Ken je dat gevoel, dat je hoofd nooit tevreden is?
Ik worstel al lang met mijn mentale gezondheid. Mijn mentale grenzen beheren is soms een dagtaak. Veel dingen hebben er een (slechte) invloed op, maar een belangrijke factor is toch wel ‘de staat van de wereld’. En een groot deel daarvan is natuurlijk de klimaatcrisis. Die kost nu al jaarlijks honderdduizenden mensen het leven, en als we niet radicaal ingrijpen zal dat blijven toenemen. Hoe kun je er níét angstig van worden?
Ik heb gelukkig iets gevonden dat helpt: iets doen. Van demonstreren en helpen achter de schermen tot meedoen aan burgerlijk ongehoorzame acties. Hoe de toekomst er ook uit zal zien, het voelt geruststellend om tenminste tegen mezelf te kunnen zeggen dat ik iets heb geprobeerd te doen.
Maar dit brengt weer een nieuwe uitdaging met zich mee: ook activisme kan mentaal slopend zijn. Acties zijn stressvol, en er zijn vaak extreem veel prikkels. Zeker burgerlijk ongehoorzame acties kunnen zwaar binnenkomen: ik kan dan helemaal dichtklappen. Tijdens een A12-blokkade kreeg ik een keer zelfs een paniekaanval. Na zo’n actie heb ik minstens een aantal dagen rust nodig om alles te verwerken. En als ik mentaal echt te overweldigd raak, moet ik soms een tijdje helemaal niet actievoeren om te herstellen.
Die ruimte probeer ik dan ook te nemen. Self-care is belangrijk. Je kunt niet schenken uit een lege fles. Maar wanneer ik die ruimte neem, bekruipt me al snel een schuldgevoel. Want mijn ervaringen vallen in het niet bij het leed van mensen wier levens as we speak door de klimaatcrisis worden verwoest. Moet ik niet méér doen? Ik weet dat ik dan onredelijk ben tegen mezelf, maar dat stemmetje blijft. Wat is het nou, hoofd? Ik voel me rot als ik niets doe, raak overweldigd als ik wel iets doe, en voel me dan weer rot als ik even niets doe. Wat moet ik dan?
Eén ding weet ik zeker: ik blijf wel actievoeren. Dan kost het me maar wat mentaal beheerwerk. Niets doen is geen optie. Niet voor mij, en niet voor de wereld.
Jenny Rozema (zij/hen) schrijft onder andere voor Winq Magazine, Joop en verschillende tv-programma’s en zet zich in tegen de klimaatcrisis en voor LHBTQIA+-rechten.
jim zegt
Ik weet dat je niet echt om advies vraagt. Toch een belangrijk thema.
Uiteindelijk draait het allemaal om wat je aankunt en is er niemand die dat beter kan beoordelen dan jijzelf (al moet je zeker ook luisteren naar mensen in jouw omgeving die zich zorgen maken over jou als ze tegen je zeggen: zou je niet eens even rust nemen?). Dat je je schuldig voelt tegenover andere aktivisten is logisch, hun doorzettingsvermogen inspireert ook jou om net even die stap meer te doen. Met vereende kracht.. Tegelijkertijd speelt de vermoeidheid iedereen parten, blijven er dingen liggen en moet je er achter zien te komen wat je tolerantie is (voor iedereen verschillend). Terugkomen van een burnout (schadelijk) duurt langer of je raakt afgeschreven, dan zijn we verder van huis, voorkom dat dus. Dat je moeite doet maakt dat het moeite kost maar overbelasting kost te veel en niet alleen voor jezelf.
Herstellen is essentieel en van belang om iets vol te kunnen houden, dat geldt voor iedereen (minder voor machine’s). Waar krijg je energie van? Vecht niet alleen samen maar vier ook het leven samen! Inspireer en wordt geïnspireerd. Zo hou je ’t beter vol.
Lees vooral ook of luister wat Angela Davis, een oudere activiste met veel ervaring, erover zei in een interview met Afro Punk in 2018 – On Radical Selfcare