanpak kiezen? De mensheid kiest helemaal niks. Ze bestaat uit miljarden mensen met allemaal eigen wensen, verlangens én belangen. Die willen allemaal wat anders en niks garandeert dat we tenslotte niet met z’n allen vrolijk doorconsumerend ten onder gaan. Er zijn wel meer diersoorten uitgestorven. Daarom moeten we zorgen dat die onderstroom dominant wordt, maar een historisch-evolutionaire garantie daarop, die bestaat niet.
Geef een reactie